انقلاب سبز اپل در چرخه تولید
امروزه حدود ۲۰درصد از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان از استخراج و فرآوری فلزات و مواد معدنی ناشی می‌شود. همان عناصری که در باتری‌های لیتیومی، موتورهای برقی و توربین‌های بادی نقشی حیاتی دارند، در فرآیند تولید، بار سنگینی بر محیط‌زیست تحمیل می‌کنند. با این حال، به باور اپل، همین چرخه می‌تواند به نقطه‌ی بازگشتی پایدار بدل شود؛ اگر مواد مورداستفاده، پس از پایان عمر محصولات، دوباره به زنجیره تولید بازگردند.
اپل در سال ۲۰۱۷ هدف بلندپروازانه استفاده از ۱۰۰درصد مواد بازیافتی و تجدیدپذیر در محصولات خود را تعیین کرد. این مسیر بخشی از تعهد بزرگ‌تر شرکت برای دستیابی به انتشار خالص صفر کربن تا سال ۲۰۳۰ است؛ هدفی که شامل کاهش ۷۵درصدی انتشار نسبت به سال پایه ۲۰۱۵و جبران مابقی از طریق پروژه‌های حذف کربن می‌شود. تا سال ۲۰۲۴، حدود ۲۴درصد از کل مواد به‌کاررفته در محصولات اپل از منابع بازیافتی تامین شده‌است. به گفته‌ی سارا چندلر، معاون رئیس اپل در امور محیط زیست و نوآوری زنجیره تامین، «چرخه‌ای بودن و کربن‌زدایی دو مسیر جدا نیستند؛ هرچه وابستگی ما به استخراج کمتر شود، به هدف میزان انتشار صفر کربن نزدیک‌تر خواهیم‌شد.»
مسیرهای چرخه‌ای به‌عنوان منبع پایدار
با افزایش تقاضا برای مواد بازیافتی، اپل با همکاری موسسه مک‌کینزی پژوهشی را آغاز کرده‌است تا درک بهتری از گسترش زنجیره‌های ارزش چرخه‌ای و ظرفیت آنها برای پاسخگویی به نیاز جهانی به دست آورد.
اپل که از پیشگامان پایداری در صنعت فناوری به شمار می‌رود، مواد چرخه‌ای را فرصتی کلیدی برای کاهش انتشار کربن و وابستگی به استخراج مواد اولیه می‌داند. استفاده از این مواد می‌تواند انتشار کلی را کاهش دهد، آلودگی و مصرف انرژی ناشی از فرآیندهای استخراج و پالایش را کاهش دهد و منابع تامین را از بازارهای داخلی و منطقه‌ای متنوع‌تر کند.
بر اساس گزارش مک‌کینزی، حدود ۲۰درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی از تولید مواد معدنی ناشی می‌شود. این گزارش همچنین نشان می‌دهد که بیش از ۸۵درصد از ضایعات عناصر کمیاب پس از مصرف از بین می‌رود و بازیافت نمی‌شود، درحالی‌که بازیافت آلومینیوم می‌تواند تا ۹۵درصد از انتشار دی‌اکسیدکربن نسبت به تولید اولیه آن بکاهد.
اپل برای شناسایی مسیرهای تازه در کربن‌زدایی و تقویت چرخه مواد، در همکاری با موسسه مشاوره‌ای مک‌کینزی زنجیره ارزش چند ماده کلیدی از جمله مس، آلومینیوم و عناصر کمیاب را بررسی کرده است. تیم‌های فنی و محیط‌زیستی دو طرف با هدف تحلیل نقاط اتلاف، ارزیابی ظرفیت‌های بازیافت و شناسایی الزامات سیاستی و صنعتی برای شکل‌گیری ساختاری کارآمدتر در مدیریت مواد، این مطالعه را انجام دادند.
