در ترازوی قیاس
جهان چه رویدادهایی همانند کیش اینوکس را تجربه کرده است؟
در قلب این نمایشگاه، کیش اینوکس بازتاب پدیده جهانی گسترده است. همایش‌ها، نمایشگاه‌ها و فوروم‌های ترویج سرمایه‌گذاری که تلاش می‌کنند سرمایه، نوآوری، سیاست و پروژه‌ها را در عصری که دولت‌ها و کسب‌وکارها برای جذب تامین مالی بین‌مرزی، انتقال فناوری و ایجاد همکاری رقابت می‌کنند، به هم متصل سازند. در سطح جهان، رویدادهایی همانند «نمایشگاه بین‌المللی سرمایه‌گذاری و تجارت چین» (CIFIT)، هفته‌های سرمایه‌گذاری امارات و گردهمایی‌های چندجانبه UNCTAD نقش مشابهی ایفا می‌کنند؛ ارائه نمایشگاه‌ها، جلسات B۲B و B۲G، فوروم‌های سیاست‌گذاری و مراسم امضای توافق‌نامه‌ها. برای مثال،CIFIT در سال ۲۰۲۵ شاهد امضای ۱۱۵۴ پروژه با سرمایه‌گذاری برنامه‌ریزی‌شده ۶۴۴ میلیارد یوآن (تقریباً ۷/۹۰ میلیارد دلار) و حضور نمایندگان بیش از ۱۲۰ کشور بوده است.
چرا بررسی این رویدادها و قرار دادن کیش اینوکس در این بستر جهانی اهمیت دارد؟ زیرا موفقیت هر رویداد مشابه تنها به مقیاس آن بستگی ندارد، بلکه پیگیری پس از برگزاری نیز حیاتی است که چه تعداد یادداشت تفاهم به سرمایه‌گذاری واقعی تبدیل می‌شوند، چه تعداد همسویی‌ها به شراکت‌های عملی منتهی می‌شوند و آیا اکوسیستم پایدار شامل حکمرانی، شفافیت، زیرساخت و اعتماد سرمایه‌گذاران وجود دارد یا خیر؟ در ایران، این رویداد نقش استراتژیک ویژه‌ای دارد، به‌خصوص در شرایطی که با تورم، نوسان ارز و دسترسی محدود به سرمایه خارجی مواجه است. بنابراین اهمیت تامین مالی مجدد تولید، فعال‌سازی خصوصی‌سازی، تشویق سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد، افزایش صادرات و بهره‌گیری از مزیت‌های ژئو‌استراتژیک و منابع کشور بالا میرود.
در این متن، ابتدا رویدادهای همتای جهانی مشابه کیش اینوکس را معرفی می‌کنیم که ساختار، خدمات و معیارهای آنها روشن شود. سپس به بررسی مقایسه کیش اینوکس از نظر طراحی، اهداف و زمینه اجرایی خواهیم پرداخت و در نهایت، با بهره‌گیری از نمونه‌های موفق جهانی مجموعه‌ای از درس‌ها و توصیه‌های سیاستی متناسب با بستر ایران ارائه می‌شود. همچنین با استفاده از جدول مقایسه‌ای، نشان می‌دهیم که اگرچه مدل فوروم سرمایه‌گذاری در سطح جهان رایج است، اما زمینه محلی، حکمرانی، اندازه‌گیری و پیگیری است که تفاوت میان رویداد نمایشی و سکوی واقعی برای تسهیل سرمایه‌گذاری را رقم می‌زند.
رویدادهای همتای جهانی
نمایشگاه‌ها و همایش‌های ترویج سرمایه‌گذاری ابزار رایجی در سراسر جهان برای جذب سرمایه داخلی و خارجی، تسهیل شبکه‌سازی و معرفی پروژه‌های ملی هستند. هر رویداد ممکن است بر یک منطقه جغرافیایی یا بخش خاص تمرکز داشته باشد، اما اغلب ویژگی‌های مشترکی دارند: سالن‌های نمایشگاهی برای شرکت‌ها و موسسه‌ها، فوروم‌ها یا پنل‌های بحث سیاستی، جلسات همسویی B2B و B2G و بستری برای امضای یادداشت تفاهم.
یکی از بزرگ‌ترین نمونه‌ها، «نمایشگاه بین‌المللی سرمایه‌گذاری و تجارت چین» (CIFIT) در شیامن است. CIFIT به عنوان یک مرکز جهانی برای ترویج سرمایه‌گذاری عمل می‌کند و شرکت‌کنندگانی بیش از ۱۰۰ کشور را جذب می‌کند. این نمایشگاه شامل غرفه‌های پروژه در حوزه زیرساخت، فناوری و خدمات، همراه با فوروم‌های سیاستی و جلسات همسویی است. در سال ۲۰۲۵، CIFIT اعلام کرد، ۱۱۵۴ پروژه به ارزش تقریبی 7/90 میلیارد دلار از پروژه‌های کوچک گرفته تا طرح‌های صنعتی بزرگ‌مقیاس امضا شده است.
