جدال بذرپاش و زاکانی در انتخابات ۱۴۰۵/ مشارکت انتخاباتی روی لبه تیغ
در فاصله باقیمانده تا انتخابات شوراهای شهر و روستا، انتخاباتی که این‌بار با تأخیر برگزار خواهد شد و البته در پایتخت قرار است انتخابات تناسبی برگزار شود، تحرکات سیاسی، برنامه ریزی برای ائتلاف های انتخاباتی، لیست بندی ها، سهم بندی های سیاسی و ....کلید خورده است.
نسترن رفیعی در اقتصادنیوز نوشت: در همین راستا زمزمه هایی درباره فعالیت چهره‌هایی مانند علیرضا زاکانی و مهرداد بذرپاش برای تأثیرگذاری بر ترکیب شورای آینده شنیده می‌شود، آنهم در شرایطی که بحث بر سر میزان مشارکت انتخاباتی پس از چند انتخابات کم رمق اخیر، یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌هاست.
به همین منظور اقتصادنیوز با علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران در دوره پنجم به ارزیابی فضای فعلی تا زمان انتخابات پرداخته است.
مشروح گفتگوی اقتصادنیوز با علی اعطا را بخوانید.
******
*آقای اعطا! انتخابات شوراهای شهر با تاخیر در سال آینده برگزار می شود، خبرها حکایت از آغاز برنامه ریزی های انتخاباتی در طیف های سیاسی مختلف دارد، فضا را در فاصله چندماهه تا انتخابات چطور ارزیابی می کنید؟
به‌طور کلی هنوز آرایش گروه‌هایی که قصد حضور در انتخابات دارند کاملاً روشن نیست؛ یا حداقل من اطلاع دقیقی در این مورد ندارم. اما به هر حال قانون جدیدی که ابلاغ شده و انتخابات را به صورت تناسبی برگزار می‌کند، شرایط متفاوتی نسبت به دوره‌های قبل ایجاد کرده است.
بر اساس این قانون، گروه‌هایی که می‌خواهند فهرست انتخاباتی ارائه کنند باید یا یک حزب رسمی باشند یا یک جبهه سیاسی متشکل از چند حزب. غیر از این دو حالت، افراد می‌توانند به صورت مستقل نامزد شوند. نتیجه این سازوکار این است که احزاب نقش پررنگ‌تری پیدا می‌کنند و گروه‌های تخصصی مرتبط با مدیریت شهری نیز اگر بخواهند فعال شوند، باید در چهارچوب احزاب عمل کنند.
شورای شهر آینده تهران یکدست نخواهد بود
نکته دیگری که در فرمول محاسبه آرا وجود دارد، این است که بر اساس درصد آرایی که هر فهرست کسب می‌کند، امکان دارد تعداد مشخصی از نامزدهای خودش را وارد شورا کند. پیش‌بینی‌ها این است که شورای آینده، یکدست نخواهد بود و از چند فهرست تشکیل می‌شود که سهم بیشتری از آرا را کسب کرده‌اند.
اینکه دقیقاً کدام گروه‌ها و با چه مرزبندی‌ای فهرست جداگانه ارائه کنند هنوز مشخص نیست. ممکن است سه یا چهار فهرست شکل بگیرد که در نهایت هرکدام برای کرسی‌های شورا نامزد معرفی کنند. اما در حال حاضر اطلاعات دقیقی در دسترس نیست و احتمال تغییر هم زیاد است. هرچه به زمان انتخابات نزدیک‌تر شویم، احتمال شکل‌گیری ائتلاف‌ها یا حتی تفرق بین گروه‌ها وجود دارد.
از فضای سیاسی چنین استنباط می‌شود که گروه‌های مختلف در این دوره تلاش می‌کنند از ابتدا گزینه‌های پیشنهادی خود برای شهرداری را مشخص کنند. به این ترتیب، فردی که مدنظرشان برای شهرداری است، در کنار سرلیست به عنوان شاخص‌های لیست قرار می‌گیرد تا مردم بتوانند براساس گزینه شهردار، راحت‌تر درباره فهرست‌ها تصمیم بگیرند.
