طراحی مسیر تاب‌آوری
حضور بازیگران کلیدی در الکامپ ۱۴۰۴ چه اهمیتی دارد؟
اقتصاد دیجیتال در سال‌های گذشته همواره یکی از حوزه‌های پراهمیت در اقتصاد ایران بوده است، چرا که نرخ رشد در این حوزه قابل‌مقایسه با دیگر صنایع فعال در ایران نیست. به دلیل چالش‌های مختلف، ایران همچنان کشوری سراسر فرصت برای شکل‌گیری استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوآور در حوزه تکنولوژی است و الکامپ می‌تواند یادآور این فرصت و اهمیت برای سرمایه‌داران و سیاست‌گذاران باشد. یکی از ویژگی‌های مهمی که الکامپ هر سال برای اکوسیستم نوآوری ایرانی داشته است، ایجاد فرصت رویارویی سیاست‌گذاران و بازیگران اصلی این حوزه بوده است. در این فضا بازیگران اصلی فرصت مکالمه و طرح موضوعات مهم و نمایش ترندهای برتر تکنولوژی در کشورمان را با توجه به نیازهای جامعه به دست می‌آوردند و الکامپ هر سال به فضایی برای شناخت روندهای کلی موردتوجه در اکوسیستم تبدیل می‌شد و نشان می‌داد چه پلت‌فرم‌ها یا کسب‌وکارهایی در حال رشد هستند. اما امسال اوضاع به‌طور کلی متفاوت است. در ادامه به چند تفاوت اصلی این دوره با دوره‌های قبل می‌پردازم.
الکامپ ۱۴۰۴ امسال آینه‌ای از وضع اقتصاد دیجیتال و اکوسیستم فناوری و نوآوری در کشورمان است. باید دید امسال کدام کسب‌وکارها امکان حضور در این نمایشگاه را داشته‌اند. اصولاً شرکت در نمایشگاه الکامپ برای دو گروه از کسب‌وکارها جذاب است. گروه نخست شرکت‌های رو به رشد یا امیدوار به رشد که به‌تازگی وارد بازار شده‌اند و به‌دنبال فرصت برای معرفی خودشان به اکوسیستم هستند و گروه دوم شرکت‌های رشدیافته که نیازمند تثبیت موقعیت خودشان در بازار در تقابل با رقبای تازه‌وارد به بازار هستند. حضور فعال این دو گروه در نمایشگاه امسال نشان می‌دهد اکوسیستم نوآوری و فناوری در چه حالی است و آیا رمقی برای ادامه راه دارد یا خیر؟ در حال حاضر این اکوسیستم با چالش‌های متعدد روبه‌رو است.
ضعف در دسترسی به سرمایه بلندمدت: در محیطی که ریسک سیاسی و اقتصادی بالاست، سرمایه‌گذاران خارجی محتاط می‌شوند و سرمایه داخلی نیز ممکن است دوره‌ای و محتاطانه عمل کند. این مسئله توسعه محصول و سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D) را محدود می‌کند و بسیاری از استارت‌آپ‌ها یا کسب‌وکارهای نیازمند به توسعه را با چالش روبه‌رو می‌کند.
ریسک امنیتی و حقوقی: بی‌ثباتی سیاست‌ها و فشارهای نظارتی می‌تواند پیامدهایی ناگوار برای استارت‌آپ‌ها داشته باشد. تغییر ناگهانی مقررات، فیلترینگ یا مداخله در بازار در این سال‌ها اثرات مخربی برای کسب‌وکارها داشته و شرایط بحرانی فعلی باز هم این ریسک‌ها را بیشتر جلوه می‌دهد. به همین دلیل فعالیت در کسب‌وکارهای مبتنی بر اینترنت به‌عنوان یک مانع وجود دارد. امکان قطعی اینترنت، کاهش قدرت خرید مردم و ناپایداری زیرساخت‌ها در ماه‌های گذشته، کسب‌وکارها را با بحران روبه‌رو کرده است.
اثر روانی بر سرمایه انسانی و سرمایه‌گذار: در ماه‌های پس از جنگ ۱۲روزه بسیاری از شرکت‌ها ناچار به تعدیل نیرو و کوچک‌تر کردن تیم‌های خودشان شده‌اند. این تصمیم‌ها به خاطر تاب‌آوری بیشتر در وضع نامشخص و مبهم است. یکی از کارکردهای حضور فعالان اکوسیستم در الکامپ برای شناسایی نیروی انسانی متخصص و از آن‌سو کشف فرصت‌های شغلی برای متخصصان بوده است.
به نظر می‌رسد الکامپ امسال به مثابه آینه‌ای برای رصد وضع اقتصاد دیجیتال ایران تبدیل شود. یعنی اهالی اکوسیستم با ارزیابی این نمایشگاه می‌توانند تصویری کلی از شرایط اکوسیستم ببینند. پس از این منظر برگزاری الکامپ می‌تواند برای کسانی که نگران این بخش از اقتصاد ایران هستند، مفید باشد.
