به گزارش خبرگزاری فارس، نتایج یک پژوهش علمی در ایران نشان می‌دهد ۳ خبرگزاری غربی و ۳  خبرگزاری داخلی به ترتیب خوراک اصلی صفحات بین‌المللی و سیاسی روزنامه‌ها در ایران را تامین می‌کنند.

این پژوهش به سفارش دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هدف بررسی اصول منبع نگاری و ارزیابی صحت اخبار و مطالب رسانه‌های داخلی انجام شده و قرار است مشروح آن روز سه شنبه در بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات به اصحاب و کارشناسان رسانه ارایه شود.

نتایج این پژوهش موید آن است که اغلب روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های کشور از نظر رعایت اصول حرفه‌ای در زمینه منبع نگاری وضعیت نسبتا قابل قبولی دارند اگر چه میزان توجه و پایبندی هر یک از آنها به این اصول متفاوت است و به صحت اخبار و گزارش‌های اختصاصی برخی رسانه‌های داخلی نمی‌توان چندان اعتماد کرد.

پژوهش «بررسی منبع نگاری و ارزیابی صحت اخبار و منابع در رسانه‌های ایران» که توسط ۳ تن از کارشناسان تهیه شده، حکایت از آن دارد که خبرگزاری‌های رویترز (انگلیس)، فرانس پرس (فرانسه) و اسپوتنیک (روسیه) در صدر  فهرست منابع خارجی پراستفاده در رسانه‌های ایرانی قرار دارند.

این پژوهش همچنین می‌گوید که اخبار خبرگزاری‌های داخلی ایسنا، فارس و ایرنا نیز بیشترین انعکاس را در صفحات سیاسی مطبوعات و پایگاه‌های خبری ایران دارند.

تهیه کنندگان پژوهش، این نتایج را از  بررسی ۸۳۳۷ مطلب در صفحات سیاسی و بین‌الملل ۹ خبرگزاری، ۱۸ روزنامه و ۴ سایت پربیننده داخلی در روزهای معین استخراج کرده و آن را در قالب نمودارهای متعدد به نمایش گذاشته‌اند.

بر اساس نتایج بدست آمده، ۸۵.۳ درصد مطالب منتشر شده در رسانه‌های مذکور دارای منبع است و اصول حرفه‌ای منبع نگاری نیز در ۸۱.۶ درصد اخبار و گزارش‌های بررسی شده رعایت شده است.

تهیه کنندگان پژوهش عملکرد حرفه‌ای ۲ بخش مهم خبری تلویزیون را نیز رصد کرده‌اند. بررسی ۱۲۶ خبر و گزارش بولتن‌‌های خبری ساعت ۱۴ شبکه یک و ۲۰:۳۰ شبکه دو سیما نشان می‌دهد اصول منبع نگاری در ۹۰ درصد اخبار و گزارش‌های بررسی شده رعایت شده است.

بر اساس نتایج این تحقیق، ۲۹ درصد مطالب روزنامه‌ها، ۱۲ درصد مطالب خبرگزاری‌ها و ۵ درصد مطالب سایت‌ها فاقد منبع است. علاوه بر آن، عمده مطالبی که روزنامه‌ها از ذکر منابع آن خودداری کرده‌اند، اخبار و گزارش‌های خبرگزاری‌ها است که بعضا بدون ذکر نام منبع منتشر شده است.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهد در ۳۸.۷ درصد مطالب روزنامه‌ها، ۱۲.۸ درصد مطالب خبرگزاری‌ها و ۹ درصد مطالب سایت‌های منتخب، اصول منبع نگاری رعایت نشده است.

در بین خبرگزاری‌ها، خبرآنلاین از نظر رعایت اصول منبع نگاری در جایگاه اول و خبرگزاری‌های مهر و ایلنا در جایگاه آخر قرار گرفته‌اند.

در بین روزنامه‌ها، دنیای اقتصاد در جایگاه اول و فرهیختگان در جایگاه آخر نشسته و در میان سایت‌های منتخب نیز، تابناک، اول و انتخاب در رده آخر جای گرفته است.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهد بسیاری از رسانه‌های داخلی، استانداردهای حرفه‌ای روزنامه نگاری را در اخبار اختصاصی خود رعایت نکرده‌اند، مخصوصا وقتی که منبع اخبار و گزارش‌های این رسانه‌ها از منابع ناشناس بوده است.

