محدودیت گاز شرکت‌های پتروشیمی و فولادی تا پایان پاییز لغو شد؛
تنفس یک‌ماهه صنایع ارزآور
کارشناسان معتقدند این تصمیم ناگهانی دولت برای لغو محدودیت گاز صنایع فولادی بیش از آنکه یک اقدام فنی باشد، یک تصمیم ارزی-تجاری است؛ چرا که آمارهای موجود در ماه‌های اخیر نشان داد رکود صنعتی تا چه حد به کسب و کار و رشد اقتصادی آسیب زده است. صنایع کشور ۶ ماه نخست سال را با ناترازی شدید برق گذراندند و به نظر می‌رسد با تداوم این وضعیت دولت ناگزیر شده است هر طور شده صادرات غیرنفتی در چهار ماه پایانی سال را افزایش دهد. اما به جز موضوع کسب و کار، کاهش تولید صنایع صادرات‌محور موجب کاهش صادرات، از دست رفتن بازارهای خارجی و کاهش ارزآوری می‌شود. بخش فولاد و پتروشیمی با هم حجم قابل‌توجهی از صادرات غیرنفتی را تشکیل می‌دهند؛ بنابراین توقف یا کاهش تولید بر کسری تراز تجاری کشور اثرگذار است.
به همین دلیل دولت قصد دارد در شرایطی که در فصل پاییز جاری برودت هوا بالا نیست و از سویی مصرف گاز در بخش خانگی هم افزایش پیدا نکرده است در یک بازه زمانی کوتاه با رفع محدودیت‌های مصرف گاز برای دو صنعت صادرات‌محور بزرگ کشور معضل ارزآوری و کسری تجاری را ترمیم کند. با این حال موفقیت این طرح بستگی به این دارد که آیا این صنایع می‌توانند در همین یک ماه آذرعقب‌ماندگی چند ماهه را جبران کنند ؟
رفع محدودیت گازی صنایع ارزآور
سعید شجاعی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه محیط کسب‌وکار وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد: محدودیت گازی که اواخر آبان برای صنایع فولادی اعمال شده بود، برای تمام واحدهای صادرات‌محور فولاد و پتروشیمی در ماه آذر به‌طور کامل برداشته شد و این صنایع تا پایان آذر هیچ محدودیتی در تامین گاز نخواهند داشت. شجاعی در گفت‌وگوی اختصاصی با «دنیای اقتصاد» افزود: در ۲۷ و ۲۸ آبان ماه، شرکت ملی گاز ابلاغیه‌ای به ادارات استانی ارسال کرد که مصرف کل صنایع فولادی کشور را به ۳۴میلیون مترمکعب در روز محدود کند؛ یعنی اعمال محدودیت ۲۵ درصدی. این محدودیت بلافاصله در واحدهای بزرگ از جمله فولاد مبارکه (بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد کشور) اجرا شد.
وی گفت: در جلسه اخیر کارگروه ملی بهینه‌سازی تقاضای گاز و برق که با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد، این موضوع به‌طور ویژه مطرح شد. با توجه به ناترازی برق در ۶ماه نخست سال، شرایط خاص دوران جنگ و سپس فضای نه جنگ و نه صلح فعلی و همچنین رکود دو ماه اخیر که در گزارش‌های شامخ، شاخص مدیران خرید و آمار تولید و مصرف صنایع بورسی به‌وضوح دیده می‌شود، این فرصت استثنایی اکنون به‌دست آمد که با رفع محدودیت‌ها در نیمه دوم سال، عقب‌ماندگی تولید و به‌ویژه ارزآوری را جبران کنیم به‌خصوص که فولاد و پتروشیمی سهم بسیار بالایی در صادرات غیرنفتی دارند.
معاون وزیر صمت افزود: رئیس‌جمهور شخصا دستور دادند که در آذر ماه هیچ محدودیتی برای صنایع صادرات‌محور اعمال نشود. بر همین اساس مصوبه کارگروه که پیشنهاد وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان متولی مدیریت بخش صنعت بود، این شد که در آذر ماه عملا هیچ محدودیت گازی برای صنایع فولاد و پتروشیمی صادرات‌محور نداشته باشیم اما از ابتدای دی‌ماه مدیریت هدفمند مصرف را آغاز می‌کنیم تا هم پایداری شبکه گاز حفظ شده و هم کمترین خسارت به تولید وارد شود.
از دی ماه مدیریت مصرف آغاز می‌شود
شجاعی با اشاره به اینکه صنایع پتروشیمی تحت مدیریت وزارت نفت و صنایع فولاد تحت مدیریت وزارت صمت است، گفت: این رفع محدودیت صرفا شامل واحدهای صادرات‌محور این دو حوزه می‌شود. وی در ادامه به وضعیت ناترازی انرژی پرداخت و افزود: تولید گاز کشور تقریبا هم‌سطح سال گذشته باقی مانده، اما مصرف سالانه بیش از ۵ درصد رشد دارد. طبیعتا در دی و بهمن با ناترازی شدید گاز مواجه خواهیم بود. به همین منظور وزارت صمت برنامه جامع مدیریت مصرف را تدوین و به کارگروه ملی بهینه‌سازی مصرف انرژی ارائه کرده است تا در جلسه آتی بررسی و تصویب شود. محتوای این برنامه آن است که در هر شرایطی پایداری تولید حفظ شود؛ بر این اساس نیاز است تعمیرات اساسی و دوره‌ای واحدهای صنعتی را زمان‌بندی کرده و به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که ناترازی گاز کمترین خسارت ممکن را به زنجیره تولید و صادرات وارد کند.
معاون برنامه‌ریزی وزارت صمت در پاسخ به پرسشی درباره مازوت‌سوزی و تاثیر آن بر آلودگی هوای کلان‌شهرها، گفت: اینکه آلودگی اخیر تهران ناشی از مازوت‌سوزی است یا خیر باید از کارشناسان محیط‌زیست پرسیده شود، اما آنچه در کارگروه ملی مورد تاکید قرار گرفت این بود که خوشبختانه مازوت بدون گوگرد (کم‌سولفور) به مقدار کافی در کشور تولید شده و نگرانی سابق در این زمینه مرتفع شده است. در حال حاضر درصد بسیار بالایی از مازوت مصرفی نیروگاه‌ها در شهرهای با معضل آلودگی هوا مثل تهران و واحدهای صنعتی که ناگزیر از تولید هستند، از نوع بدون گوگرد است و دغدغه زیست‌محیطی سابق عملا وجود ندارد. شجاعی در پایان تاکید کرد: هدف اصلی ما این است که همزمان با حفظ پایداری شبکه گاز و برق کشور، بالاترین سطح تولید و صادرات غیرنفتی را در ماه‌های پایانی سال داشته باشیم تا بتوانیم بخشی از عقب‌ماندگی‌های قبلی را جبران کنیم.
