هوش مصنوعی در خدمت یادگیری مدیران
تیم نوآوری آموزشی «موسسه بین‌المللی توسعه مدیریت» (IMD)، در حال بررسی این پرسش است که چگونه هوش مصنوعی می‌تواند در خدمت شرکت‌کنندگان دوره «مدیریت اجرایی» یا EMBA باشد. اگر بتوان با کمک هوش مصنوعی، تجربه یادگیری را یکپارچه‌تر، شخصی‌تر و همسو با اهداف فردی کرد، چه اتفاقی می‌افتد؟ این موسسه بیش از ۷۵ سال است که در توسعه رهبران سازمانی و سازمان‌هایی فعال است که به آینده‌ای شکوفاتر، پایدارتر و فراگیرتر می‌اندیشند. این موسسه با هیات علمی برجسته، در پردیس‌های لوزان، سنگاپور و مراکز نوآوری در شنژن و کیپ‌تاون فعالیت دارد و در زمینه آموزش‌های اجرایی و برنامه‌های تحصیلی در رده‌های برتر جهانی قرار دارد. در ادامه، نگاهی می‌اندازیم به چگونگی تحقق این ایده:
درک عمیق‌تر مفاهیم آموزشی
یکی از نخستین راه‌هایی که IMD از هوش مصنوعی در برنامه‌های تحصیلی خود بهره گرفت، در واقع ساده‌ترین آنها بود: کمک به درک بهتر محتوای آموزشی در همان لحظه یادگیری. IMD AI+ ابزاری مولد بر پایه هوش مصنوعی است که با استفاده از محتوای اختصاصی برنامه‌ها، بینش‌های استادان و مطالعات موردی واقعی آموزش دیده است. این ابزار به‌عنوان یک «هم‌فکر» دائما در دسترس، به یادگیرندگان این امکان را می‌دهد که مفاهیم دشوار را برایشان توضیح دهند، موضوعات جلسات گذشته را مرور کنند، یا ارتباط بین ماژول‌های مختلف را بهتر درک کنند.
نکته جالب اینجاست که شرکت‌کنندگان، از این ابزار نه برای تقلب یا تنبلی در انجام کارها، بلکه برای حفظ کنجکاوی استفاده می‌کنند، برای تحلیل عمیق‌تر ایده‌ها در لحظه، یا بازاندیشی در موضوعاتی که شاید بعدها به‌درستی درک شوند. این ابزار جایگزین تدریس نیست، بلکه در راستای یادگیری پس از پایان کلاس است. و این دقیقا همان چیزی بود که مسیر نوآوری در IMD را به مرحله‌ای تازه هدایت کرد: اگر چنین ابزاری می‌تواند در زمان برگزاری برنامه به حفظ درگیری ذهنی یادگیرندگان کمک کند، پس در زمان‌های بین ماژول‌ها چه کارهای دیگری می‌تواند انجام دهد؟
تمرکز و استمرار با کمک «تلنگرهای هوشمند»
در دوره آموزشی EMBA، هماهنگی میان شغل، زندگی شخصی و یک برنامه سنگین آموزشی، کار ساده‌ای نیست. گاهی اوقات آنچه نیاز دارید، حجم بیشتری از محتوا نیست؛ بلکه وضوح ذهنی، یادآوری به‌موقع، یا یک «تلنگر» در زمان درست است. اینجاست که ابزار جدید «تلنگر هوشمند» مبتنی بر هوش مصنوعی IMD وارد می‌شود. این ابزار حمایت آرام اما موثر از یادگیرندگان از طریق تشویق به تأمل، تقویت اهداف فردی و پیوند دادن یادگیرنده با بینش‌های مناسب در لحظه‌های کلیدی، طراحی شده است. این ابزار می‌تواند مکملی ارزشمند میان جلسات مربی‌گری باشد. یا برای آن دسته از شرکت‌کنندگانی که بدون مربی کار می‌کنند، یک همراه همیشگی باشد. هدف، جایگزینی عنصر انسانی نیست؛ بلکه همراهی با آن است.
به گفته سارا گرانت، مدیر نوآوری آموزشی در IMD، «ما نمی‌خواستیم این ابزار شبیه چت‌بات باشد. هدف طراحی یک همراه اندیشمند و فعال بود که گوش می‌دهد، تلنگر می‌زند و شما را در مسیر رشد واقعی و مداوم درگیر نگه می‌دارد.»
