بازار پایه در هفته‌ای که گذشت
«پارس خودرو» (خپارس) یکی از شرکت‌های بزرگ خودروسازی است که حدود نیم قرن پیش، در کنار ایران‌خودرو و سایپا سه شرکت بزرگ خودروسازی ایران بودند. با قراردادهایی که در دوره دوم دولت اصلاحات بسته‌شد، بخشی از خطوط تولیدی جدید و پیشرفته در شرکت مستقر شد که نوید آینده درخشانی را برای آن می‌داد. اما در دولت نهم حاشیه‌های مدیریتی و بعد هم تحریم‌ها و خروج شرکت فرانسوی رنو، خپارس را به زیان‌دهی و نهایتا اخراج از بورس کشاند.
البته دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا نیز از همان زمان‌ها و شاید بیشتر از خپارس دچار زیان شدند و در شرایط اخراج از بورس قرارگرفتند که بنابر مصالحی که مشخص یا قابل گفتن نیست در بازار اصلی ماندند و با وجود کوهی از زیان انباشته حتی در مقاطع متعددی نقش لیدری را هم در بازارسرمایه ایفا می‌کنند! خپارس در اسفند ۱۴۰۱ با ارزش‌بازار بالای ۱۶همت در تابلوی زرد بازار پایه گشایش یافت و در پایین‌ترین سطح به کمتر از ۷همت هم رسید، اما اینک با ارزش بازار زیر ۱۰ همت روند رو به رشدی را دارد.
اخیرا شرکت در نامه‌ای دلیل افزایش ۶۰ درصدی در زیان ۶ ماهه منتهی به ۳۱ شهریور را نسبت به سال پیش توضیح داده که اصلی‌ترین عامل را «قیمت‌گذاری دستوری» و «مشکلات تخصیص ارز» بیان کرده است. برنامه‌های شرکت برای رفع زیان‌دهی را هم «تغییر در ترکیب محصولات تولیدی» و «روی آوردن به محصولات با حاشیه سود بهتر» و «واردات قطعات خودرو و مونتاژ آن» اعلام کرده‌است.
از طرفی هم برای رفع مشمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت، تجدیدارزیابی دارایی‌ها را از انتهای سال قبل به جریان انداخته است که با گذشت بیش از ۵ سال از آخرین افزایش‌سرمایه از محل تجدیدارزیابی، مشمول معافیت مالیاتی خواهد بود. ارقام اضافه شده به دارایی‌های شرکت پس از تجدید، می‌تواند به سرمایه آن افزوده و درنتیجه زیان‌انباشته از نصف سرمایه کمتر شده و از شمول ماده ۱۴۱ خارج خواهدشد.
«بانک دی» با نماد «دی» یکی از بانک‌های ناترازی است که با انتشار صورت‌های مالی حسابرسی‌نشده منتهی به پایان شهریور امسال، حدود ۶۰ تومان سود به‌ازای هر سهم شناسایی کرد. شاید در وهله اول خوشحال‌کننده باشد اما این سود ناشی از عملیات بانکی نبوده و بانک باوجود رشد خوب درآمدهای عملیاتی(بانکداری) بخاطر افزایش حدود ۸۷ درصدی در سود پرداختی به سپرده‌گذاران، زیان ۶ همتی تقریبا مشابه دوره قبل ساخته است. سود حدود ۱۳ همتی غیرعملیاتی مربوط به دو قرارداد ملکی یکی برای تهاتر ملک بزرگ کوهسنگی مشهد با زمین‌هایی در کردان کرج و دیگری به‌هم‌زدن (اقاله) خرید ملک اتوبوسرانی با شهرداری تهران بوده است.
آنچه از این رویدادها ممکن است به شرکت کمک کند فروش بیش از ۶۰۰ قطعه زمین‌های کردان(که در اصطلاح عربی سهل‌البیع گفته می‌شود) و تبدیل آنها به پول نقد و رفع بخشی از ناترازی بانک است. نماد بانک در زمستان ۱۴۰۲ در بازارپایه با قیمت اندکی بالاتر از صد تومان باز شد و در یکسال گذشته به قیمت نزدیک ۵۰ تومان هم رسید و البته در روزهای خوب یکی دوماه اخیر، تابلوی سبز و پررونقی را به خود دید.
شرکت «بازرسی‌فنی و کنترل‌خوردگی تکین‌کو» با نماد رتکو دو مورد از قراردادهای خود را افشا کرد و توضیحات بیشتری درباره آن برای فرابورس فرستاد.
