سواد مالی و سودآوری شرکت‌های بورس تهران

در مطالعات عموما کانال‌هایی مانند ارتقای سطح سواد مالی مدیران و بهبود تصمیم‌گیری‌های استراتژیک، شفافیت مالی و کاهش خطاها در گزارشگری مالی و همچنین تحلیل دقیق‌تر بازار و پیش‌بینی روندهای اقتصادی برای نحوه اثرگذاری سواد مالی بر عملکرد شرکت‌ها برشمرده شده است. بنابراین و در همین راستا، ارتقای این عامل کلیدی و تاثیرگذار بر توسعه اقتصادی و اجتماعی، در سطوح مختلف سازمان، از مدیران ارشد گرفته تا کارکنان، می‌تواند عملکرد یک شرکت را تحت‌تاثیر قرار دهد.

به جهت اهمیت این موضوع، مطالعه‌ای در سال ۱۴۰۳ تحت عنوان «بررسی میزان تاثیر سواد مالی بر عملکرد و سودآوری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با میانجی‌گری رفتار مالی» انجام شده است. 

به طور خلاصه، نتایج این پژوهش؛ که داده‌های آن به روش پرسشنامه‌ای و از جامعه‌ای شامل ۳۸۴ نفر از کارمندان مشغول به کار در شرکت‌های عضو بورس اوراق بهادار تهران به دست آمده است؛ حاکی از نقش مثبت بالقوه سواد مالی بر رفتار مالی و سودآوری شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران است. در ادامه این نتایج به طور دقیق‌تر مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

 سواد مالی و سودآوری

سواد مالی به عنوان یکی از عوامل کلیدی در مدیریت منابع و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر رفتار مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بگذارد. نتایج این مطالعه نشان‌دهنده آن است که شرکت‌هایی که مدیران و کارکنان‌شان از سطح بالاتری از دانش و مهارت‌های مالی برخوردار هستند، تمایل بیشتری به اتخاذ تصمیمات مالی هوشمندانه و کارآمد دارند. این امر نه تنها به بهبود فرآیندهای داخلی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند پایه‌ای برای رشد پایدار و موفقیت در بازار سرمایه فراهم آورد. 

در واقع، سواد مالی فراتر از یک مهارت فردی، به عنوان یک سرمایه سازمانی عمل می‌کند که می‌تواند رفتار کلی شرکت را در مواجهه با چالش‌های مالی شکل دهد.

مدیران و کارکنانی که با اصول و مفاهیم مالی آشنا هستند، قادرند موقعیت‌های پیچیده را با دقت بیشتری تجزیه و تحلیل کنند. این توانایی می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌هایی شود که مستقیما عملکرد شرکت را بهبود بخشد. برای مثال، درک عمیق مفاهیمی مانند بودجه‌بندی، تحلیل ریسک و ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا از فرصت‌های بازار بهره‌برداری و از زیان‌های احتمالی جلوگیری کنند.

نتایج این مطالعه تاکید می‌کند که شرکت‌هایی با سطح سواد مالی بالاتر، اغلب در موقعیت‌های رقابتی بورس، مزیت‌های بیشتری کسب می‌کنند، زیرا تصمیمات‌شان بر پایه اطلاعات دقیق و تحلیل‌های حرفه‌ای استوار است.

از سوی دیگر، دانش مالی شرکت‌ها می‌تواند تاثیر معناداری بر عملکرد کلی آنها در بورس اوراق بهادار تهران داشته باشد. این دانش نه تنها شامل اطلاعات تئوریک است، بلکه جنبه‌های عملی مانند مدیریت جریان نقدی و ارزیابی صورت‌های مالی را نیز پوشش می‌دهد. شرکت‌هایی که از این دانش قوی‌تر برخوردارند، معمولا نتایج بهتری به دست می‌آورند و می‌توانند به اهداف بلندمدت خود نزدیک‌تر شوند. 

این بهبود عملکرد می‌تواند از طریق کاهش هزینه‌های غیرضروری، افزایش کارآیی عملیاتی و بهینه‌سازی منابع انسانی و مالی حاصل شود. این مطالعه نشان می‌دهد که شرکت‌های مورد بررسی که ویژگی‌هایی را داشته‌اند، در بورس تهران اغلب عملکرد بهتری از خود نشان داده و می‌توانند اعتماد سرمایه‌گذاران را بیشتر جلب کنند.

رفتار مالی نیز؛ شامل الگوها، تصمیمات و عادات مالی افراد و سازمان‌ها؛ می‌تواند تاثیر معناداری بر عملکرد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران داشته باشد. مدیران و کارکنانی که رفتار مالی مناسبی از خود نشان می‌دهند - مانند رعایت اصول اخلاقی در معاملات، مدیریت محتاطانه ریسک‌ها و تمرکز بر پایداری مالی - می‌توانند منابع شرکت را به طور موثرتری اداره کنند.  این رفتارها نه تنها به جلوگیری از اشتباهات مالی کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز بهبود کلی عملکرد سازمانی می‌شود.

برای نمونه، رفتاری که بر پایه سواد مالی قوی بنا شده باشد، می‌تواند منجر به انتخاب استراتژی‌های سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌تر شود و در نتیجه، شرکت را در برابر نوسانات بازار مقاوم‌تر سازد. علاوه بر این شرکت‌هایی که عملکرد مالی بهتری دارند، معمولا سطوح بالاتری از سودآوری را تجربه می‌کنند و قادرند بازده مناسبی به سهامداران خود ارائه دهند. این ارتباط مستقیم بین عملکرد و سودآوری، نشان‌دهنده آن است که بهبود در شاخص‌های عملیاتی به افزایش ارزش سهام و جذابیت شرکت در بورس منجر می‌شود. نتایج مطالعه تاکید می‌کند که چنین شرکت‌هایی اغلب در بلندمدت پایدارتر عمل می‌کنند و می‌توانند چالش‌های اقتصادی را بهتر مدیریت نمایند.

 جمع‌بندی

در نهایت و به طور خلاصه، نتایج این مطالعه بیانگر آن است که سواد مالی با تاثیرگذاری بر رفتارهای مالی مدیران و کارکنان، می‌تواند عملکرد کلی شرکت را ارتقا دهد و در نتیجه، سودآوری را افزایش بخشد. این فرآیند زنجیره‌وار نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در آموزش سواد مالی نه تنها یک هزینه نیست، بلکه یک استراتژی کلیدی برای دستیابی به نتایج مثبت مالی است. شرکت‌ها می‌توانند با تمرکز بر برنامه‌های آموزشی مداوم، فرهنگ سواد مالی را در سازمان خود تقویت کنند و از این طریق، موقعیت خود را بهبود بخشند.

این یافته‌ها اهمیت ادغام سواد مالی در ساختار مدیریتی شرکت‌ها را برجسته می‌کند. با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی کشور و محیط اقتصادی که بورس تهران در بستر آن فعالیت می‌کند- جایی که عوامل خارجی مانند ریسک‌های سیاسی و اقتصادی بزرگ و کوچک می‌توانند بسیار تاثیرگذار ظاهر شوند- شرکت‌هایی که سواد مالی را اولویت قرار می‌دهند، می‌توانند ریسک‌ها را بهتر مدیریت کرده و فرصت‌های رشد را شناسایی کنند. در واقع، این مطالعه نشان می‌دهد که سواد مالی نه تنها بر رفتارهای درونی شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند به عنوان یک عامل رقابتی عمل کرده و شرکت‌ها را در مسیر سودآوری پایدار هدایت کند.