یکی دیگر از نتایج این پژوهش آن است که نشان می‌دهد منبع ۹۳ درصد مطالب روزنامه‌ها و ۹۸ درصد مطالب سایت‌های منتخب، داخلی است. این رقم در باره اخبار و گزارش‌های ۲  بخش مهم خبری تلویزیون، ۸۶ درصد است.

بر اساس نتایج حاصله، ۸۸.۷ درصد مطالب خبرگزاری‌های داخلی دارای منبع معتبر است که در بین آنها، خبرگزاری مهر بیشترین و خبرآنلاین کمترین استفاده از منابع کم اعتبار را دارند.

  در میان رسانه‌های خارجی که اخبار آنها در رسانه‌های داخلی انتشار یافته، خبرگزاری انگلیسی رویترز با ۹.۵ درصد بیشترین استناد را داشته است. خبرگزاری فرانسه با ۵.۸ درصد و خبرگزاری روسی اسپوتنیک با ۴.۵ درصد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.

این نسبت در بین خبرگزاری‌های داخلی، رویترز ۹.۹درصد، خبرگزاری فرانسه ۶.۳ درصد و خبرگزاری روسی اسپوتنیک ۵.۲درصد است.

در بین روزنامه‌ها نیز اخبار رویترز ۷.۹ درصد، خبرگزاری فرانسه  ۴.۶درصد و بی بی سی ۴.۲ درصد مطالب آنها را در بر می‌گیرد. در بین پایگاه‌های خبری ایرانی، رویترز با ۹.۵، خبرگزاری فرانسه با ۴.۲ و روسیا الیوم با ۳.۳ درصد در صدر هستند.

نتایج این تحقیق همچنین نشان می‌دهد رسانه‌های اروپایی با ۳۳.۳ درصد جایگاه اول را در میان اخبار ترجمه شده رسانه‌های داخلی دارند و ۵۹ درصد مطالب ترجمه شده در رسانه‌های داخلی از منابع انگلیسی زبان است.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهد خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در بین منابع داخلی مورد استفاده روزنامه‌ها با ۲۸ درصد در جایگاه اول قرار دارد. فارس با ۱۷، ایرنا با ۱۱ و تسنیم با ۱۰ درصد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.

در بین سایتها نیز ایسنا با ۳۵.۱ درصد در رده اول است و تسنیم با ۱۱.۴، ایرنا ۹.۴ و فارس با ۸.۶ درصد در رده‌های بعدی جای گرفته‌اند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد مطالب روزنامه شرق با ۱۷ درصد بیشترین بازتاب را در بین سایت‌های منتخب داشته است.

یافته‌های این پژوهش همچنین حکایت از آن دارد که منبع ۹۱.۳ درصد اخبار و گزارش‌های ۲ بخش خبری تلویزیون، خبرگزاری صداو سیما است و سردبیران این بخش‌های خبری از منابع دیگر به ندرت استفاده می‌کنند.

یکی دیگر از نتایج جالب این تحقیق آن است که نشان می‌دهد رابطه معناداری میان خط مشی سیاسی روزنامه‌ها و استفاده آنها از خبرگزاری‌های کشور وجود دارد بطوری که روزنامه‌های هر جناح اکثرا از خبرگزاری‌های همفکر خود به عنوان منبع اخبار و گزارش‌هایشان استفاده می‌کنند.

به جز روزنامه خراسان که منبع اول آن ایسنا است منبع اول و دوم مابقی روزنامه‌های اصولگرا فارس و تسنیم است. در روزنامه‌های اصلاح طلب یا طرفدار دولت نیز منبع اول ایسنا است. به نظر می‌رسد برخی روزنامه‌ها نظیر رسالت، جمهوری اسلامی و قدس عامدانه از استفاده از خبرگزاری‌های جناح رقیب خودداری کرده‌اند.

مشروح این پژوهش و نمودارهای متعدد و متنوع آن که در قالب ۲۴۸ صفحه تهیه شده است، عصر روز سه شنبه در حضور اصحاب رسانه و کارشناسان رونمایی می‌شود.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.