جز کار هنری هیچ‌کار دیگری از من برنمی‌آید

در آغاز این مراسم با پخش کلیپی از فرهاد آئیش او خاطراتی از کودکی تعریف کرد و گفت: وقتی دوران مدرسه من شروع شد بزرگ‌ترین کابوس برای مادرم آغاز شد چراکه در تمام این مدت مدرسه، من همیشه بدترین شاگرد کلاس بودم. مرا به مدارس مختلفی می‌بردند و گاهی نمراتم کمی بهتر می‌شد اما از مدارس ثروتمندتر اخراج می‌شدم. آن زمان مشکل یادگیری داشتم. همیشه شاگرد تنبل بودم و همین سبب شد تا در دیگر امور فعال باشم. مادرم خودش مدیر مدرسه بود و این یک کابوس برای او بود.

او ادامه داد: وقتی به آمریکا رفتم و به تحصیل در هنر پرداختم خیلی زود متوجه شدم که در کلاس‌های تئوری مشکل دارم و مشاور آنجا گفت که مشکل خواندن دارم. همه این مشکلات سبب شد تا به سمت تئاتر بروم. تئاتر خود زندگی است و من هیچ‌گاه با زندگی مشکلی نداشتم. تئاتر و سینما و کار هنری عرصه‌ای بود که در آن بهترین دانشجو بودم. در آن دانشگاه هم کار می‌کردم و هم درس می‌خواندم و هم تابستان‌ها درس می‌دادم. فیلم‌های کوتاه خوبی می‌ساختم و از جایی فهمیدم که باید در هنر بمانم. شاید چون هیچ کار دیگری در زندگی نمی‌توانستم بکنم. مهم‌ترین چیزی که من را به خنده می‌اندازد این است که بخواهند از من تجلیل کنند. من هیچ‌گاه خودم را بزرگ ندیدم. اما ممنونم. از عشق کیف می‌کنم و این مهم‌ترین چیز در زندگی من است.

آئیش مرد نمایش است

در ادامه علی نصیریان بازیگر پیشکسوت تئاتر و سینما با حضور روی سن گفت: خوشوقتم که چنین مجلسی برای فرهاد آئیش برگزار می‌شود چراکه او استعدادش را دارد. آئیش مرد نمایش است. او در بازیگری و کارگردانی و نویسندگی تبحر دارد. چیزی که در جوهر کار هنر و کار نمایش هست و اهمیت دارد، خلاقیت است. خلاقیت یعنی آفرینش و همه ممکن است در کار نمایش این ژن درشان نهفته باشد. فنی‌زاده یکپارچه استعداد بود و این استعداد همان خلاقیت و آفرینش است.

بازیگری خلاقیت و تألیف است. نویسنده می‌نویسد، کارگردان بازنویسی می‌کند و بازیگر برای اجرا بازنویسی می‌کند و تماشاگر در ذهن بازنویسی می‌کند و تم اینچنین شکل می‌گیرد. من آئیش را در آمریکا شناختم. طرحی داشت و باهم حرف زدیم و با شنیدن سخنان وی پی بردم که او ژن خلاقیت دارد. در کارهایی هم که ارائه کرده است خلاق بوده و آفریده است. یکی از چیزهایی که در کار مهم است، صداقت است. تئاتر و سینما همه دروغ است اما ما یک واقعیت را می‌خواهیم با ظواهر ساده ارائه کنیم.

این هنرمند ادامه داد: اخیرا پیمان معادی کتابی درباره راهکارهای بازیگری ترجمه کرده است. خود استانیسلاوسکی در پایان کتابش می‌گوید به طبیعت خلاقه خودت رجوع کن که البته برای رسیدن به آن شرایطی وجود دارد. چراکه بازیگر هیچ ابزاری جز خودش ندارد. صداقت دروغ را از بین می‌برد و کار را برای تماشاگر واقعی می‌کند. صداقت و جدی‌گرفتن اهمیت بسیاری دارد. با «باری به هر جهت» بودن نمی‌توان به جایی رسید. اگر انسان شاگرد خودش باشد خیلی خوب است.

بازیگری یکی از مشکل‌ترین کارهای دنیاست. وقتی قسمت اول «شهرزاد» حسن فتحی را دیدم متوجه تلاشش شدم. او نیز یک آدم خلاق است. روزهای خوشی داشتیم و خیلی خوب کار کردیم. افتخار می‌کنم و خوشحالم که این شانس در زندگی‌ام پیش آمد که با فرهاد آئیش آشنا شدم. بازی‌ای که باهم کردیم برای من فراموش نشدنی بود. آن را در آمریکا و آلمان و ایران اجرا کردیم. خوشوقتم آقای آئیش. امیدوارم سایه‌ات مستدام باشد.

در بخش دیگری از این مراسم حمیدرضا نعیمی کارگردان تئاتر که در نمایش «سقراط» و «شوایک سرباز ساده‌دل» با آئیش همکاری کرده بود با اشاره به زیبایی‌های ادبیات و کتاب گفت: سیاستمداران و نویسندگان هر دو دروغ می‌گویند اما دروغ نویسنده برای نجات حیات است. دروغ نویسنده نمود حقیقت است حتی اگر واقعیت نداشته باشد.

آنان قصه می‌گویند تا مردمان به رؤیای مشترک دست یابند. نویسندگان به هر زبان و گویشی به دنبال این اتصال هستند. چاپ کتاب در این سرزمین برای من به مانند تولد یک نوزاد است و چاپ آثار کتاب فرهاد آئیش برای من حائز اهمیت است. او هنرمندی چند وجهی است که در دهه اخیر کمتر به کارگردانی پرداخته است و چاپ این آثار امکان آشنایی با هنر او را برای نسل جوان فراهم می‌کند. شیوه نگارش و سبک وی منحصر به فرد است و در آمریکا نیز تجربه‌های بدیعی در تئاتر رقم زد که با استقبال مواجه شد.

این هنرمند افزود: سادگی اجرا و غنای فکری آثار او شگفت‌انگیز است و او در تئاتر خسته و تکرارزده ایران روحی تازه دمیده است. آثار او این زمانی و هر زمانی، اینجایی و هرجایی است. او پارسی می‌نویسد و جهانی می‌اندیشد و دغدغه‌های او در آثارش دغدغه دیگر جوامع نیز هست. آثار وی با فرم‌ها و طراحی‌های مختلف قابل اجراست و در نمایشنامه‌هایش با نویسنده‌ای مستبد مواجه نیستیم. آثار او وصف حال بشر امروز است. در آثار او قهرمان‌های کلاسیک حضور ندارند بلکه استیصال دنیای پسامدرن جهان به تصویر کشیده می‌شود.

سپس مائده طهماسبی بازیگر تئاتر، سینما، تلویزیون و همسر آئیش با اشاره به ویژگی‌های وی گفت: فرهاد در مسیر زندگی تلاش کرد و چه خوب که در این راه با یکدیگر همراه بودیم. خوشحالم که مجموعه نمایشنامه‌هایت به‌رغم تنبلی‌های پیاپیت چاپ می‌شود. تا انتهای این راه با هم خواهیم بود.