ترکیب ماشین و انسان

فین‌تک‌ها با ارائه خدمات پرداخت دیجیتال، اعتبارسنجی هوشمند، وام‌دهی همتا‌به‌همتا و مدیریت ثروت دیجیتال، جریان نقدینگی را شفاف و فراگیر کرده‌اند. در مقابل، اینشورتک‌ها با مدل‌های بیمه مبتنی بر داده و شخصی‌سازی ریسک، صنعت بیمه را از محصول‌محوری به سمت مشتری‌محوری پویا سوق داده‌اند. این تغییر پارادایم، به نهادهای مالی سنتی یادآور می‌شود که هوشمندسازی تنها به دیجیتالی‌سازی فرآیندها محدود نیست، بلکه به بازآفرینی کل زنجیره ارزش براساس داده و هوش مصنوعی وابسته است.

مفهوم جدیدی که به‌تازگی در مباحث تحول دیجیتال مطرح شده، «هوش مصونی» (Resilient Intelligence) است، رویکردی که بر ترکیب هوش مصنوعی با تاب‌آوری سازمانی تمرکز دارد. در دنیایی که حملات سایبری، نوسان اقتصادی و شوک‌های فناورانه اجتناب‌ناپذیرند، نهادهای مالی باید سامانه‌هایی طراحی کنند که نه‌تنها هوشمندانه تصمیم بگیرند، بلکه در برابر اختلال‌ها نیز پایدار بمانند. هوش مصونی یعنی ساختن سامانه‌هایی که می‌آموزند، پیش‌بینی می‌کنند و در برابر تهدیدها خودترمیم می‌شوند. این رویکرد در حوزه‌هایی همچون کشف تقلب، مدیریت ریسک بلادرنگ و احراز هویت دیجیتال هوشمند نقش کلیدی دارد.

تحول دیجیتال تنها با فناوری ممکن نیست، بلکه نیازمند ترکیب «هوش انسانی» و «هوش مصنوعی» در قالب کارهای ترکیبی است. در چنین مدلی، تصمیمات کلیدی به‌صورت مشارکتی میان انسان و ماشین اتخاذ می‌شوند. الگوریتم‌ها داده‌ها را تحلیل می‌کنند، و انسان‌ها با قضاوت اخلاقی و تجربه عملی، جهت‌گیری استراتژیک را تعیین می‌کنند. برای نمونه: در بخش اعتبارسنجی، مدل‌های هوش مصنوعی رفتار مالی مشتری را پیش‌بینی می‌کنند، اما تصمیم نهایی اعطای تسهیلات با تحلیل انسانی از ریسک‌های زمینه‌ای همراه است. در بیمه‌های شخصی‌سازی‌شده، الگوریتم‌ها رفتار کاربر را پایش می‌کنند، اما طراحی محصول همچنان نیازمند فهم انسانی از نیازها و اعتماد است. عصر کارهای ترکیبی، عصر همزیستی هوش مصنوعی و هوش انسانی است، جایی که فناوری نه جایگزین انسان، بلکه مکمل و تقویت‌کننده اوست.

گام بعدی در مسیر هوشمندسازی مالی، حرکت به سمت Open Finance است. مدلی که در آن داده‌های مالی با رضایت مشتری میان بانک‌ها، فین‌تک‌ها، بیمه‌ها و سایر بازیگران به اشتراک گذاشته می‌شود. این شفافیت، امکان خلق محصولات مالی نوآورانه، رقابت سالم‌تر و تجربه کاربری یکپارچه‌تر را فراهم می‌کند.

در این اکوسیستم، نهادهای مالی دیگر تنها ارائه‌دهنده خدمات نیستند، بلکه پلت‌فرم‌هایی باز برای نوآوری جمعی محسوب می‌شوند. ترکیب اوپن فاینانس با هوش مصنوعی و تحلیل داده، می‌تواند به خلق نسل جدیدی از خدمات مالی هوشمند منجر شود که نیاز مشتری را پیش از بیان آن شناسایی می‌کند.

درنهایت باید گفت، جهان مالی در آستانه جهش تاریخی است؛ از دیجیتالی شدن ساده به سمت هوشمندی پایدار، باز و ترکیبی. نهادهای مالی که زودتر از دیگران به این تغییر پاسخ دهند، نه‌تنها بقای خود را تضمین می‌کنند، بلکه به بازیگران اصلی اکوسیستم آینده تبدیل می‌شوند. اکنون زمان کارهای ترکیبی، هوش مصنوعی و اوپن فاینانس است. زمان بازتعریف بنیادین خدمات مالی بر محور داده، اعتماد و هوش.

* فعال بازار سرمایه