قهرمان ملی یا دیکتاتور جانی

 «آناندا ترزیا» و «استنلی ویدیانتو» در گزارش دیروز دوشنبه برای رویترز نوشتند، این عنوان در مراسمی با نظارت رئیس‌جمهور «پرابووو سوبیانتو»، داماد سابق سوهارتو، به‌رغم اعتراضات فعالان طرفدار دموکراسی و خانواده‌های افراد آسیب‌دیده از حکومت آهنین این مرد قدرتمند اعطا شد. پرابوو یک سال پیش به قدرت رسید. یک سخنران هنگام اهدای جایزه به دختر و پسر سوهارتو گفت: «ژنرال سوهارتو، چهره‌ای برجسته از استان جاوه مرکزی، قهرمان مبارزه برای استقلال، از دوران استقلال چهره‌ای برجسته بود.» اندونزی در سال۱۹۴۵ از قدرت‌های استعماری آن زمان، هلند و ژاپن، استقلال یافت.

هر سال عنوان «قهرمان ملی» به اندونزیایی‌هایی اعطا می‌شود که به‌طور قابل‌توجهی در توسعه این مجمع‌الجزایر جنوب شرقی آسیا نقش داشته‌اند. سوهارتو که در سال۲۰۰۸ درگذشت، یکی از ۱۰نفری بود که دیروز دوشنبه این عنوان را دریافت کرد. سوهارتو، یک افسر نظامی، پس از آنکه کنترل اندونزی را از سوکارنو، اولین رئیس‌جمهور و رهبر استقلال این کشور، به‌دست گرفت، رسما در سال۱۹۶۷ رئیس‌جمهور شد. او اندونزی را در طول سه دهه ثبات و  رشد اقتصادی سریع هدایت کرد؛ اما با فرو رفتن کشور در هرج و مرج در جریان بحران مالی آسیا در سال‌های ۱۹۹۸-۱۹۹۷، شاهد از هم پاشیدن بسیاری از کارهایش بود.

صبح دیروز دوشنبه، پیش از مراسم، خبرنگار رویترز تصویر سوهارتو را در میان تصاویر قاب‌شده ۱۰نفر که عنوان قهرمان ملی به آنها اعطا خواهد شد، در مرکز کاخ ایالتی جاکارتا دید. سوهارتو در این تصویر، یونیفرم نظامی خود را به تن داشت و بین تصویر «عبدالرحمان وحید»، رئیس‌جمهور سابق، و «مارسینه»، فعال کارگری که در دوران حکومت سوهارتو ربوده و به قتل رسید، قرار گرفته بود. «پراستیو‌ هادی»، سخنگوی ریاست جمهوری، دیروز دوشنبه از اندونزیایی‌ها خواست تا در پاسخ به پرسش خبرنگاران در مورد مارسینه، «با هم به آینده نگاه کنند» و افزود که قهرمانان تازه متولد شده نیز کاستی‌هایی دارند.

کنشگران هفته گذشته در جاکارتا تجمع کردند تا به پیشنهاد اعطای این عنوان اعتراض کنند که نشان‌دهنده نگرانی‌های گسترده‌تر در مورد تجدیدنظرطلبی تاریخی در این کشور است. در میان آنها، «تادیوس پریو اوتومو»، ۴۷ساله، یک اندونزیایی که ۱۹سال گذشته در تیمور شرقی زندگی می‌کرد و یکی از ده‌ها هزار دانشجویی بود که در سال۱۹۹۸ در سراسر کشور علیه سوهارتو اعتراض کردند، حضور داشت. اوتومو در اعتراضی که هفته گذشته در جاکارتا برگزار شد و از دیلی، پایتخت تیمور شرقی، به آنجا پرواز کرده بود، به رویترز گفت: «مبارزه‌های گذشته ما نادیده گرفته خواهد شد... ما خائن به کشور هستیم؛ زیرا ما با سوهارتو جنگیدیم و او اکنون یک قهرمان است.»

در زمان سوهارتو، اندونزی در سال۱۹۷۵ در پایان حکومت پرتغال به تیمور شرقی حمله کرد و این سرزمین را در اواخر همان سال ضمیمه خود کرد و حضور نظامی سنگین و گاه خشن خود را حفظ کرد. تیمور شرقی تنها پس از آنکه سوهارتو مجبور به کناره‌گیری شد، استقلال خود را به‌دست آورد. سوهارتو، سرباز سابق، از ارتش برای تسلط بر امور غیرنظامیان و سرکوب مخالفان استفاده می‌کرد. او همچنین به فساد گسترده و پارتی‌بازی به نفع خانواده و نزدیکانش متهم شد، اگرچه هیچ اتهامی ثابت نشد و به‌دلیل وضعیت نامناسب سلامتی‌اش هرگز محاکمه نشد. اوتومو گفت که دولت فعلی از افراد مورد حمایت سوهارتو تشکیل شده است. برای دیگران، این اقدام همچنین زنگ خطری برای اتفاقات آینده در دوران پرابوو است؛ کسی که علاوه بر ازدواج با دختر سوهارتو (پیش از آنکه این دو پس از برکناری سوهارتو از هم جدا شوند) فرمانده نیروهای ویژه در زمان سوهارتو نیز بود. پرابوو همچنین توسط نیروهای تحت فرماندهی خود به نقض حقوق بشر در تیمور شرقی متهم شده است؛ اگرچه این اتهامات را رد کرده است.

«مرزوقی داروسمان»، دادستان کل سابق که رئیس تیم حقیقت‌یاب شورش‌های ۱۹۹۸ نیز بود، گفت: «پرابوو می‌تواند هر کاری را که رئیس‌جمهور سوهارتو انجام داد، انجام دهد؛ زیرا با قهرمانی خود محافظت می‌شود.» مرزوقی به‌طور خاص به نقش گسترده ارتش که از زمان روی کار آمدن پرابوو در سال گذشته اتفاق افتاده است، اشاره کرد. «سیتی‌هاردیجانتی روکمانا»، دختر سوهارتو، پس از مراسم به خبرنگاران گفت: «ما نیازی به دفاع از خودمان نداریم... هیچ چیز پنهان نمی‌شود.» او افزود: «ما از رئیس‌جمهور به‌خاطر انتخاب پدرمان به‌عنوان قهرمان ملی قدردانی کرده‌ایم و شاید به این دلیل که او نیز یک سرباز است، بنابراین می‌داند پدرم چه کارهایی انجام داده است.»