مسیر صعود
همیشه رکود اقتصادی علاوه بر تهدید فرصت‌هایی را نیز فراهم می‌کند. الکامپ از زاویه‌ای دیگر می‌تواند امکانی برای شناخت فرصت‌های اقتصاد دیجیتال در این ایام باشد. با توجه به رتبه نازل ایران از نظر کیفیت اینترنت، همچنان بازارهای اینترنتی در ایران موردتوجه‌اند. مردم هر روز بیش از روز قبل نسبت به استفاده از خدماتی که پلت‌فرم‌های آنلاین ارائه می‌کنند، وابسته می‌شوند. اکثر پلت‌فرم‌ها با وجود محدودیت‌ها و رکود اقتصادی باز هم رشد مثبت را در کسب‌وکار خودشان تجربه می‌کنند و این نشان‌دهنده اهمیت و فرصت‌های طلایی این حوزه برای همه بازیگران این عرصه از سرمایه‌گذاران تا کاربران است.
سرمایه‌گذاران داخلی: اکنون بهترین فرصت برای هدایت سرمایه‌گذاران داخلی به سمت کسب‌وکارهای آنلاین است. در ابتدای شکل‌گیری اکوسیستم، این سرمایه‌های خارجی بودند که پتانسیل اقتصاد دیجیتال را در ایران کشف کردند، ولی حالا زمان آن فرارسیده که سرمایه‌گذاران داخلی، سرمایه را از صنایع سنگین همانند نفت، پتروشیمی، معدن و فولاد وارد این حوزه کنند. الکامپ امسال شاید بهترین فرصت برای جذب این سرمایه‌گذاران باشد.
شبکه‌سازی و جذب نیروی انسانی: در سال‌های گذشته مهاجرت‌های نیروی انسانی بازار کار را با بحران‌های متعدد روبه‌رو کرد و حالا با کمبود منابع برای شرکت‌ها این بحران به یافتن شغل برای نیروی متخصص تسری یافته است. الکامپ می‌تواند در بخش‌هایی به‌عنوان حلقه اتصال این دو گروه از شرکت‌ها و متخصصان عمل کند. بحران‌های اقتصادی پیش‌آمده پس از جنگ، شرکت‌ها را در استخدام محافظه‌کار کرده است. از سوی دیگر، سیاست‌های انقباضی شرکت‌ها باعث تشویق بیشتر نیروی متخصص به مهاجرت می‌شود. شاید الکامپ بتواند علاوه بر اینکه این چالش‌ها را موردبررسی قرار دهد، بتواند پلی برای اتصال شرکت‌های تاب‌آور و طالب نیروی انسانی و متخصصان تعدیل‌شده پس از جنگ ایجاد کند.
فرصت سیاست‌گذاری و هماهنگی میان بازیگران: حضور سیاست‌گذاران و نهادهای دولتی در نمایشگاه الکامپ در این شرایط کمک می‌کند آنها بیشتر از همیشه به اهمیت این حوزه و فرصت‌های اقتصادی که این اکوسیستم در اختیار دارد، آگاه شوند. الکامپ موجب می‌شود دولتی‌ها و تصمیم‌گیران بحرانی را که پیش‌روی این حوزه است بشناسند و در سیاست‌های کلانی که در آینده ناچار به وضع آن هستند، مصلحت این بخش از اقتصاد را نیز در نظر بگیرند. برای مثال، پیگیری مطالبات اکوسیستم استارت‌آپی از دولت (برای رفع فیلترینگ و ارتقای کیفیت اینترنت) و تسهیلاتی که از سوی دولت برای کمک به تاب‌آوری پس از جنگ وعده داده شد، می‌تواند از مواردی باشد که شرکت‌های فعال در اکوسیستم باید در حاشیه این نمایشگاه از دولت طلب کنند.
الکامپ ۱۴۰۴ در وضعیت کنونی ایران، هم «فرصت» است و هم «آینه». فرصتی برای تجدید شبکه‌ها، جذب سرمایه داخلی و آینه‌ای که نشان‌دهنده نقاط قوت (خلاقیت، نیروی انسانی توانمند) و ضعف (دسترسی محدود به بازارهای بین‌المللی، سرمایه‌گذاری ناکافی بلندمدت، زیرساخت‌های ناپایدار) اکوسیستم است. حضور فعال بازیگران اکوسیستم در این نمایشگاه نه صرفاً به‌منزله نمایش دستاوردها، بلکه فرصتی برای طراحی مسیر تاب‌آوری و رشد پایدار در روزهای بحرانی آینده است.
* مدیر ارتباطات پادرو
