چگونه پیتر مادیار به محبوبترین سیاستمدار مجارستان تبدیل شد؟
مردی که شاید اوربان را سرنگون کند
مادیار در جمع گفت: «یازده ماه دیگر در کشوری کاملا متفاوت زندگی خواهیم کرد؛ در یک مجارستان انسانی.» مردم با تشویق و فریاد پاسخ دادند. این سخنرانی در سومین روز از پیادهروی دهروزه او از بوداپست تا اورادئا در رومانی انجام شد؛ مسافتی ۳۰۰ کیلومتری که مادیار تصمیم گرفت تمام آن را پیاده طی کند تا با رأیدهندگان ارتباط مستقیم برقرار کند و حمایت لازم برای انتخابات پارلمانی آوریل ۲۰۲۶ جمعآوری شود.
او میگوید: «پیام عشق را به همه مجارها میبریم؛ چه در خاک مجارستان، چه در حوزه کارپات یا خارج از کشور. دیگر جناح راست و چپ معنا ندارد، تنها مجارستان مهم است.» با همین پیام وحدت، مادیار تنها در مدت یک سال به محبوبترین سیاستمدار مجارستان تبدیل شده است و حتی از ویکتور اوربان، نخستوزیر قدرتمند و رهبر حزب فیدس پیشی گرفته است. «لیلی روتای» در گزارشی در فارن پالیسی نوشت، پیش از تبدیل شدن به چهره اصلی اپوزیسیون، مادیار – که نامش در زبان مجاری به معنای «مجارستانی» است – در حلقه درونی فیدس و شرکتهای دولتی فعالیت میکرد. حزب فیدس (Fidesz) یک حزب راستگرا و ملیگرا به رهبری اوربان است که طی ۱۵ سال اخیر کنترل کامل مجارستان را در دست داشته است. این وکیل ۴۴ ساله پس از جدایی از حزب در ۲۰۲۴، خود را برای انتخاباتی سرنوشتساز آماده میکند.
برای یک کشور ۹.۶میلیون نفری، نتیجه انتخابات آینده سرنوشتساز است. دولت اوربان طی سالها روابط نزدیکی با روسیه و چین برقرار کرده، نخبگان اقتصادی فاسد پرورش داده و بر رسانهها و نهادهای مدنی فشار آورده است. اینکه اوربان در برابر مادیار انتخاباتی آزاد برگزار کند و در صورت شکست کنار رود یا نه، میتواند آینده دموکراسی مجارستان را رقم بزند. مادیار خود را سیاستمداری ذاتی میداند. او در منطقه پنجم بوداپست در خانوادهای صاحبنام بزرگ شد؛ پدربزرگش قاضی دیوان عالی و عموی بزرگش سومین رئیسجمهور مجارستان بود. او در دوران نخستوزیری اوربان در دانشگاه کاتولیک «پازمانی پتر» تحصیل کرد و پس از فارغالتحصیلی در ۲۰۰۴ به فیدس پیوست.
پس از افشای پرونده همسرش، «یودیت وارگا»، که وزیر دادگستری اوربان بود، مادیار از سمتهای دولتی استعفا داد و حزب فیدس را متهم کرد که از همسر سابقش بهعنوان سپر استفاده میکند. او نوشت: «نمیخواهم بخشی از نظامی باشم که مسوولان واقعی پشت دامن زنان پنهان میشوند». مادیار سپس به حزب کوچک «احترام و آزادی» (تیزا) پیوست که در ۲۰۲۰ توسط یکی از اعضای سابق فیدس تاسیس شده بود. تنها چهار ماه پس از جدایی او، تیزا نزدیک به یکسوم آرای انتخابات پارلمان اروپا را کسب کرد و محبوبیت مادیار به سرعت رشد کرد. نظرسنجیها نشان میدهد تیزا ۷ درصد از فیدس جلوتر است؛ برتریای معادل حدود ۵۰۰ هزار رأی.
مراسم سالگرد انقلاب ۱۹۵۶ نیز شاهد حضور ۱۷۰ هزار نفر برای حمایت از مادیار بود؛ دو برابر جمعیت راهپیمایی دولت. محبوبیت او ناشی از نارضایتی عمومی از شرایط اقتصادی و تورم بالای مجارستان است که بین ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ یکی از بالاترینها در اتحادیه اروپا بوده است. تلاش فیدس برای کنترل قیمتها و یارانههای مسدود شده اتحادیه اروپا نتوانسته فشار معیشتی را کاهش دهد. مادیار وعده داده سیاستهای حمایتی خانواده و کنترل مهاجرت غیرقانونی را حفظ کند و در عین حال در آموزش، بهداشت و مسکن اجتماعی سرمایهگذاری نماید؛ حوزههایی که دولت فیدس به آنها توجهی نکرده است. او همچنین آزادی رسانه و دانشگاهها را بازگردانده و دفتر ملی حفاظت و بازپسگیری داراییهای عمومی برای پیگیری فساد اقتصادی ایجاد خواهد کرد.
با وجود محبوبیت، چالشهای بزرگی پیش روی اوست؛ اوربان نظام انتخاباتی را به نفع خود تغییر داده، رسانهها و قوه قضائیه را تحت کنترل دارد و نهادهای مستقل را تضعیف کرده است. رسانههای نزدیک به دولت نیز با حمله به مادیار، او را «شخصیتی خودشیفته و ناپایدار» معرفی کردهاند. با این حال، پژوهشگران میگویند این حملات تاثیری بر پایگاه رای او نداشته و حضور فعالش در شبکههای اجتماعی توانسته روایت غالب را تغییر دهد.
مادیار خوشبین است و میگوید: «مثل آماده شدن برای المپیک است؛ اگر هدف مدال طلا نداشته باشی، نباید شروع کنی.» او میخواهد رأیدهندگان ناراضی از جناح محافظهکار را جذب کند و تاکید دارد: «برای همه مردم مجارستان میجنگیم – چه رأیدهندگان فیدس، چه سایر احزاب و حتی کسانی که رای نمیدهند».