مدیر ناحیه آهن‌سازی مطرح کرد:
محدودیت‌های انرژی؛ چالش و آفت جدی تولید
در نخستین حلقه این زنجیر سترگ، ناحیه آهن‌سازی قرارگرفته که پس از معدن، نقطه آغاز تولید انواع محصولات فولادی کشور است؛ جایی که در آن بزرگ‌ترین کارخانه‌های تولید آهن اسفنجی دنیا قرارگرفته است. داریوش رشیدی، مدیر این ناحیه به پرسش‌هایی پیرامون فعالیت‌ها، روندها و چالش‌های ناحیه آهن‌سازی پاسخ می‌دهد
چگونه از کیفیت و کمیت پایدار تولید آهن اسفنجی اطمینان حاصل می‌کنید، معیارها کدام اند؟
فرایند آهن‌سازی یک فرایند پیوسته است که از معدن شروع می‌شود تا تولید آهن اسفنجی ادامه می‌یابد. زمانی که قرار است کیفیت را تضمین کنیم، تمرکز از ابتدای خط است، یعنی از ورودی مواد اولیه، شامل کنسانتره‌های نرمه و زبره که از منابع مختلف تأمین می‌شود. در این خصوص تلاش می‌کنیم با تعریف استانداردهای کیفی، مواد اولیه استاندارد تهیه کنیم. فاکتورهای مختلفی که برای تولید مهم است از بدو ورود پایش و اندازه‌گیری می‌شود و بعد با توجه به ترکیب فیزیکی و شیمیایی مواد ورودی، این مواد در واحد انباشت و برداشت میکس و پایل‌سازی می‌شود و پارامترها به سطحی از استانداردهای موردنیاز خط گندله‌سازی می‌رسد. نهایتاً این مواد، خوراک واحد گندله‌سازی خواهند بود. با توجه به اینکه کیفیت محصول نهایی برای ما اهمیت دارد، باید گندله نیز در سطح استاندارد و مشخصات کیفی مناسب قرار داشته باشد. در ابتدای خط، با تنظیم پارامترهای ورودی به گندله‌سازی گندله‌ای تولید می‌کنیم که در واحد احیا بیشترین راندمان و بهره‌وری را داشته باشد. مواردی مثل استحکام، سولفور، FEO و دانه‌بندی پارامترهایی است که در فرایند تولید گندله اهمیت دارد. در فرایند احیا نیز که از گندله تولیدی استفاده می‌کنند، با آنالیزهای پیوسته، محصول خروجی ازنظر کربن و درصد متالیزاسیون چک می‌شود و بعد در بخش کنترل، تنظیمات فرایندی انجام می‌شود تا محصولی که تولید می‌شود مطابق با استانداردهای فولادسازی باشد. در واحد خرازی نیز عمده گندله مصرفی از گندله خریداری‌شده تأمین می‌شود و همین فرایند را دارد. تلاش ما این است که محصول تحویل‌شده به فولادسازی کمترین چالش و بیشترین بهره‌وری را داشته باشد.
نقشِ فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی کجاست؟
با توجه به رویکرد و چشم‌انداز موجود، قطعاً تمام صنایع باید به سمت استفاده از هوش مصنوعی و تحول دیجیتال حرکت کنند تا در بخش‌های کیفی، کمّی و ایمنی بهبود حاصل شود. از طریق هوش مصنوعی، در واحد گندله‌سازی، آنالیز تصویری، خروجی دیسک‌ها و دانه‌بندی گندله خام انجام می‌شود و بر اساس خروجی این آنالیز، تنظیمات لازم روی دیسک‌ها ازنظر رطوبت و میزان شارژ کنستانتره صورت می‌گیرد. پروژه دیگری در حوزه پیش‌بینی فرایند تولید در واحدهای احیا در دست اقدام است تا بتوان بر اساس الگوریتم‌های مختلف، پارامترهای فرایندی را تنظیم و بهترین محصول را تولید کنیم و در این راستا از پروژه اجراشده در مجتمع سبا و نتایج آن استفاده خواهیم کرد. در خصوص عیب‌یابی و پارگی نوار نقاله‌ها نیز پروژه‌ای داریم که با استفاده از آنالیز تصویری، خرابی نوارها را پیش‌بینی می‌کند تا اقدامات پیشگیرانه انجام شود. پروژه‌ای تحقیقاتی با مرکز تحقیقات در مورد فنّاوری احیا مستقیم بر اساس فولاد سبز و استفاده از هیدروژن نیز در دست اجرا داریم.
