به مناسبت یکم آذر؛
اصفهان در «شب‌های بخارا»؛ بازخوانی هویت تاریخی یک شهر از گذشته تا امروز
به گزارش ایرنا، «شب اصفهان » از مجموعه شب‌های بخارا با هدف بازخوانی هویت تاریخی و فرهنگی اصفهان و ضرورت توجه به وضعیت کنونی شهر، شامگاه جمعه در شهر کتاب بهار با حضور چهره‌های فرهنگی این شهر برگزار شد.
این شب فرصتی برای اندیشیدن به هویت تاریخی و فرهنگی اصفهان و چالش‌های پیش روی این شهر کهن بود؛ اصفهانی که به روایت برگزار کنندگان این نشست از گذشته‌های دور به عنوان «نیمه‌جهان» در حافظه تاریخی ایرانیان نقش بسته اما امروزه با چالش‌های جدی مواجه است.
این‌بار شب‌های بخارا، در نهصد و چهاردهمین نشست خود فرصتی فراهم آورد تا به ضرورت بازخوانی وضعیت کنونی اصفهان پرداخته شود؛ فرصتی برای اندیشیدن به شهری که هم میراث گذشته را بر دوش دارد و هم رنج امروز را.
نماد قوس بر سردر قیصریه نمایانگر «هویت و مدنیت» اصفهان است
شاهین سپنتا پژوهشگر میراث‌فرهنگی نیز در این نشست از نقش صورت فلکی قوس بر سردر بازار قیصریه به‌عنوان نماد تاریخی و هویتی شهر یاد کرد و گفت: این نماد با هفت مولفه فرهنگی، ریشه‌های هویت و مدنیت اصفهان را نمایندگی می‌کند.
او به تاریخچه انتخاب نقش صورت فلکی قوس به عنوان نماد رسمی اصفهان اشاره کرد و گفت: برای نخستین بار زنده‌یاد عباس بهشتیان در سال ۱۳۴۶ پیشنهاد داد که این نقش منقوش بر سردر بازار قیصریه به‌عنوان نماد اصفهان برگزیده شود.
وی ادامه داد: ۲؛سال بعد، در سال ۱۳۴۸، زنده‌یاد دکتر لطف‌الله هنرفر نیز همین پیشنهاد را مطرح کرد تا اینکه سرانجام در سال ۱۳۸۴ شورای اصفهان شناسان به اتفاق آرا نقش قوس بر سردر قیصریه را به‌عنوان نماد اصفهان و یکم آذرماه را به‌عنوان روز اصفهان انتخاب کرد.
سپنتا با تشریح ویژگی‌های این نماد افزود: به طور خلاصه ویژگی‌های این نقش را می‌توان در هفت مولفه قدمت، عظمت، قدرت، سعادت، حرکت، درایت و امنیت خلاصه کرد؛ مولفه‌هایی که در حقیقت با ۲ عبارت هویت و مدنیت بیان می‌شوند.
این پژوهشگر میراث‌فرهنگی تأکید کرد که نماد قوس نه تنها دارای پیشینه‌ای دیرینه و ریشه‌دار است، بلکه ظرفیت برجسته‌ای برای بازتاب هویت فرهنگی، تاریخی و تمدنی اصفهان دارد و می‌تواند در معرفی بهتر شهر به ایران و جهان نقش‌آفرین باشد.
او خاطرنشان کرد که حفظ و برجسته سازی این نماد، بخشی از صیانت از سرمایه فرهنگی اصفهان است و باید به‌عنوان دارایی هویتی شهر مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
نماد قوس، نماد تاریخی و اعتبار فرهنگی اصفهان است
همچنین حشمت‌الله انتخابی اصفهان پژوه برجسته بر اهمیت برج قوس به‌عنوان نماد تاریخی و فرهنگی شهر اصفهان تأکید کرد و گفت: این نماد باستانی برای شهر اصفهان اعتبار ویژه‌ای ایجاد کرده است.
او افزود: از کهن‌ترین ایام، طالع شهر اصفهان را برج قوس می‌دانستند و گفته‌اند که باروی اصفهان در این برج و در زمان رکن الدوله دیلمی احداث شد، کهن‌ترین اشاره به برج قوس به‌عنوان طالع اصفهان، در قصیده‌ای از کمال‌الدین اسماعیل یا خلاق المعانی آمده است.
او در ادامه تاکید کرد: داشتن نماد یا نشانه‌ای برای هر شهری، اعتبار فرهنگی و تاریخی زیادی برای آن به همراه می‌آورد و اصفهان در ایران امروز با داشتن نمادی مانند برج قوس، امتیازی بی‌نظیر دارد
انتخابی افزود: این نماد باستانی نه تنها در تاریخ شهر اصفهان جایگاه ویژه‌ای دارد بلکه در هویت فرهنگی آن نیز نقشی اساسی ایفا می‌کند به همین دلیل نباید از کنار چنین امتیاز ارزنده‌ای به سادگی گذشت.
نجات اصفهان نیازمند تلاش جمعی است
نویسنده کتاب «ریشه‌یابی یک سقوط تاریخی» نیز در این نشست بر لزوم تلاش همگانی برای نجات اصفهان از بحران‌های محیط زیستی و خشکسالی تاکید کرد و گفت: همه ما مسوولیت داریم تا به وضعیت بحرانی محیط زیست این شهر رسیدگی کنیم.
مهرداد موسوی خوانساری افزود: شهر اصفهان یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران و یکی از مقاصد اصلی گردشگری در ایران و دنیاست.
او گفت: اصفهان ناملایمات تاریخی زیادی را پشت سر نهاده ولی هم‌اکنون در شرایطی هستیم که با دشمن جدیدی روبرو هستیم و این دشمن در حقیقت خشکسالی و آلودگی هواست.
موسوی خوانساری ادامه داد: ما خودمان این دشمن را ایجاد کرده‌ایم چون به دلایل مختلف با طبیعت مهربان نبودیم و الان طبیعت هم دارد علیه ما واکنش نشان می‌دهد.
گفتنی است شورای اصفهان شناسان سال ۱۳۸۴ با رای اکثریت، روز «یکم آذر» هر سال را به‌عنوان «روز نکوداشت اصفهان» گزینش و تصویب کرد و و بر اساس پیشنهاد زنده‌یادان عباس بهشتیان و دکتر لطف‌الله هنرفر نگارە تاریخی منقوش بر کاشیکاری‌های سردر بازار قیصریه اصفهان را که با اقتباس از صورت فلکی قوس (آذر) و با محتوایی متعالی طراحی شده است، به عنوان نماد اصفهان برگزید.
منبع و تلخیص: ایرنا
