برنامه مصر برای رشد صنعت پتروشیمی
این تحول با اجرای «طرح ملی پتروشیمی تا سال ۲۰۴۰» دنبال می‌شود؛ برنامه‌ای که هدف آن بومی‌سازی تولید، تنوع‌بخشی به اقتصاد، کاهش وابستگی به واردات و افزایش قابل‌توجه صادرات است. دولت مصر تلاش دارد با بهره‌گیری از ذخایر غنی نفت و گاز طبیعی، آنها را به محصولات با ارزش افزوده بالا تبدیل کند.
در همین راستا، مجموعه‌ای از پروژه‌های عظیم صنعتی و مناطق ویژه پتروشیمی در سراسر این کشور در حال اجراست. بر اساس آمار رسمی، ظرفیت فعلی تولید سالانه پتروشیمی مصر حدود ۴.۵میلیون تن است، اما پروژه‌های در دست اجرا قرار است ۷میلیون تن به این ظرفیت اضافه کنند و بیش از ۲۰ محصول جدید را برای نخستین بار وارد بازار داخلی کنند. این تغییر می‌تواند بیش از ۸میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی از محل کاهش واردات به همراه داشته باشد.
پروژه‌های شاخص و سرمایه‌گذاری‌های کلان
از مهم‌ترین پروژه‌های پرچمدار مصر می‌توان به مجتمع «اتیلن و پلی‌اتیلن اسکندریه» اشاره کرد که با ظرفیت تولید ۴۶۰هزار تن اتیلن و ۲۰هزار تن بوتادین در سال، یکی از بزرگ‌ترین واحدهای آفریقا به شمار می‌رود. این مجتمع توسط شرکت ETHYDCO اداره می‌شود و نقشی کلیدی در تامین پلی‌اتیلن، پرمصرف‌ترین پلاستیک جهان، دارد.
پروژه بزرگ دیگر «مجتمع پتروشیمی العلمین» است که با سرمایه‌گذاری ۷میلیارد دلاری و مشارکت شرکت‌های بین‌المللی اجرا می‌شود. این مجتمع با فناوری‌های پایدار به تولید مشتقات پیشرفته پتروشیمی برای صنایع خودرو، ساختمان و بسته‌بندی خواهد پرداخت. در کنار آن، پروژه «سودا اش العلمین» با ظرفیت ۶۰۰ هزار تن در سال، نیاز داخلی مصر به کربنات سدیم را به طور کامل پوشش داده و واردات سالانه ۴۵۰ هزار تنی این محصول را متوقف خواهد کرد.
چشم‌انداز آینده مصر
موقعیت جغرافیایی ممتاز مصر، به‌ویژه منطقه اقتصادی کانال سوئز، یکی از مزیت‌های کلیدی توسعه این صنعت است. اتصال مستقیم این منطقه به شبکه‌های حمل‌ونقل و دسترسی سریع به بازارهای اروپا، آسیا و آفریقا، صادرات محصولات پتروشیمی را تسهیل می‌کند. در همین چارچوب، مصر و چین در سال ۲۰۲۵ برای اجرای «پروژه پتروشیمی دریای سرخ» در منطقه اقتصادی کانال سوئز توافق‌نامه‌ای امضا کردند.
تحلیلگران معتقدند برای آنکه مصر به‌طور پایدار به یک قدرت منطقه‌ای در صنعت پتروشیمی بدل شود، باید بر تکمیل پروژه‌های کلیدی، تضمین خوراک پایدار و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های صادراتی تمرکز کند. همچنین توسعه صنایع پایین‌دستی و آموزش نیروی انسانی متخصص برای ارتقای ارزش افزوده ضروری است.
با وجود این چالش‌ها، مسیر کنونی نشان می‌دهد که مصر در حال تبدیل شدن به بازیگری تازه در بازار جهانی پتروشیمی است. اجرای طرح ملی پتروشیمی، جذب سرمایه‌های خارجی و تمرکز بر تولید رقابتی می‌تواند این کشور را به یک مرکز صنعتی نوظهور در خاورمیانه و آفریقا تبدیل کند؛ مرکزی که هم نیاز داخلی را پاسخ می‌دهد و هم صادرات آن نقشی پررنگ‌تر در اقتصاد کشور ایفا خواهد کرد.
