به شماره افتادن نفس‌های حکومت مادورو

 «آناتولی کورمانایف» در گزارشی برای نیویورک‌تایمز نوشت، این افراد مطلع فضایی از تنش و نگرانی را توصیف کردند که حلقه نزدیکان رئیس‌جمهور را فرا گرفته است. آنها افزودند که مادورو معتقد است همچنان کنترل اوضاع را در دست دارد و می‌تواند از آخرین و جدی‌ترین تهدید برای حکومت ۱۲ساله خود عبور کند. این در حالی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تا روز جمعه ۱۴آذرماه به مادورو برای ترک قدرت مهلت داده است (دنیای‌اقتصاد در دو ماه اخیر چند گزارش در مورد تحولات ونزوئلا منتشر کرده از جمله «مادورو؛ تنهاتر از همیشه» که ۱۲آذرماه منتشر شد و «اولتیماتوم ترامپ به مادورو» که سه‌شنبه ۱۱آذرماه منتشر شد).  برخی گزارش‌ها حاکی از این است که به مادورو پیشنهاد شده برای تبعید به قطر برود.

این افراد گفتند که مادورو سعی کرده با تغییر مکرر محل خواب و تلفن‌های همراه، خود را از یک حمله دقیق احتمالی یا حمله نیروهای ویژه آمریکایی محافظت کند. برخی از این افراد گفتند که این اقدامات احتیاطی از ماه سپتامبر، زمانی که ایالات متحده شروع به تجمع کشتی‌های جنگی و حمله به قایق‌هایی کرد که دولت ترامپ ادعا می‌کند از ونزوئلا مواد مخدر قاچاق می‌کنند، سرعت بیشتری گرفته است. یکی از این افراد گفت که مادورو برای کاهش خطر خیانت، نقش محافظان کوبایی را در تیم امنیتی شخصی خود نیز گسترش داده و افسران ضداطلاعات کوبایی بیشتری را به ارتش ونزوئلا وارد کرده است. با این حال، مادورو در ملأ عام با نشان دادن ظاهری بی‌تفاوت و آرام، حضور بدون اطلاع قبلی در رویدادهای عمومی، رقصیدن و انتشار ویدئوهای تبلیغاتی در تیک‌تاک، سعی در کم‌اهمیت جلوه دادن تهدیدهای واشنگتن داشته است. هفت نفر از افراد نزدیک به دولت ونزوئلا که برای این گزارش با آنها مصاحبه شد، خواستار این شدند که نامشان ذکر نشود. نیویورک‌تایمز در گزارشی اعلام کرد که نمایندگان مادورو و ترامپ اوایل امسال در مورد شرایطی که رهبر ونزوئلا (که سال گذشته در انتخابات ریاست جمهوری شکست خورد اما نتایج را نادیده گرفت) ممکن است از سمت خود کناره‌گیری کند، بحث کردند. این مذاکرات به توافقی منجر نشد و دولت ترامپ را به افزایش فشار نظامی سوق داد.

با عمیق‌تر شدن بحران، مادورو تقریبا هر روز با مردم ونزوئلا صحبت می‌کند و جهش در روابط عمومی با مردم را حفظ کرده است. با این حال، او مشارکت خود را در رویدادهای برنامه‌ریزی شده و پخش زنده کاهش داده و در عوض، آن رویکرد را با حضورهای عمومی خودجوش و پیام‌های از پیش ضبط‌شده جایگزین کرده است. مادورو روز دوشنبه (۱۰ آذر) در جریان حضور غیرمنتظره در یک گردهمایی دولتی در کاراکاس که کمی قبل از حضورش مسیر برنامه‌ریزی شده خود را تغییر داد، گفت: «دوشنبه - مهمانی؛ سه‌شنبه - مهمانی؛ چهارشنبه، پنج‌شنبه، جمعه - مهمانی دوگانه؛ شنبه - مهمانی سه‌گانه؛ یکشنبه - مهمانی آرام». او با این کلمات می‌خواست فضایی از آرامش را به حاضران القا کند و بگوید هم من و هم مردم در حال شادی هستیم و تهدیدهای ترامپ کاری از پیش نمی برد. مادورو قبل از رقصیدن گفت: «تا زمانی که بدن تحمل دارد، مهمانی!» صدای گرفته او در میان ریتم سنگین موسیقی طنین‌انداز شد: «جنگ نه اما صلح آری». درحالی‌که یک تک‌تیرانداز بالای صحنه نگهبانی می‌داد.