رتکو از شرکت‌های متعلق به تامین اجتماعی بوده و «بازرسی کالاها و تاسیسات صنعتی» را به‌صورت تخصصی انجام می‌دهد تا کیفیت عملیات فنی در شرکت‌ها تایید و تضمین گردد. کار بازرسی گرچه در نگاه اول حاشیه سود بالایی دارد اما تنوع زمینه‌های کاری و تخصص‌های مورد نیاز شرکت‌های بازرسی کار را پیچیده می‌سازد. بنابراین نیاز به مدیریت دقیق فنی از یک‌سو و درنظر گرفتن ملاحظات سود و زیانی قراردادها از سوی دیگر بسیار اساسی خواهد بود که نقص هرکدام می‌تواند سبب زیان‌دهی شرکت شود، دلیلی که سبب شد نماد رتکو در اواخر بهار ۱۴۰۳ تعلیق(متوقف) و پس از اخراج از بورس، حدود یک سال بعد در تابلوی زرد بازارپایه به قیمت نزدیک ۲ هزارتومان بازگشایی شود.
پس از آن قیمت نماد به زیر هزار تومان هم رسید و اینک مدیران شرکت تلاش می‌کنند تا قراردادهای شرکت را به موقع افشا و راه را برای ارتقا به تابلوی اصلی باز کنند. البته شرکت‌هایی که از تابلوهای بورس گذرشان به بازارپایه می‌افتد همانند بازی «ماروپله» به راحتی نمی‌توانند به جایگاه قبلی خود برگردند و ابتدا درصورت بهبود شرایط(که اندکی سخت و زمان‌بر است) به تابلوی فرابورس خواهند رفت و بازگشت به بورس شاید مستلزم یک رویداد بزرگ در شرکت باشد!
حجم مبنای نماد «شپلی» مربوط به «شرکت پلی‌اکریل ایران» با ارفاقی که ناظر فرابورس انجام داد، قرار شد از روز سه‌شنبه هفته جاری از یک درصد سرمایه شرکت به نیم درصد کاهش یابد که تحرک مثبتی را برروی تابلو ایجاد کرد.
«قند تربت‌حیدریه» با نماد قتربت از شرکت‌های متعلق به آستان‌قدس رضوی است که در نیمه دهه ۸۰ قصد ورود به بازارسرمایه و عرضه‌اولیه داشت که موفق نشد و نهایتا در شهریور ۱۴۰۰ در تابلوی زرد بازارپایه گشایش یافت و در دو مرحله، سرمایه کمتر از ۱۵میلیاردتومان خود را به حدود ۲۸۴میلیاردتومان رساند. با پذیرش قتربت در تابلوی دوم فرابورس، نماد آن روز دوشنبه با ۲۵ درصد رشد قیمتی و معامله تنها ۳۲۰ هزارسهم(حدود یک‌صدم درصد سرمایه شرکت!) در تابلوی دوم فرابورس قیمت خورد.
اگر با تایید معاملات سهم، عنایت ناظر شامل حال نماد قتربت گردد، ممکن است فعالان بازار آن‌را با سختگیری در نماد شپلی مقایسه کنند،(و یا حتی با روند گشایش بدون محدودیت دامنه‌نوسان نمادهای تابلوهای بازار اصلی بورس و فرابورس) تا برداشت برخورد سلیقه‌ای در این مورد به ذهن‌شان واردشود. تقریبا تمام فعالان بازار و حتی بعضا کارشناسان و مدیران خود سازمان، بر لزوم پیاده‌سازی فرمولی براساس الگوهای ریاضیاتی برای گشایش نمادها تاکید دارند، اما باید منتظر بمانیم تا همانند دستورالعمل حجم مبنای پویا در بازارپایه، در این مورد هم اقدامی صورت گیرد.
«عمران و سازندگی قزوین» (ثقزوی) در شفاف‌سازی منتشرشده در کدال اعلام کرد که برای تکمیل پروژه‌ای که از یک دهه پیش در محمدیه قزوین شروع کرده، قراردادی منعقد کرد تا ظرف ۶ ماه پروژه به اتمام برسد.
تابلوی ثقزوی پس از مدتها صف فروش سنگین دوسه هفته است که معاملات نسبتا روانی را در دامنه منفی شاهد است. در یکی دوسال اخیر ترکیب سهامداران عمده سهم تغییراتی کرده و برخی از کدهای وابسته به بانک گردشگری به آن ورود کرده‌اند. شاید عزم ایجادشده برای اتمام پروژه اصلی شرکت به همراه پیشنهاد افزایش سرمایه سنگین از محل آورده‌نقدی بتواند پس از چند سال در عملیات شرکت تحرکات مثبتی ایجاد کند.
* کارشناس بازارهای مالی
