آیا مرحله دوم آتشبس کلید میخورد؟
طرح صلح ترامپ زیر چکمه نظامیان اسرائیلی
از زمان آغاز آتشبس در ۱۰اکتبر، اسرائیل بیش از ۵۹۰بار آن را نقض کرده و حداقل ۳۶۰فلسطینی را کشته است. طبق مرحله اول -بر اساس طرح صلح ۲۰ مادهای ترامپ- اسرائیل موظف بود جنگ خود را علیه غزه متوقف کند، نیروهای خود را عقب بکشد، اجازه ورود کمکها را بدهد و صدها اسیر فلسطینی را با گروگانهای باقیمانده در غزه مبادله کند. نتانیاهو یک ماه پس از توافق با آتشبس گفت که جنگ اسرائیل علیه غزه «پایان نیافته» و حماس «خلع سلاح خواهد شد».
پرسش این است: آیا اسرائیل نیروهای خود را عقب کشیده است؟ طبق مفاد این توافق، اسرائیل در ابتدا نیروهای خود را پشت چیزی که «خط زرد» مینامید، عقب کشید. این «خط زرد» که بد مشخصشده در امتداد لبههای زمینی نوار غزه امتداد دارد و مناطق غزه تحت کنترل ارتش اسرائیل و مناطق تحت کنترل حماس را از هم جدا میکند. حماس، اسرائیل را متهم میکند که خط زرد را «روزانه» هر چه بیشتر به داخل غزه هل میدهد، کسانی را که خود را در سمت اشتباه میبینند آواره میکند و فلسطینیها، از جمله کودکان را که به مرز نامشخص نزدیک میشوند، میکشد. به گفته بسیاری از منتقدان نتانیاهو، بخش زیادی از نسلکشی که اسرائیل در غزه به راه انداخته، تحت تاثیر شرایط سیاسی خودش بوده است. این باعث میشود که او برای محافظت از خود بیشتر به دولت ترامپ متکی باشد.
به نوشته گزارشگر الجزیره، مرحله دوم توافق مربوط به حکومت پس از جنگ غزه است. این طرح یک مرحله انتقالی را تعیین میکند که در آن تکنوکراتهای فلسطینی - نه جناحهای سیاسی - اداره امور روزمره را بر عهده خواهند داشت. کار آنها تحت نظارت یک «هیات صلح» چندملیتی و با پشتیبانی یک نیروی بینالمللی تثبیتکننده انجام خواهد شد که وظیفه امنیت و غیرنظامیسازی را بر عهده دارد. حماس و سایر گروههای فلسطینی ایده قیمومت خارجی بر غزه را رد کردهاند.
از غزه تا کرانه باختری: طرح «صلح» نافرجام
«جنی ویلیامز» هم در «مدرن دیپلماسی» نوشت، در ۱۷نوامبر۲۰۲۵، شورای امنیت قطعنامه ۲۸۰۳ را تصویب کرد و طرح ۲۰مادهای دونالد ترامپ را برای غزه تایید کرد. دیپلماتها از یک «گام تاریخی» صحبت کردند. روی کاغذ، قرار بود غزه از جنگ به سمت بازسازی حرکت کند. عفو بینالملل به وضوح میگوید که مقامات اسرائیلی با وجود آتشبس، با تحمیل عمدی شرایط یک زندگی که برای نابودی جمعیت طراحی شده است، «هنوز در حال ارتکاب نسلکشی» هستند. یک کمیسیون تحقیق سازمان ملل نیز به همین ترتیب به این نتیجه رسیده است که رفتار اسرائیل در غزه مطابق با کنوانسیون نسلکشی، معیار قانونی نسلکشی را محقق میکند.
درحالیکه مقامات در نیویورک در مورد «اجرای» این طرح بحث میکنند، اسرائیل در حال تشدید کنترل خود بر کرانه باختری است. در یک گزارش صریح در ۱۴نوامبر، دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، شهرکنشینان نقابداری را توصیف کرد که کارخانهها، کامیونها و خانهها را به آتش میکشند، به کشاورزان حمله میکنند و به بیرون راندن هزاران فلسطینی از جوامع خود کمک میکنند. همین گزارش، بیش از ۲۶۰حمله شهرکنشینان در ماه اکتبر - بالاترین رقم ماهانه از سال ۲۰۰۶ - و حداقل ۱۰۱۷فلسطینی، از جمله ۲۲۱کودک را که از اکتبر ۲۰۲۳ در کرانه باختری کشته شدهاند، ثبت کرده است.
برای فلسطینیها، کلمه «غزهایسازی» [یا غزافیسازی] نیاز به توضیح چندانی ندارد. این به آن معناست که مدل آزمایششده در غزه - محاصره، بمباران، آوارگی اجباری و وابستگی طولانیمدت - به آرامی اما عمدی، در کرانه باختری نیز اعمال میشود. سلاحها نه تنها بمب، بلکه قانون نظامی، خفقان اقتصادی و تهدید مداوم خشونت شهرکنشینان نیز هستند. در روستاها، این الگو به طرز دردناکی آشنا است.
در اولین ساعات روز، درحالیکه کودکان برای مدرسه آماده میشوند، شهرکنشینان بزها و گوسفندان را از تپه پایین میآورند و آنها را با تهدید اسلحه به حیاطها و آغلهای حیوانات فلسطینی میبرند. سپس آنها حیوانات را متعلق به خود میدانند و آنها را به بالای تپه برمیگردانند. وقتی کشاورزان اعتراض میکنند، اغلب آنها هستند که با ضرب و شتم، دستگیری یا شلیک گلوله مواجه میشوند، نه متجاوزان. این کار چند افراطگرای سرکش نیست. سازمانهای بینالمللی نشان دادهاند که چگونه پایگاههای مرزی و شهرکها بخشی از یک استراتژی گستردهتر تصرف زمین و مهندسی جمعیتی هستند.