عملکرد ابزار تلنگر هوشمند به این شکل است:
با طرح پرسش‌ها و نکاتی تأمل‌برانگیز، به افزایش خودآگاهی و تفکر هدفمند کمک می‌کند.
با یادآوری اهداف تعیین‌شده، حس پاسخ‌گویی و پیگیری را تقویت می‌کند.
بر پایه مدل‌های آموزشی اثبات‌شده و مسیرهای یادگیری شخصی‌سازی‌شده IMD عمل می‌کند.
شفاف، محدود و اخلاق‌مدار عمل می‌کند، بدون اینکه ادعای جایگزینی انسان را داشته باشد.
با نظارت دقیق بر حریم خصوصی و مسوولیت‌پذیری، از تعاملات یاد می‌گیرد و با ریتم فردی هر یادگیرنده سازگار می‌شود. در حقیقت، این تلنگرها از داده‌های تشخیصی و بینش‌هایی که پیش از این در تجربه EMBA گنجانده شده‌اند، استفاده می‌کنند. از رهبری سازمانی فراگیر تا تصمیم‌گیری و مهارت‌های ارتباطی، این سیستم طوری طراحی شده که در زمان درست، اهداف کلیدی را به سطح بیاورد تا توسعه فردی فقط در کلاس نباشد، بلکه به لحظات بین آن هم کشیده شود.
تصمیم‌گیری هدفمند در یک مسیر انعطاف‌پذیر
یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های برنامه EMBA در IMD، انعطاف‌پذیری آن است: شما می‌توانید مسیر یادگیری‌تان را شکل دهید، تمرکز خود را انتخاب کنید، و تجربه جهانی خود را بر اساس اولویت‌هایتان بسازید. اما همین آزادی انتخاب می‌تواند چالش‌برانگیز باشد: از میان گزینه‌های بسیار، کدام مسیر به رشد شما منتهی می‌شود؟ کدام انتخاب با اهداف و علایق شما هماهنگ است؟ IMD در حال توسعه ابزارهای جدید مبتنی بر هوش مصنوعی برای کمک به یادگیرندگان در اتخاذ تصمیم‌های آگاهانه‌تر است. این ابزارها می‌توانند «اگر.../آنگاه‌های» گوناگون هر مسیر را ترسیم کرده و به فرآیندی تعاملی و تأمل‌برانگیز تبدیل کنند:
در مرحله بعد می‌خواهم در چه حوزه‌ای رشد کنم؟
چه چیزی در حال حاضر چالش مناسبی برای من خواهد بود؟
اگر این مسیر را انتخاب نکنم، چه چیزی را از دست می‌دهم؟
هدف، خودکارسازی تصمیم‌گیری نیست، بلکه خلق فضایی برای تأمل با استفاده از بینش استادان، علم رفتارشناسی و بهره‌گیری هوشمندانه از هوش مصنوعی برای تقویت تصمیم‌گیری انسانی است.
یادگیری هم‌راستا با زندگی واقعی
همه مدیران می‌دانند که فرآیند یادگیری مهم است. چالش، نه در قانع شدن برای یادگیری، بلکه در عملی ساختن آن در بحبوحه زندگی و کار واقعی است.
رویکرد IMD در برنامه EMBA، منحصربه‌فرد است: از ماژول‌های تاثیرگذار جهانی گرفته تا پروژه‌های واقعی در بازارهای نوظهور، این برنامه همزمان توانمندی‌های رهبری سازمانی را گسترش می‌دهد. اما یادگیری تنها در طول ماژول‌ها اتفاق نمی‌افتد. در حقیقت، لحظات بین ماژول‌ها به همان اندازه اهمیت دارند: جلسات استراتژیک، گفت‌وگوهای عمیق و لحظاتی که ناگهان متوجه می‌شوید دانشی که هفته‌ها پیش آموخته‌اید، اکنون به‌کار می‌آید.
از همین‌رو IMD در حال طراحی تجربه‌ای آموزشی است که فراتر از ماژول‌ها ادامه دارد؛ یادگیری‌ای که با ریتم زندگی همگام می‌شود، با سبک رهبری سازمانی سازگار است و همراه با تحول اهداف فرد رشد می‌کند. هوش مصنوعی بخشی از این معادله است. بخش دیگر آن تیمی از مربیان، استادان و طراحان یادگیری هستند که این چارچوب حمایتی را شکل داده‌اند تا افراد با ساختار فکر کنند، با وضوح تصمیم بگیرند و حتی در پرمشغله‌ترین دوران‌ها، به مسیر رشد خود ادامه دهند.
