چوب لای چرخ نگذارید
مهمترین چالشهای صادراتی در گفتوگو با محمدجواد خواجه

خلبان محمدجواد خواجه، مدیرعامل و رئیس هیاتمدیره شرکت دانشبنیان پراویا درباره ارزیابیاش از شرایط بنگاههای صادراتی ایران گفت: بنگاههای اقتصادی در شرایط دشواری بهسر میبرند. مهمترین دلیل آن هم به نحوه تخصیص ارز و تسویه آن برمیگردد. همچنین مشکلاتی در حوزه گمرک و تامین مواد اولیه نیز وجود دارد. بر این باورم که اگر دولت تمام بنگاههای اقتصادی را که قابلیت صادرات دارند به حال خودشان بگذارد و به اصطلاح چوب لای چرخشان نگذارد، مطمئن باشید شاهد افزایش فعالیت صادراتی بنگاهها خواهیم بود که میتواند به اقتصاد کشورمان هم کمک کند.
محمدجواد خواجه با بیان اینکه تصمیمسازان در حوزه صادرات دو مسیر پیشرو دارند، گفت: نخستین مسیر این است که بنگاههای اقتصادی متاثر از سیاستها به نقطهای برسند که به زبان عامیانه بیخیال صادرات شوند که قطعاً به از دست رفتن بخش زیادی از درآمد ارزی منجر میشود. مسیر دوم این است که سیاستهایی مبتنی بر رفع موانع و حمایت از بنگاههای صادراتی تهیه و تدوین شود که مطمئناً میتواند باعث بهبود درآمد ارزی شود.
به گفته مدیرعامل شرکت دانشبنیان پراویا، اگر دولت بهجای نفعبردن از نوسان ارزی، سیاست حمایت از بنگاهها و اعطای حق استقلال به آنها در هزینهکرد ارز حاصل از صادراتشان را بدهد، علاوه بر اینکه بسیاری از نگرانیهای بنگاهها در این زمینه برطرف میشود، به افزایش درآمد ارزی هم منجر خواهد شد.
وی درباره مهمترین چالش بنگاهها نیز گفت: متاسفانه ما قادر به رفع متغیرهای برونزا همچون محیط خارج از کشور نیستیم، اما میتوانیم روی متغیرهای درونزا همچون محیط داخلی اثر بگذاریم.
محمدجواد خواجه بر این باور است که مجموعه تحت اختیارش یکی از هایتکترین و تحریمیترین کالاها را تولید و تامین میکند و در برابر تحریمها تابآوری مطلوبی از خودش نشان داده است. اما بزرگترین چالش او در زمینه خودتحریمیها مواردی همچون تضاد منافع و قوانین بازدارنده در داخل است.
این فعال تولیدی پیشنهاد میکند، اگر دولت میخواهد نقش سازنده داشته باشد، بهتر است موانع موجود در زمینه نحوه تخصیص ارز و ثبت سفارش را بردارد و کمتر در فرآیند تولید و قیمتگذاریها دخالت کند.
خواجه با بیان اینکه در حوزه ارزیابی گمرکی متاسفانه چالشها جدیاند، گفت: ما همیشه روی قانون اشتباه پافشاری میکنیم و اصل تغییر برای بهبود روند را نمیپذیریم. همین مسئله باعث شده صادرکننده بهشدت درگیر مقولههای بوروکراسی اداری و تاخیر زمانی شود که قطعاً عامل منفی تلقی میشود.
وی درباره راهکارهای خروج از بنبست کنونی نیز گفت: اگر موانع فعالیت بنگاهها برداشته و مسیر تجارت تسهیل شود، سرمایهگذار خارجی هم انگیزه سرمایهگذاری دارد. این در حالی است که برآیند کلی عناصر تاثیرگذار روی فضای کسبوکار کشورمان انگیزه و تمایل سرمایهگذار خارجی و داخلی برای سرمایهگذاری را از بین برده است.
محمدخواجه تاکید کرد، ادارههای گمرک کشور باید بهصورت متمرکز عمل کنند، این در حالی است که فرآیند کار اکنون با سامانههای متعدد همچون «ثامن»، «جامع تجارت» و «انبارها» دنبال میشود و همین مسئله با چالشهایی همراه شده است. این مسئله باعث اختلافنظر میان صادرکننده و متولی امر میشود که بهجای صرف بهبود روند، به اختلافها دامن میزند.
وی ابراز امیدواری کرد که سیاستگذار در راستای رفع قوانین زائد و بازدارنده گامهای جدی بردارد.