*خبرهایی درباره تحرکات زاکانی شنیده می شود معطوف به اینکه اکثریت کرسی های شورا به طیف نزدیک به او برسد و حضورش در شهرداری تمدید شود، این خبرها چقدر نزدیک به واقعیت است؟
به‌هرحال طبیعی است که گروه‌های مختلف ـ به‌ویژه گروهی که اکنون در شورا مستقر است ـ تلاش کنند موقعیت خود را حفظ کنند. این اتفاق در همه دوره‌ها دیده شده و موضوع دور از ذهنی نیست. من اطلاعات مشخصی درباره فعالیت انتخاباتی یک تیم ویژه یا برنامه‌ریزی دقیق برای این موضوع ندارم، اما به‌طور کلی چنین تمایلی امری طبیعی است.
*رقبای احتمالی آقای زاکانی را در میان اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان چه کسانی می‌دانید؟
برای چنین موضوعی هنوز خیلی زود است. نمی‌توان به‌طور روشن گفت چه کسانی گزینه‌های شهرداری هستند. معمولاً احزاب و جبهه‌ها مطرح کردن نامزدهای احتمالی شهرداری را به بعد از مرحله ثبت‌نام‌ها موکول می‌کنند؛ زمانی که آرایش انتخاباتی روشن‌تر می‌شود و می‌توان تشخیص داد هر گروه چه رویکرد یا تمایلی دارد. بنابراین باید منتظر ماند تا ثبت‌نام‌ها انجام شود و فضای رقابت شفاف‌تر شود.
فعالیت انتخاباتی بذرپاش را شنیده ام اما...
*گفته می شود آقای بذرپاش استارت فعالیت‌های انتخاباتی را زده است، چقدر رقابت او با طیف زاکانی جدی است؟
من هم در حد یک شنیده مطلع شده‌ام، اما اینکه دقیقاً چه کسانی همراه ایشان هستند یا چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهند، اطلاعی ندارم. فقط در حد خبرهای غیررسمی شنیده‌ام که ایشان نیز در حال فعالیت انتخاباتی هستند.
به‌نظر می‌رسد انتخابات کم‌رونقی در پیش خواهیم داشت
*با توجه به مشارکت پایین در دو انتخابات اخیر، فکر می‌کنید مشارکت در انتخابات پیش رو افزایش یابد یا ...؟
این پرسش بسیار مهم است. اکنون هم نظرسنجی‌ها و هم برداشت عمومی نشان می‌دهد که سطح مشارکت در وضعیت مطلوبی نیست. اگر تا زمان انتخابات، در دولت اتفاقاتی رخ دهد که مردم را از نظر اقتصادی، اجتماعی یا سیاسی ترغیب کند، می‌توان امیدوار بود که میزان مشارکت تا حدی افزایش یابد.
اما اگر شرایط به همین شکل بماند و اتفاق ویژه‌ای صورت نگیرد، به‌نظر می‌رسد انتخابات کم‌رونقی در پیش خواهیم داشت؛ موضوعی که اصلاً مطلوب نیست.
مدیریت شهری حوزه‌ای است که مردم هر روز با آثار آن مواجه‌اند؛ از وضعیت سنگفرش پیاده‌رو و آسفالت گرفته تا نظافت شهر، پسماند، ترافیک و آلودگی هوا. اینها مسائل کاملاً روزمره است و شهروندان دائماً با آن سروکار دارند.
با این حال وقتی مردم درگیر مشکلات اقتصادی جدی هستند، اولویت ذهنی‌شان از مسائل مدیریت شهری فاصله می‌گیرد و انگیزه آنها برای مشارکت کاهش می‌یابد. در واقع، عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی که در گذشته محرک حضور مردم در انتخابات بودند، اکنون در سطحی قرار ندارند که مشارکت را افزایش دهند. نظرسنجی‌ها هم همین موضوع را تأیید می‌کند.
کاری که دولت باید بکند این است که بالاخره دولت منتسب به اصلاحات است و شوراها هم نخستین بار در همین دولت (دوره آقای خاتمی) فعال شده‌اند- اگر این دولت بتواند یک‌مقدار تحرکاتی ایجاد کند تا فضا گرم‌تر شود و فضای انتخاباتی شکل بگیرد، می‌شود به افزایش مشارکت امیدوار بود. در غیر این صورت، من فکر می‌کنم با انتخاباتی با مشارکت پایین مواجه خواهیم شد.
