امیدی به آینده انرژی در ایران وجود دارد؟/ اثر تحریم در تشدید خاموشی‌ها در کشور
فاطمه سرخوش در اقتصادنیوز نوشت: در شرایطی که بحران انرژی به یکی از اصلی‌ترین چالش‌های ایران در سال‌های اخیر تبدیل شده است، دولت پزشکیان در تلاش است تا با سرمایه‌گذاری در حیطه انرژی تجدیدپذیر، بخشی از این ناترازی‌ها را جبران کند. بازگشت تحریم‌های سازمان ملل اما چالش‌های جدیدی را در این مسیر ایجاد کرده است.
بیتا غفاری درفایننشال‌تایمز نوشت: ایران با وجود در اختیار داشتن سومین ذخایر بزرگ نفت و دومین ذخایر گاز طبیعی جهان، تابستان امسال نیز ناچار به اعمال قطع برق دوره‌ای، به دلیل بحران سوخت و افزایش تقاضا برای مصرف شد.
معاون وزیر نیرو، در کنفرانس انرژی خورشیدی تهران گفت: توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر از سیاستی حمایتی به ضرورتی استراتژیک تبدیل شده است. گسترش انرژی پاک برای تحقق امنیت انرژی و کاهش وابستگی ایران به سوخت‌های فسیلی حیاتی است.
زیرساخت فرسوده و سرمایه‌گذاری ناکافی
سرمایه‌گذاری‌های اندک و زیرساخت‌های فرسوده که تحت‌تأثیر مستقیم تحریم‌های آمریکا بوده‌اند، در طی سال‌ها موجب اختلال در تأمین برق در تابستان، و گاز در زمستان شده است.
ایران که حدود ۸۰ درصد از برق خود را از گاز طبیعی تولید می‌کند، اکنون در تلاش است تا با گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر، سبد انرژی خود را متنوع کند.
با این حال، کارشناسان تردید دارند که اقتصاد کشور بتواند به اهداف بلندپروازانه خورشیدی خود دست یابد؛ چرا که ایران وابسته به واردات است است و از طرفی، از نظر دسترسی به منابع مالی جهانی محدود شده است.
نماینده مجلس، نصرالله پژمانفر، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: تأخیر در اجرای پروژه‌های خورشیدی ناشی از کندی و ناکافی بودن تأمین ارز توسط بانک مرکزی است.
بر اساس اعلام سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر، ایران قصد دارد ظرف سه سال آینده ظرفیت ۱۲ گیگاواتی در بخش انرژی پاک ایجاد کند.
به گفته وزارت نیرو، ظرفیت فعلی امسال دو برابر شده و به ۲.۵ گیگاوات رسیده که تنها ۲.۵ درصد از برق کشور را تأمین می‌کند، در حالی که این سهم در ترکیه در سال ۲۰۲۳ به ۱۶.۳ درصد از برق تولیدی از منابع بادی و خورشیدی رسیده بود.
مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم اعلام کرد که دولت آماده همکاری گسترده با بخش خصوصی است تا نیاز فزاینده به انرژی را برطرف کند. او گفت: تمام قراردادهای مربوط به احداث نیروگاه‌های خورشیدی می‌توانند ظرف یک سال اجرا شوند. باید مطمئن شویم که هیچ کارخانه‌ای در تابستان آینده با کمبود برق مواجه نشود.
خسارات گسترده بخش صنعت از ناترازی‌ها
قطع برق گسترده در تابستان باعث اختلال در تولید، افزایش هزینه‌ها و خسارت‌های میلیاردی به صنایع شده است.
بر اساس آمار رسمی، در اوج مصرف برق در تابستان امسال، شبکه برق با کسری ۱۵ گیگاواتی مواجه بوده است. هرچند اکنون خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده در جریان نیست، اما تکرار آن‌ها در سال‌های اخیر نشان‌دهنده شکنندگی شبکه است.
سرمایه‌گذاری برای انرژی تجدیدپذیر
صندوق توسعه ملی ایران امسال متعهد شد که به میزان ۲.۳ میلیارد دلار برای احداث ۷ گیگاوات ظرفیت تجدیدپذیر در همکاری با بخش خصوصی سرمایه‌گذاری کند. بر اساس برنامه، بخش خصوصی باید ۲۰ درصد از سرمایه مورد نیاز را تأمین کند.
کارشناسان می‌گویند با ۳۰۰ روز آفتابی در سال، ایران از موقعیت جغرافیایی بسیار مطلوبی برای توسعه انرژی خورشیدی برخوردار است. در هفته‌های اخیر چندین نیروگاه خورشیدی جدید در نقاط مختلف کشور به بهره‌برداری رسیده است.
تردید در عملیاتی شدن اهداف
مسلم موسوی، رئیس انجمن انرژی تجدیدپذیر در ایران گفت: من از توسعه انرژی‌های پاک حمایت می‌کنم، اما ظرفیت اجرایی کشور محدود است و بعید می‌دانم که بتوانیم این اهداف را در موعد تعیین‌شده محقق سازیم. حتی با افزودن نیروگاه‌های جدید طی سه یا چهار سال آینده، تا زمانی که مصرف را بهینه نکنیم و بهره‌وری انرژی را افزایش ندهیم، شکاف بین عرضه و تقاضا پر نخواهد شد.
قیمت ناچیز انرژی در ایران
برای کاهش فشار بر شبکه، خانواده‌های ایرانی نیز تشویق به نصب پنل‌های خورشیدی، با استفاده از وام‌های دولتی و امکان فروش برق تولیدی خود می‌شوند.
با این حال، قیمت‌انرژی در ایران به‌شدت یارانه‌ای و پایین است و همین موضوع موجب مصرف بیش از اندازه شده است. پزشکیان اخیرا اعلام کرد: کاهش ۱۰ درصدی مصرف انرژی می‌تواند روزانه موجب صرفه‌جویی رقمی معادل ۸۰۰ هزار بشکه نفت و گاز شود.
تأثیر تحریم‌ها بر سرمایه‌گذاران خارجی
ایران برای تأمین تجهیزات لازم به واردات از چین متکی است؛ کشوری که بزرگ‌ترین تولیدکننده تجهیزات خورشیدی در جهان است.
نا‌آرامی‌های پس از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اسرائیل با ایران در ماه ژوئن که با بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط آمریکا همراه بود، و در ادامه با فعالسازی مکانیزم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، واردات تجهیزات هزینه‌بر تر و گران‌تر شده است.
موسوی در ادامه گفت: تحریم‌ها هم باعث اختلال در تأمین مالی می‌شوند و هم هزینه‌ها را افزایش می‌دهند؛ بنابراین، ما از سرمایه‌گذاری خارجی محروم می‌شویم. او افزود که شرکت‌های خارجی که پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران را ترک کردند، پیش‌تر تعهد ۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر را داده بودند.
با این حال، موقعیت جغرافیایی ایران و ظرفیت بالقوه‌ی بالای آن در انرژی خورشیدی، همچنان امیدی استراتژیک برای آینده‌ی انرژی کشور باقی گذاشته است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