در امارات متحده عربی، برنامه‌هایی همانند «هفته سرمایه‌گذاری ابوظبی» و «هفته سرمایه‌گذاری دوبی» ترکیبی از کنفرانس‌ها، نمایشگاه‌ها و میزگردهای سرمایه‌گذاران را ارائه می‌دهند. این رویدادها بر بخش‌های کلیدی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری مالی و املاک تمرکز دارند. برگزارکنندگان امارات توجه ویژه‌ای به پیگیری پس از رویداد دارند و اغلب تکمیل توافق‌ها و شراکت‌های جاری را رصد می‌کنند. به عنوان مثال، هفته سرمایه‌گذاری دوبی ۲۰۲۴ از امضای ۲۳ یادداشت تفاهم با سرمایه‌گذاری پیش‌بینی‌شده بیش از ۱۲ میلیارد دلار خبر داد. در اروپا، پلت‌فرم‌هایی همانند «اجلاس سرمایه‌گذاری در اروپا» یا «فوروم سرمایه‌گذاری اروپا» رویکرد متفاوتی دارند: ترکیب گفت‌وگوی سیاستی اتحادیه اروپا، راهنمایی‌های قانونی و شبکه‌سازی برای جریان‌های سرمایه فرامرزی. این فوروم‌ها به جای تمرکز صرف بر قراردادهای فوری، موفقیت را با معیارهای همکاری بلندمدت، تبادل دانش و میزان مشارکت می‌سنجند.
از شاخص‌ها تا سیاست‌گذاری
نمایشگاه‌های سرمایه‌گذاری همانند کیش اینوکس زمانی بیشترین اثربخشی را دارند که برگزارکنندگان تنها به سنجش تعاملات فوری بسنده نکرده و نتایج بلندمدت را نیز پیگیری کنند. شاخص‌هایی همانند تعداد شرکت‌کنندگان، ارزش قراردادها، تعداد یادداشت تفاهم امضاشده و مشارکت بخش‌ها تصویری از رویداد ارائه می‌دهند، اما پیگیری مداوم تعیین می‌کند که آیا توافق‌ها به سرمایه‌گذاری واقعی منجر شده و به اقتصاد محلی سود می‌رسانند یا خیر؟
1- شاخص‌های کلیدی برای پایش اثرگذاری تجربه جهانی نشان می‌دهد که چند شاخص اساسی وجود دارد:
تعداد شرکت‌کنندگان و ترکیب هیات‌ها: کل سرمایه‌گذاران، شرکت‌ها و مقامات دولتی، دسته‌بندی‌شده بر اساس بخش و منطقه. جلسات B2B/B2G انجام‌شده: همسویی ساختاریافته و تعاملات رسمی. یادداشت تفاهم و ارائه پروژه‌ها: قراردادهای امضا شده، نامه‌های قصد اولیه و حجم سرمایه‌گذاری پیشنهادی. نرخ پیگیری: درصد یادداشت تفاهمی که طی ۱۲ تا ۲۴ ماه به پروژه‌های واقعی تبدیل می‌شود. توزیع بخش‌ها: تخصیص سرمایه در صنایع هدفمند مانند گردشگری، انرژی، فناوری یا زیرساخت.
این شاخص‌ها اطلاعات عملی ارائه می‌دهند و به برگزارکنندگان کمک می‌کنند برنامه‌ریزی را بهینه کنند، شرکت‌کنندگان مرتبط را جذب و بخش‌های با اثرگذاری بالا را اولویت‌بندی کنند. برای مثال، CIFIT و هفته سرمایه‌گذاری ابوظبی گزارش داده‌اند که تنها 30 تا 50 درصد یادداشت‌های تفاهم به پروژه اجرایی تبدیل می‌شوند و این موضوع اهمیت پایش پس از رویداد را نشان می‌دهد.
2- حمایت سیاستی و نهادی: پیگیری موثر اغلب نیازمند پشتیبانی نهادی است. دولت‌ها می‌توانند با ارائه مسیرهای قانونی تسهیل‌شده، مشوق‌های شفاف و دفاتر رابط اختصاصی برای سرمایه‌گذاران، نتایج را بهبود بخشند. اجلاس سرمایه‌گذاری سنگاپور و کنفرانس سرمایه‌گذاری حوزه نیل نمونه‌هایی از چهارچوب‌های سیاستی هستند که اجرای یادداشت تفاهم را تسریع کرده، اصطکاک اداری را کاهش و اعتماد سرمایه‌گذاران را افزایش می‌دهند.
3- پایش مبتنی بر فناوری: پلت‌فرم‌های پیشرفته به برگزارکنندگان امکان می‌دهند مذاکرات، زمان‌بندی پروژه‌ها و تخصیص‌های مالی را رصد کنند. سیستم‌های مدیریت ارتباط با مشتری، داشبوردها و نظرسنجی‌های پس از رویداد کمک می‌کنند تا اثر اقتصادی هر نمایشگاه کمی‌سازی شود. برای نمونه، پایش دیجیتال در CIFIT امکان پیگیری ۸۰ درصد یادداشت‌های تفاهم امضاشده را فراهم کرد و داده‌هایی برای بهبود جلسات همسویی آینده ارائه داد.
4- بینش‌های راهبردی: در نهایت، رویکرد داده‌محور، نمایش کوتاه‌مدت را به نتایج سرمایه‌گذاری پایدار تبدیل می‌کند. با ادغام شاخص‌ها با حمایت سیاستی و پایش فناورانه، کیش اینوکس می‌تواند اعتبارش را بهبود بخشد، شرکت‌کنندگان تکراری جذب و اکوسیستم سرمایه‌گذاری منطقه‌ای را تقویت کند.
* نویسنده نشریه