به گفته سارا چندلر، معاون محیط‌زیست و نوآوری زنجیره تامین شرکت، چرخه‌ای بودن و کربن‌زدایی مسیرهایی وابسته‌اند؛ هرچه سهم مواد بازیافتی افزایش یابد، وابستگی به استخراج کاهش پیدا می‌کند و دستیابی به هدف کربن‌خنثی تا سال ۲۰۳۰ واقع‌بینانه‌تر می‌شود.
این شرکت قصد دارد نتایج پژوهش مشترک با مک‌کینزی را به طرح‌های اجرایی برای بهبود بازیافت و مدیریت زباله‌های الکترونیکی تبدیل کند. با استفاده از پایگاه داده MineSpans، منابع ضایعات و جریان عرضه و تقاضای مواد کلیدی مانند مس، آلومینیوم و عناصر کمیاب شناسایی شده‌اند. هدف از این اقدام، تدوین سیاست‌ها و مشوق‌هایی برای بازگرداندن مواد ارزشمند به چرخه تولید و ایجاد الگویی مشارکتی برای گذار به اقتصادی پایدار و کم‌کربن است.
شناسایی فرصت‌های بازیافت
در جهت سرعت بخشیدن به گذار صنعت به سمت استفاده گسترده‌تر از مواد بازیافتی، اپل و مک‌کینزی تصمیم گرفته‌اند بخشی از نتایج پژوهش خود را به‌صورت عمومی منتشر کنند و از شرکت‌های دیگر بخواهند در گسترش استفاده از مواد چرخه‌ای همکاری کنند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که مواد حیاتی از دو منبع اصلی تامین می‌شوند: ضایعات پیش‌مصرفی، یعنی موادی که در فرآیند تولید به هدر می‌روند، و ضایعات پس‌مصرفی، یعنی موادی که از محصولات استفاده‌شده به دست می‌آیند.
هر دو منبع برای افزایش دسترسی به مواد بازیافتی ضروری‌اند. این مطالعه برای هر زنجیره ارزش، چالش‌ها و فرصت‌ها را مشخص کرده و اقداماتی عملی برای بهره‌برداری از منابع استفاده‌نشده پیشنهاد داده است.
برای پیشرفت سریع در این مسیر، صنعت نیازمند سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه فناوری‌های نو است؛ فناوری‌هایی که بسیاری از آنها هنوز در مراحل اولیه‌اند. اپل خود در این زمینه پیش‌قدم شده و با نوآوری‌هایی مانند Taz، ماشینی که آهنرباها را از ماژول‌های صوتی جدا می‌کند، و Dave، رباتی که موتورهای Taptic دستگاه‌های اپل را برای بازیابی فلزات کمیاب بازمی‌کند، به بازیافت کمک می‌کند. در سال جاری نیز اپل همکاری تازه‌ای با شرکت MP Materials آغاز کرد تا با ساخت تاسیساتی جدید، مواد کمیاب بازیافتی را دوباره پردازش و در محصولات خود استفاده کند.
این شرکت با دیگر فعالان زنجیره ارزش همکاری می‌کند تا فرآیند شناسایی و جداسازی مواد برای بازیافت‌کنندگان ساده‌تر شود. به‌عنوان نمونه، دستورالعمل‌هایی منتشر کرده است که محل دقیق آهنرباها را در محصولات مشخص می‌کند؛ اقدامی که در برخی کشورها به الزام قانونی تبدیل شده و به بهبود طراحی راهبردهای بازیافت کمک می‌کند.
این شرکت امیدوار است با بهره‌گیری از نتایج این مطالعات، همکاری میان تولیدکنندگان آلومینیوم، مس و سایر مواد را گسترش دهد تا راهکارهای تازه‌ای برای جمع‌آوری و بازیافت شکل گیرد. این اقدام بخشی از ابتکار جهانی شورای تجارت برای توسعه پایدار در حوزه مواد حیاتی است.
مازاد تقاضا در مس
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که بازار جهانی مس تا سال ۲۰۳۵ با کمبودی حدود چهار‌میلیون تن متریک در عرضه، (معادل ۱۰درصد تقاضا)، روبه‌رو خواهد شد. این کمبود ناشی از رشد سریع مصرف و محدودیت در ظرفیت استخراج است.
