پاسکال لامی رییس سازمان تجارت جهانی نخستین کسی بود که دیروز با تاکید بر اینکه برای به نتیجه رسیدن مذاکرات نباید ضرب‌الاجل تعیین کرد، افزود: وقت آن رسیده است که به‌طور جدی برای یافتن راه‌حلی مرضی‌الطرفین کوشش کرد.

همزمان با اظهارات لامی، برخی کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی، از اینکه کشورهای اصلی و تعیین‌کننده جهت‌گیری‌های این سازمان (استرالیا، آمریکا، اتحادیه اروپا، برزیل و ژاپن) نتوانسته‌اند به توافق برسند، ابراز تاسف کردند. از نظر کشورهای در حال توسعه، کشورهای بالا به ویژه ایالات‌متحده، مقصر اصلی شکست مذاکرات موسوم به «دور دوحه» هستند. مذاکرات دور دوحه به عنوان آخرین مرحله آزادسازی تجارت در جهان، در سال ۲۰۰۱ در دوحه پایتخت  قطر آغاز شد و از همان سال این مذاکرات با نام مذاکرات دور دوحه شناخته می‌شود. تازه‌ترین مذاکرات دور دوحه، ۱۰ روز پیش در ژنو آغاز شد و دوشنبه گذشته بدون نتیجه مشخص پایان یافت.

روزنامه انگلیسی تایمزمالی، دیروز در گزارش هفتگی خود درباره اقتصاد جهان، شکست مذاکرات دور دوحه را در کنار، طرح اقتصادی هوجین تائو رییس‌جمهور چین برای ایجاد تحرک اقتصادی در این کشور، مهم‌ترین تحولات اقتصادی هفته گذشته نامید و درباره شکست مذاکرات ژنو با ابراز شگفتی نوشت: شگفتی شکست مذاکرات دور دوحه این بود که همه از این شکست ابراز تعجب می‌کنند. شرکت‌کنندگان اجلاس ژنو، انگار که به همنشینی نامشروعی خوانده شده‌اند، هیچ تلاشی برای همزیستی نکردند.

به اعتقاد تحلیلگر روزنامه فایننشیال تایمز، اگر مذاکرات به گونه‌ای سامان می‌یافت که هزینه‌های شکست آن برای کشورهای ثروتمند، بیش از دستاوردهای پیروزی آن می‌شد، این کشورها با وسواس بیشتری موضوع را دنبال می‌کردند و اجازه نمی‌دادند مذاکرات به شکست منتهی شود. اما آنچه در عمل اتفاق افتاد این بود که اقتصاد به حاشیه رانده شد و ملاحظات سیاسی بر دغدغه‌های اقتصادی غلبه کرد.

در همین حال خبرگزاری رویتر به نقل از دیپلمات‌های آگاه سازمان تجارت جهانی، گزارش داد: در صورت شکست نهایی مذاکرات دبلیو تی او، کشورهای فقیر بازنده اصلی خواهند بود.  این دیپلمات‌ها در ادامه تاکید کردند، اگر مذاکرات دور دوحه با موفقیت به پایان برسد، میلیون‌ها نفر در کشورهای فقیر جهان از فقر اقتصادی نجات خواهند یافت و گسترش تجارت آزاد بین‌المللی موجب افزایش سطح استانداردهای زندگی در این کشورها خواهد شد.  هنوز آینده مذاکرات سازمان تجارت جهانی به خوبی مشخص نیست ولی در صورت ادامه روند کنونی، شکست مذاکرات قطعی خواهد بود.

به اعتقاد کارشناسان تجارت بین‌الملل، مواضع غیرقابل انعطاف آمریکا و اروپا در خصوص تجارت آزاد محصولات کشاورزی مهمترین مانع برای پیشرفت مذاکرات به شمار می‌رود.  «توفیق علی» نماینده بنگلادش در سازمان تجارت جهانی در این باره گفت: گویا کشورهای توسعه یافته و صنعتی برای ادامه مذاکرات تجاری دور دوحه وقت نامحدودی در اختیار دارند و به هیچ‌وجه حاضر به عقب‌نشینی از مواضع سخت‌گیرانه خود نیستند.  مقام‌های تجاری آمریکا و اروپا طی روزهای اخیر ضمن انتقاد شدید از مواضع تجاری یکدیگر، همدیگر را مسوول اصلی شکست مذاکرات دور دوحه معرفی می‌کنند.