پرسش‌هایی از بهره‌وری
آهن‌سازی از واحدهایی است که مصرف گاز و آب زیادی دارد، چون در فرایند احیا مستقیم، گاز به‌عنوان ماده اولیه استفاده می‌شود. در سال‌های گذشته، افزایش هزینه‌های انرژی تأثیر منفی در سودآوری شرکت‌ها داشته و موجب افزایش قیمت تمام‌شده آهن اسفنجی شده است. امیدواریم سیاست‌های کلی دولت در راستای حمایت از تولیدکننده باشد و مزیت‌های اقتصادی تولید فولاد در داخل کشور حفظ شود. برای کاهش مصرف گاز برنامه‌هایی داریم که مصرف را نسبت به سال گذشته حدود ۵ درصد کاهش می‌دهد و پروژه دیگری در حال برنامه‌ریزی است که در دوره محدودیت گاز با مدیریت بهره‌برداری مدول‌های احیا، بیشترین راندمان را از ظرفیت گاز اختصاصی داشته باشیم و تولید را در حداکثر ظرفیت نگه‌داریم.
با ضایعات چه می‌کنید؟
معمولاً در حین فرایند تولید، ضایعات پدید می‌آید و برنامه ما این است که میزان ضایعات را به حداقل برسانیم. کنترل فرایند و بهبود مواد ورودی می‌تواند در کاهش ضایعات مؤثر باشد. واحدی به نام بازیابی ضایعات ناحیه آهن‌سازی احداث‌شده تا ضایعاتی که در حال تولید است یا ضایعاتی که در سال‌های قبل تولیدشده به‌صورت ماهیانه سرند شود و به چرخه تولید برگردد. در حال حاضر میزان برگشت این مواد ماهانه ۲۰ هزار تن است و برنامه داریم که این میزان به ۴۰ هزار تن افزایش یابد و سالانه حدود ۵۰۰ هزار تن از ضایعات دپو شده قبل را به چرخه تولید بازگردانیم.
در رابطه با حفاظت محیط‌زیست و کاهش انتشار آلایندگی چه کرده‌اید؟
نصب دو دستگاه غبارگیر جدید در بخش احیا مستقیم به همراه مجموعه کلاریفایر و پروژه در دست اجرای غبارگیر در واحد انباشت برداشت، در مسیر بهبود شرایط زیست‌محیطی حرکت کردیم. همچنین بیش از ۴۰ غبارگیر در ناحیه وجود دارد که با تعمیرات و نگهداری و آماده‌به‌کار بودن آن‌ها شرایط غبار را در ناحیه کنترل می‌کنیم.
و حالا نقش ناحیه آهن‌سازی در زنجیره ارزش فولاد مبارکه !
آهن‌سازی در تولید آهن اسفنجی به‌عنوان ماده اولیه ذوب برای فولادسازی نقش مؤثری دارد و اگر محصول آهن‌سازی ازنظر کمّی و کیفی مورد تأیید نباشد، تولید فولادسازی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در زنجیره از سنگ تا رنگ، ناحیه آهن‌سازی بخشی است که ارزش‌افزوده خوبی برای فولاد مبارکه دارد و هرقدر ما بتوانیم از ظرفیت موجود ناحیه بهتر استفاده کنیم، در زنجیره تولید فولاد نقش پررنگ‌تری خواهیم داشت و نهایتاً سود بیشتری حاصل می‌شود؛ اما متأسفانه محدودیت‌ها یک چالش و آفت جدی تولید است و باعث کاهش بهره‌وری می‌شود. سال گذشته تقریباً ۳۵ درصد از ظرفیت ما بی‌استفاده ماند و ضریب بهره‌برداری از خطوط احیا مستقیم در ناحیه آهن‌سازی حدود ۶۵ درصد بود که این مقدار، هزینه تولید ازدست‌رفته زیادی را به شرکت فولاد مبارکه تحمیل می‌کند.