مشارکت پایین برای برخی گروه‌های سیاسی تهدید نیست؛ بلکه فرصت است
*شانس کدام طیف سیاسی برای کسب اکثریت کرسی‌ها بیشتر است؟ مشخصا در کلانشهرهایی مثل تهران؟
در حال حاضر واقعاً نمی‌توان پاسخ قطعی داد. این موضوع به دو عامل اصلی بستگی دارد:
۱. میزان مشارکت مردم در روز انتخابات- هرچه مشارکت بالاتر باشد، احتمال پیروزی گروه‌هایی که بیشتر مورد حمایت مردم هستند افزایش پیدا می‌کند.
۲. ترکیب فهرست‌های انتخاباتی و گزینه‌های پیشنهادی برای شهرداری - اینکه هر فهرست چه چهره‌هایی را معرفی می‌کند و گزینه شهرداری‌اش چه کسی است، تأثیر بسیار زیادی روی انتخاب مردم دارد. هنوز هیچ‌یک از این عوامل مشخص نیست. بنابراین نمی‌توان در این مرحله پیش‌بینی کرد کدام طیف شانس بیشتری خواهد داشت.
در مجموع، تا زمانی که ثبت‌نام‌ها انجام نشود و آرایش سیاسی روشن نشود، قضاوت درباره شانس هر جریان امکان‌پذیر نیست. اما وقتی مشارکت پایین باشد، معمولاً گروه‌هایی که پایگاه محدودتری دارند ولی رأی سازمان‌یافته‌تری دارند، شانس بیشتری پیدا می‌کنند. به همین دلیل مشارکت پایین برای برخی گروه‌های سیاسی تهدید نیست؛ بلکه فرصت است.
مدبرانه‌تر این است که در بررسی صلاحیت‌ها نگاه سیاسی حاکم نباشد
*انتخابات زیر نظر مجلس شورای اسلامی برگزار می شود و اصلاح طلبان نگرانی هایی را درباره نحوه بررسی صلاحیت ها مطرح می کنند، علت هم تجربه ردصلاحیت های گسترده در انتخابات های اخیر است، این مجلس چقدر برای اصلاح طلبان تهدید است و برای غیراصلاح طلبان فرصت؟
رویکرد این مجلس را همه می‌دانیم و مشخص است؛ در شرایط فعلی کشور، هم از منظر بین‌المللی و هم از نظر وضعیت داخلی ـ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ـ عقل سلیم حکم می‌کند که همه کمک کنند مشارکت مردم افزایش پیدا کند.
اگر در فرآیند تأیید صلاحیت‌ها به گونه‌ای عمل شود که نیروهای تراز اول که می‌توانند نقش مهمی در مدیریت شهری داشته باشند، اجازه حضور پیدا نکنند و رد صلاحیت شوند، طبیعی است که این امر به یکی از عوامل کاهش مشارکت تبدیل خواهد شد.
در حالت کلی، چنین روندی برای کشور مفید نیست. منطقی و معقول این است که در فرآیند تأیید صلاحیت‌ها نگاه انقباضی وجود نداشته باشد. اگر تنها به دلیل گرایش سیاسی یا به خاطر اینکه فرد نماینده بخشی از جامعه است، رد صلاحیت شود، این موضوع قطعاً باعث کاهش مشارکت خواهد شد و به‌طور کلی به نفع کشور نیست؛ به‌ویژه در شرایط خاص فعلی.
همان‌طور که اشاره کردم، اگر با نگاه عقل گرایانه به موضوع نگاه کنیم، مناسب‌تر و مدبرانه‌تر این است که در بررسی صلاحیت‌ها نگاه سیاسی حاکم نباشد. یعنی صرفاً چون فردی رقیب سیاسی است، مجلس او را رد صلاحیت نکند.
مجلس بهتر است شأن ملی خود را حفظ کند و با نگاهی جامع‌تر و از سطحی بالاتر به مصالح کلان کشور توجه کند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
