بازگشت مکرون با دست خالی

رهبران اروپایی معتقدند چین به‌دلیل روابط نزدیک با مسکو، می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در این زمینه ایفا کند. مکرون که تنها چند روز پیش از این سفر میزبان ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در پاریس بود، «به تفصیل» در مورد جنگ اوکراین با شی گفت‌وگو کرد. او مشخصا خواستار توقف حملات روسیه به زیرساخت‌های حیاتی غیرنظامی (به‌ویژه با نزدیک شدن به فصل سرما) شد. پاسخ شی اما کلی و محتاطانه بود. او تاکید کرد که چین «به ایفای نقش سازنده خود در حل‌وفصل سیاسی بحران ادامه خواهد داد» اما همزمان «قاطعانه با هرگونه اقدام غیرمسوولانه برای مقصر جلوه دادن دیگران» مخالفت می‌کند. این اظهارات نشان داد که چین همچنان از محکوم کردن مستقیم روسیه یا اعمال فشار جدی بر این کشور خودداری می‌کند.

در مقابل، چین نیز اهداف خود را در این دیدار دنبال می‌کرد. پکن در تلاش است تا در مناقشه دیپلماتیک داغ خود با ژاپن بر سر تایوان، حمایت فرانسه را جلب کند. این مناقشه پس از آن بالا گرفت که نخست‌وزیر جدید ژاپن احتمال مداخله نظامی در صورت حمله چین به تایوان را مطرح کرد. وزیر خارجه چین در دیدار با همتای فرانسوی خود، این موضع ژاپن را «آسیبی جدی» توصیف کرد و خواستار حمایت فرانسه از «موضع مشروع چین» شد. با این حال، بیانیه رسمی فرانسه از این دیدار، هیچ اشاره‌ای به تایوان یا ژاپن نکرد و تنها به بحران اوکراین و «بحران‌های بین‌المللی» به طور کلی پرداخت که نشان‌دهنده عدم تمایل پاریس برای جانبداری در این مناقشه است.

«ژان-پیر کبستان»، پژوهشگر ارشد در مرکز آسیا در پاریس، معتقد است که عدم پیشرفت در این مذاکرات قابل پیش‌بینی بود. به گفته او، مکرون با توجه به مشکلات اقتصادی و آشفتگی سیاسی داخلی، «با دستی نسبتا خالی» به این مذاکرات رفته بود. همزمان، شی جین‌پینگ از فرانسه خواست تا در برابر «تغییرات سریع جهان» استقلال خود را حفظ کند؛ عبارتی که به‌عنوان تلاشی برای ایجاد شکاف میان اروپا و آمریکا و جلوگیری از تشکیل یک بلوک ضدچینی تعبیر می‌شود.

با وجود بن‌بست سیاسی، دو طرف در حوزه اقتصاد به نقاط مشترک بیشتری دست یافتند. در بحبوحه تنش‌های تجاری ناشی از تعرفه‌های اروپا بر کالاهای چینی و تهدید متقابل پکن به اعمال تعرفه بر محصولات کشاورزی فرانسه، نمایندگان دو کشور توافق‌نامه‌هایی در زمینه‌های انرژی هسته‌ای، کشاورزی، آموزش و محیط زیست امضا کردند. شی جین‌پینگ اعلام کرد که چین مایل به واردات «محصولات باکیفیت فرانسوی» است، اما در مقابل از فرانسه خواست تا «محیطی عادلانه» برای شرکت‌های چینی فراهم کند. شاید تنها پیروزی نمادین مکرون در این سفر، وعده چین برای آغاز دور جدیدی از همکاری در زمینه حفاظت از پانداها باشد. پس از بازگشت دو پاندای قرضی به چین، این وعده می‌تواند به زودی به معنای بازگشت پانداهای غول‌پیکر به فرانسه باشد؛ یک دستاورد دیپلماسی نرم در سفری که نتایج سیاسی ملموسی به همراه نداشت.