نسخه ناکارآمد تسهیلاتی برای رکود صنعت/ آیا هوش مصنوعی فقط یک موج است؟+ فیلم

آمار بلندمدت بخش صنعت 

شامخ برای نوزدهمین ماه پیاپی منفی است و شاخص تولید صنعتی در سه ماه از هفت‌ماه اخیر افت کرده.

رکودی که با بسته حمایتی جدید وزارت اقتصاد هم بعید است درمان شود، چون محور اصلی آن «تسهیلات برای بنگاه‌های بزرگ» است، نه «افزایش بهره‌وری».

کارشناسان می‌گویند راه‌حل در حمایت مالی صرف نیست؛ بلکه در توقف تصمیمات خلق‌الساعه، حذف قیمت‌گذاری دستوری و اصلاح سیاست ارزی و صادراتی است.

رونق سرمایه‌گذاری خارجی در ازبکستان

ازبکستان که زمانی توسط سرمایه‌گذارای جهانی نادیده گرفته می‌شد، الآن در حال بازنویسی قوانینی تحول اقتصادی در آسیای مرکزیه. اما چرا سرمایه‌گذرای خارجی این کشور رو انتخاب می‌کنن و دولت ازبکستان چطوری داره رشد سریع اقتصادی، تاب‌آوری بلندمدت و رفاه گسترده رو مدیریت می‌کنه؟

در طول هشت سال گذشته، سرمایه‌گذاری‌های خارجی که جذب ازبکستان شدن به بیش از ۱۱۱ میلیارد یورو رسیده و تولید ناخالص داخلی یا GDP این کشور هم دو برابر شده. طبق آمارها، GDP ازبکستان در سال گذشته میلادی به حدود ۱۰۰ میلیارد یورو رسید. 

همچنین ذخایر ارزی و طلای این کشور آسیای مرکزی از ۴۱ میلیارد یورو عبور کرده. امروزه ۱۶ هزار شرکت با سرمایه‌گذاری خارجی در سراسر ازبکستان فعالیت دارن که نه تنها به تزریق سرمایه به این کشور اقدام می‌کنن، بلکه در حال دگرگونی اساسی اقتصادش هستن.

دو برابر شدن تولید ناخالص داخلی تا سال 2030 و رسیدن اون به 172 میلیارد دلار، از اهداف جاه‌طلبانه دولت ازبکستانه و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در مرکز این استراتژی قرار داره.

از انرژی‌های تجدیدپذیر و تولید صنعتی پیشرفته گرفته تا حوزه IT و لجستیک، سرمایه‌گذاری خارجی در حال سرعت دادن به ایجاد مشاغل و شکوفا کردن صنایع جدیده.

طبق شاخص آزادی اقتصادی 2025، ازبکستان در حال حاضر در زمینه آزادی تجاری، پیشتاز منطقه آسیای مرکزی محسوب می‌شه. 

آیا هوش مصنوعی فقط یک موج است؟

با بررسی روند بلوغ فناوری‌های نوظهور، مقایسه بین دو موج اینترنت اشیاء (IoT) و هوش مصنوعی (AI) آموزنده است. دورانی که اینترنت اشیاء به عنوان یک تحول بزرگ مطرح شد، با وجود هیجان فراوان، بسیاری از پروژه‌ها در مرحله اثبات مفهوم متوقف شدند. بر اساس گزارش سیسکو، حدود ۶۰ درصد از این ابتکارات هرگز به تولید انبوه نرسیدند. این امر عمدتاً ناشی از چالش‌های فنی، هزینه‌های بالای سخت‌افزار و نبود استراتژی روشن بود. با این حال، تجربه IoT یک درس کلیدی داشت: فناوری‌هایی که مشکل کسب‌وکار واقعی را حل کنند، پایدار می‌مانند. جالب آنکه طبق گزارش IoT Analytics در ۲۰۲۴، بیش از ۹۰ درصد پروژه‌های عملیاتی‌شده، بازگشت سرمایه مثبتی داشتند.

اکنون نوبت به هوش مصنوعی، به‌ویژه هوش مصنوعی مولد (GenAI) رسیده است. داده‌های مک‌کینزی در سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که نرخ پذیرش هوش مصنوعی در کسب‌وکارها از ۵۶ درصد در سال ۲۰۲۲ به ۷۸ درصد در سال ۲۰۲۵ جهش کرده است. نکته جالب‌تر، رشد انفجاری هوش مصنوعی مولد از ۳۳ درصد در ۲۰۲۳ به ۷۱ درصد در ۲۰۲۵ است. این رشد سریع، حاکی از تفاوت بنیادین این موج است: هوش مصنوعی عمدتاً مبتنی بر نرم‌افزار است و با هزینه و پیچیدگی کم‌تری نسبت به IoT که نیازمند زیرساخت سخت‌افزاری گسترده بود، قابل ادغام در فرآیندهاست. سازمان‌ها به سرعت در حوزه‌هایی مانند بازاریابی و خدمات مشتری، ارزش آن را درک کرده‌اند.

در ایران نیز اگرچه رشد علمی در حوزه هوش مصنوعی قابل توجه بوده (۱۶.۸ درصد افزایش مقالات در ۱۴۰۳)، اما نرخ استفاده کسب‌وکارها از آن تنها ۱۷ درصد گزارش شده است. چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت داده و نیروی متخصص، مانع از بهره‌برداری کامل از این پتانسیل شده است.

گنبد طلایی آمریکا

شامخ برای نوزدهمین ماه پیاپی منفی است و شاخص تولید صنعتی در سه ماه از هفت‌ماه اخیر افت کرده.

رکودی که با بسته حمایتی جدید وزارت اقتصاد هم بعید است درمان شود، چون محور اصلی آن «تسهیلات برای بنگاه‌های بزرگ» است، نه «افزایش بهره‌وری».

کارشناسان می‌گویند راه‌حل در حمایت مالی صرف نیست؛ بلکه در توقف تصمیمات خلق‌الساعه، حذف قیمت‌گذاری دستوری و اصلاح سیاست ارزی و صادراتی است.

بسته تسهیلات بانکی به کمک صنعت می‌آید؟

در حالی که در بسته پیشنهادی وزارت اقتصاد برای خروج صنعت از رکود، اعطای تسهیلات به بنگاه‌ها با نیروی انسانی بالا پیشنهاد شده، بررسی‌ها نشان می‌دهد که شبکه بانکی در حال حاضر توان بالایی برای اعطای تسهیلات کلان‌تر و بیشتر به بخش ‌های اقتصاد ندارد.

از یک سو وام‌های خرد مثل وام ازدواج هنوز با صف روبروست و از سوی دیگر تقاضای نقدینگی بانک‌ها در عملیات بازار باز به بالاترین سطح خود در چهار سال گذشته رسیده است. طبق آمارها، بالاترین سهم تسهیلات صنعت از ابتدای سال جاری تا کنون، متعلق به سرمایه در گردش بوده که نشان می‌دهد چالش اصلی بنگاه‌های صنعتی در حال حاضر تامین نقدینگی روزانه است.