ارکان حکمرانی موثر محیط زیست
به گزارش ایسنا، شینا انصاری گفت: شعار «آموزش اثربخش، زیربنای حکمرانی محیط زیست» صرفا یک شعار تبلیغاتی نیست بلکه یک نگاه تحولی و بنیادین به موضوع آموزش است. ما معتقدیم که هیچ نظام حکمرانی پایداری نمی‌تواند بر پایه‌های سست بنا شود.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: حکمرانی موثر در قرن حاضر مستلزم برخورداری از سه رکن اساسی است که شامل دانایی، مهارت و مسوولیت‌پذیری می‌شود. اگر حکمرانی را ستون سیاستگذاری و اجرای کشور بدانیم، پیش از آن باید ستون آموزش آن را مستحکم کنیم.
آموزش، زیربنای تصمیم‌گیری‌های درست است. برای عبور موفقیت‌آمیز از بحران‌های محیط زیستی که امروز کشورمان با آنها مواجه است، از جمله چالش‌هایی نظیر خشکسالی، فرسایش خاک، آلودگی هوا و مدیریت پسماند، نیازمند آن هستیم که رویکرد آموزش را از سطحی که تا پیش از این غالب بوده، ارتقا دهیم. ما باید آموزش را از سطح صرفا آگاه‌سازی به سطح بالاتری یعنی سطح تحولی و عملیاتی ارتقا دهیم.
وی تاکید کرد: آگاه‌سازی همچنان لازم است اما دیگر کافی نیست. ما باید به آموزش‌هایی بپردازیم که به‌طور مستقیم در تصمیمات مدیران ما تاثیر بگذارد؛ آموزش‌هایی که رفتار کارمندان را در سطوح مختلف عملیاتی اصلاح و در نهایت الگوی رفتاری برای کل دستگاه‌ها ایجاد کند. آموزش اثربخش، دانستن صرف نیست بلکه توانستن برای ساختن آینده‌ای پاک‌تر و سبزتر است، یعنی تبدیل دانش به کنش‌های هدفمند و قابل اندازه‌گیری. انصاری ادامه داد: یکی از بزرگ‌ترین تحولاتی که باید در حکمرانی محیط زیست رقم بزنیم، این است که وظیفه حفاظت از محیط زیست را صرفا به یک سازمان متولی (سازمان حفاظت محیط زیست) محدود نکنیم.
وی با بیان اینکه موضوع باید در کل نظام اداری کشور جاری و در مدیریت محیط زیست نهادینه شود، تصریح کرد: واقعیت این است که هیچ دستگاه اجرایی در کشور وجود ندارد که ماموریتی داشته و در عین حال از محیط زیست منفک باشد. از بخش کشاورزی که مستقیما با منابع خاک و آب درگیر است تا بخش آموزش و فرهنگ که مسوولیت شکل‌دهی به نگرش‌های نسل‌های آینده را دارد، همگی هم از محیط زیست تاثیر می‌پذیرند و هم بر آن تاثیر می‌گذارند. به همین دلیل است که هر کارمند در دولت، در هر پست و سطحی بخشی از زنجیره مسوولیت مدیریت محیط زیستی را بر عهده دارد.
وی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست پیش از این با صدور ابلاغیه‌هایی تلاش کرد تا موضوع مدیریت سبز را در داخل مجموعه خود جاری کند. این اقدامات شامل مواردی مانند بهینه‌سازی مصرف انرژی از طریق سامانه‌های الکترونیک، کاهش سفرهای غیرضروری اداری، استفاده از فناوری‌های کم‌مصرف و ترویج استفاده از انرژی‌های پاک در پروژه‌های سازمان است.
این اقدامات عملی، هرچند کوچک نشان می‌دهد اما ما باید گام‌های عملی را از سازمان خودمان شروع کنیم؛ از داخل ادارات و ستادهای اجرایی. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: اگر سازمان حفاظت محیط زیست خودش الگوی رفتار سبز نباشد و نتواند به شکلی کارآمد و سبز فعالیت کند، چگونه می‌تواند از دیگر سازمان‌ها و دستگاه‌ها و مهم‌تر از آن، از مردم انتظار رفتارهای همسو و سازگار با محیط زیست داشته باشد؟ الگو بودن، اولین قدم برای اعتبار بخشی به آموزش‌ها ست.
وی تاکید کرد: آموزش اثربخش، تعریفی کاملا کاربردی دارد و باید از کلاس‌های تئوری صرف خارج شود و در تصمیم‌گیری‌های روزمره ما به صورت عینی و عملی نمود پیدا کند. برای مثال آموزش اثربخش یعنی مدیر بودجه‌ریزی بداند هر عدد تخصیص یافته در بودجه چگونه می‌تواند بر مصرف منابع طبیعی، میزان تولید پسماند و مصرف انرژی در پروژه‌های آتی تاثیر بگذارد؟
مدیر قراردادها و تدارکات بداند که در بند مفاد قراردادهای منعقده چگونه می‌تواند الزامات محیط زیستی (مانند استفاده از مواد بازیافتی یا حداقل مصرف آب) را لحاظ کند تا بر منابع آب، خاک و انرژی کشور تاثیر مثبت بگذارد؟ انصاری تاکید کرد: آموزش اثربخش یعنی نه تنها ما دانش لازم را کسب کنیم بلکه کنش و واکنش ما در قبال موضوعات مرتبط چگونه باید باشد. این همان هدفی است که ما امروز در سه بسته آموزشی جدید دنبال می‌کنیم؛ بسته‌هایی که قرار است دانش را به ابزاری برای تغییر رفتار و بهبود حکمرانی تبدیل کنند.
وی افزود: نمونه‌های اقدامات موفقی که در مسیر مدیریت سبز در کشور می‌توانند الگو قرار گیرند، بسیار متنوع هستند؛ از کاهش مصرف کاغذ از طریق حرکت کامل به سمت سامانه‌های دیجیتال اداری تا بهینه‌سازی مصرف انرژی با نصب تجهیزات هوشمند، تفکیک پسماندها و بازیافت فعال در ادارات و مهم‌تر از همه آموزش سبک زندگی سبز به کارکنان و خانواده‌هایشان. برگزاری رویدادها و جلسات با در نظر گرفتن مدیریت سبز و کاهش میزان پسماند و ردپای کربن در سطح کل دولت، نه تنها اعتماد عمومی را تقویت می‌کند، بلکه کیفیت و تعهد حکمرانی ما را در سطح بین‌المللی بازتاب می‌دهد. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: محیط زیست امروز آیینه تمام‌نمای وضعیت حکمرانی ماست.
اگر محیط زیست کشورمان را آلوده ببینیم، یا اگر منابع طبیعی آن را فرسوده بیابیم، طبیعتا باید در کیفیت سیاست‌ها، آموزش‌ها و نحوه مدیریت خودمان بازنگری جدی داشته باشیم. انصاری در پایان گفت: وقت آن رسیده است که آموزش‌ها را از مرحله «من می‌دانم» به مرحله «من عمل می‌کنم» ارتقا دهیم؛ از مرحله آگاه‌سازی به مرحله کنش و اثرگذاری ملموس. لذا از همه حاضران در این برنامه صمیمانه دعوت می‌کنم که در پایان این گردهمایی، با امضای «میثاق ملی آموزش محیط زیستی دولت»، تعهد خود را به آموزش اثربخش و اجرای مدیریت سبز اعلام کنند.