در عین حال، هر سال حدود چهار تا پنج‌میلیون تن ضایعات مس در سراسر جهان از چرخه استفاده خارج می‌شود. تنها از طریق افزایش جمع‌آوری، تفکیک و بازیافت وسایل الکترونیک مصرفی در ایالات متحده، آمریکای لاتین و آسیا می‌توان حدود ۱.۲میلیون تن مس بازیافتی تولید کرد؛ رقمی که می‌تواند ۳۰درصد از شکاف میان عرضه و تقاضا را جبران کند و در عین حال انتشار گازهای آلاینده را کاهش دهد. گسترش چنین طرح‌هایی به بخش‌های حمل‌ونقل، ماشین‌آلات و ساخت‌وساز نیز می‌تواند نیم‌میلیون تن دیگر مس وارد چرخه تولید کند.
زنجیره ارزش آلومینیوم بازیافتی
آلومینیوم یکی از مناسب‌ترین فلزات برای بازیافت است؛ به‌طوری‌که ۷۵درصد از کل آلومینیومی که تاکنون از بوکسیت استخراج شده، هنوز در چرخه استفاده قرار دارد. بازیافت آلومینیوم می‌تواند تا ۹۵درصد از انتشار دی‌اکسیدکربن نسبت به تولید از مواد اولیه جدید را کاهش دهد. با این حال، به دلیل محدودیت فناوری‌های فعلی، بخش قابل‌توجهی از ضایعات آلومینیوم به درستی تفکیک و پردازش نمی‌شود تا آلیاژهای خاص آن بازیابی شوند. بیش از نیمی از ضایعات آلومینیوم در استخرهای ضایعات مخلوط جمع‌آوری می‌شود که مانع بازیافت موثر آن است.
استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌تر در تفکیک و دسته‌بندی، که اخیرا در مقیاس صنعتی در دسترس قرار گرفته‌اند، می‌تواند این مشکل را برطرف کند. برخی از کارخانه‌های ذوب مجدد در حال سرمایه‌گذاری در این حوزه هستند، اما ایجاد سیگنال‌های روشن‌تر از سوی خریداران بزرگ (از جمله شرکت‌هایی مانند اپل) می‌تواند ظرفیت بیشتری برای بازیافت آلومینیوم باز کند. اپل نیز در چارچوب ابتکار شورای جهانی تجارت برای توسعه پایدار (WBCSD) با سایر بازیگران صنعت همکاری می‌کند تا زنجیره‌های ارزش منسجم‌تری برای آلومینیوم بازیافتی شکل گیرد.
مسیر بازیافت عناصر نادر خاکی
در مورد عناصر نادر خاکی، مسیر بازیافت هنوز چالش‌برانگیزتر است. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۵ بیشتر مواد بازیافتی این گروه از لوازم خانگی و محصولات الکترونیک استفاده‌شده به دست آید. با این حال، نبود فناوری‌های تجزیه و جداسازی کارآمد و مقرون‌به‌صرفه، بازیابی این مواد را دشوار کرده است. پیش‌بینی می‌شود تنها حدود ۵درصد از مصرف این عناصر از منابع بازیافتی تامین شود که برای پاسخگویی به نیاز جهانی کافی نیست. در همین دوره، تقاضا برای این عناصر احتمالا تا سه برابر افزایش پیدا کند، زیرا تولید خودروهای برقی و توربین‌های بادی رشد چشمگیری خواهد داشت.
با بهره‌گیری از این تحلیل‌ها، این شرکت در تلاش است همکاری میان تولیدکنندگان مس، آلومینیوم و عناصر کمیاب، بازیافت‌کنندگان و سازندگان تجهیزات را گسترش دهد تا زنجیره‌های ارزش منسجم و پایدار برای مواد بازیافتی شکل گیرد. هدف نهایی، تضمین دسترسی مداوم به مواد باکیفیت بازیافتی و پیشبرد هماهنگ صنعت به سمت اقتصادی چرخه‌ای و کم‌کربن است.