برای مادورو، ۶۳ ساله، حضور ناوگان آمریکا در کارائیب آخرین چالش برای حکومت اوست. او که یک فعال کمونیست سابق، راننده اتوبوس، سازمان‌دهنده کارگری و وزیر امور خارجه بود، از زمان روی کار آمدن در سال ۲۰۱۳ پس از مرگ مربی و سلف بلافصل خود، هوگو چاوز، از بحرانی به بحران دیگر - که بیشتر آن را خودش ایجاد کرده است - غلتیده است. رهبران و مفسران مخالف در آن زمان گفتند که مادوروی خشن و سنگین وزن ظرف چند هفته از کاخ ریاست جمهوری خارج خواهد شد. آنها گفتند که سبک ارتباطی خشک مادورو و پیشینه غیرنظامی‌اش، او را به جانشین ضعیفی برای چاوز تبدیل کرده است.

اشتباهات فاحش مادورو (چه در سخن گفتن، چه در خوردن و آشامیدن و چه در رفتار کردن) به سوژه‌ای در فضای مجازی تبدیل شده است. مادورو از زمان روی کار آمدن، از فروپاشی ۷۰ درصدی سرانه تولید ناخالص داخلی ونزوئلا، چندین موج اعتراضات گسترده ملی و توطئه‌های مختلف، تلاش‌های کودتا و شکست‌های انتخاباتی جان سالم به در برده است. او همچنین تلاش دولت اول ترامپ برای برکناری خود را تحمل کرده است. اولین دولت ترامپ، در سال ۲۰۱۹، خوان گوایدو، رهبر مخالفان در آن زمان را به عنوان رئیس‌جمهور ونزوئلا به رسمیت شناخت. مادورو برای ماندن در قدرت، به سرکوب روی آورده است.

پس از مرگ چاوز در سال ۲۰۱۳، مادورو از تاکتیک‌های استالینیستی برای تحکیم سلطه خود استفاده کرد. او حتی گارد محافظ قدیمی چاوز را هم سرکوب کرد. با کاهش محبوبیت مادورو، او روند برچیدن هنجارهای دموکراتیک را تسریع، رسانه‌های مستقل را حذف، جامعه مدنی را مجرم شناخته و رقبا را از مناصب دولتی منع کرد. نیروهای امنیتی او سرکوب را افزایش داده‌اند، محله‌های فقیرنشین را با جوخه‌های مرگ به وحشت انداخته و معترضان را به طور سیستماتیک دستگیر کرده‌اند. مادورو در طول سال‌ها با واگذاری بخش عمده‌ای از اقتصاد کشور به ژنرال‌های خود که اجازه اداره معادن طلا، شرکت‌های خدمات نفتی و شرکت‌های صادرات و واردات را داشته‌اند، بر ارتباطات ضعیف نظامی خود غلبه کرده است.

به گفته چهار فرد مطلع دیگر که با مذاکرات آشنا بودند و نخواستند نامشان فاش شود، در جریان مذاکرات بهار گذشته، مقامات مادورو و ترامپ در مورد احتمال واگذاری قدرت توسط مادورو به یکی از معاونانش قبل از پایان‌دوره ترامپ در سال۲۰۲۹ بحث کردند. آنها گفتند یکی از گزینه‌ها شامل برگزاری همه‌پرسی در ونزوئلا برای برکناری رئیس‌جمهور در سال ۲۰۲۷ یا پس از آن بود، فرآیندی که طبق قانون اساسی این کشور مجاز است. در صورت احتمال شکست، مادورو قدرت را به معاون رئیس‌جمهور خود واگذار می‌کند که در نهایت انتخابات جدید را برگزار خواهد کرد. با این حال، مقام‌های در تبعید ونزوئلایی می‌گویند، بزرگ‌ترین بحران دولت مادورو، بحران مشروعیت است. آنها انکار می‌کنند که مردم از آنها متنفر هستند.