بازگشت باشکوه فیلم‌های قدیمی

داستان فیلم «آرواره‌ها» درباره حمله‌های یک کوسه بزرگ سفید به انسان‌ها و تلاش‌های یک افسر پلیس برای محافظت از مردم در برابر این کوسه است. آرواره‌ها بر پایه رمانی به همین نام نوشته پیتر بنچلی ساخته شده و اولین فیلم مهم اسپیلبرگ محسوب می‌شود که برای او شهرت جهانی به ارمغان آورد و نه تنها در آن مقطع پرفروش‌ترین فیلم سال شد و حتی تا سال ۱۹۷۷ این رکورد را در دست داشت بلکه هنوز یکی از ده فیلم پرفروش تاریخ با محاسبه نرخ تورم است. این فیلم همچنین جز ۲۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما در سایت imdb است و جزو ۱۰ فیلم لیست ۵۰۰ اثر برتر تاریخ سینما به انتخاب مجله امپایر است. 

عملکرد موفق «آرواره‌ها» در اکران دوباره احتمالا منجر به اکران‌های مجدد بیشتر چنین آثاری در آینده خواهد شد.این واقعیت که چنین فیلمی می‌تواند با عناوین معاصر رقابت کند، نشان می‌دهد برخی از آثار کلاسیک، به ویژه وقتی از لحاظ فنی ارتقا می‌یابند و ترمیم می‌شوند جذابیت سینمایی جاودانه‌ای دارند. رصدها نشان می‌دهد استودیوها نیز در این ماه‌ها اکران‌ فیلم‌های قدیمی خود را به طرز چشم‌گیری گسترش داده‌اند. برای مثال کمپانی یونیورسال ۱۲ عنوان اکران مجدد برای سال ۲۰۲۵ در نظر گرفت درحالی‌که در سال ۲۰۲۳ تنها دو عنوان اکران مجدد در برنامه‌هایش وجود داشت. 

نوستالژی و سالگردها به توجه بیشتر مردم کمک می‌کنند و موجب می‌شوند تا اکران‌های مجدد به کمک استودیوها بیایند و ضررهای ناشی از فیلم‌های کم‌فروش‌تر را جبران کنند. از نظر مالی نمایش این فیلم‌ها نسبتا کم‌هزینه و گاهی بسیار سودآور است به عنوان مثال «بین‌ستاره‌ای» به کارگردانی کریستوفر نولان محصول ۲۰۱۴ در اکران مجدد خود ۳۸‌میلیون دلار در سراسر جهان فروش داشت و «کورالاین» ساخته هنری سیلیک محصول ۲۰۰۹، با نمایش نسخه سه‌بعدی ۳۴‌میلیون دلار فروخت.

«فاتوم ایونتس» ارائه‌کننده برنامه‌های سرگرمی در سینماهای آمریکا که به اکران‌های ویژه می‌پردازد، حدود ۲۰ درصد از درآمدش را از اکران‌های مجدد تامین می‌کند. در ایران اما این تجربه خیلی جدی اجرا نشده اما در سال‌های اخیر برنامه‌ها و رویدادهای خاصی توسط نهادهای فرهنگی و سینمایی برای بازپخش و نمایش این آثار در قالب «هفته فیلم» یا «رویدادهای بازسازی و ترمیم» و... برگزار شده که مورد استقبال هم قرار گرفتند. 

پیش‌تر برخی تهیه کننده‌ها گفته بودند اگر تعدادی از فیلم‌های قدیمی سینمای ایران هر روز در چند سکانس محدود اکران شوند می‌توانند مخاطب‌های خاصی را به سینماها می‌کشانند چون بسیاری از علاقه‌مندان و عاشقان سینما و کسانی که در پشت صحنه سینما سال‌ها فعالیت کرده‌اند به تماشای این فیلم‌های قدیمی علاقه‌مند هستند درحالی‌که مخاطب عام بیشتر فیلم‌های روز را می‌پسندد. شاید حالا که سینمای ایران هم با چالش‌های اقتصادی بزرگی دست و پنجه نرم می‌کند باید اجرای چنین طرح‌هایی را جدی گرفت. 

اخیرا طرح «سینمای ایران برای وطن» با اکران نسخه‌های ترمیم‌شده پنج فیلم «خانه دوست کجاست؟» ساخته عباس کیارستمی، «ناخدا خورشید» ساخته ناصر تقوایی، «گیلانه» ساخته رخشان بنی‌اعتماد و محسن عبدالوهاب، «سرزمین خورشید» ساخته احمدرضا درویش و «شیرسنگی» ساخته مسعود جعفری به همراه نشست‌های پرسش و پاسخ در سینماهای تهران و برخی شهرستان‌ها برگزار شد و بسیار مورد توجه قرار گرفت.

سازمان سینمایی درباره هدف از اجرای این طرح اعلام کرده بود که می‌خواهیم هم به خودمان و هم به دیگران یادآوری کنیم که ایران چیست، ایرانی کیست و شکوه ایران را در قاب‌های ماندگار سینمای ایران به خودمان و دیگران یادآوری کنیم.

عبدالجبار کاکایی نیز در جلسه پرسش و پاسخ اکران فیلم عباس کیارستمی درباره ویژگی سینما گفته بود: «من نسبت به توانایی سینما رشک می‌برم زیرا توانسته است در برخی موارد شعر را به حاشیه ببرد و خیلی حرف‌ها را می‌توان در پرده سینما واضح‌تر بیان کرد. پایه و اساس مفهومی «خانه دوست کجاست؟» تقابل مدرنیته و سنت است. درواقع این فیلم نشان می‌دهد که تمام بشر، برای پیدا کردن گوهر ارزشمند اخلاق و انسانیت در تلاش هستند. پیدا کردن گوهر انسانیت و شرافت، پیدا کردن ارزش‌های سنتی و تقابل سنت و مدرنیته از ارزش‌های مهم این فیلم هستند.»