بازار سهام هفته سبز را با سرخی به پایان رساند؛
تعادل شکننده بورس
تحلیلگران معتقدند این رفتار دوگانه نشان‌دهنده فاز تازه‌ای از بازار است؛ فازی که در آن، هیجان جای خود را به احتیاط داده و سرمایه‌گذاران با نگاه دقیق‌تری به متغیرهای بنیادی و سیاستی تصمیم‌گیری می‌کنند. به گفته برزو حق‌شناس، تحلیلگر بازار سرمایه، رشد نرخ ارز و نگرانی از پایداری تصمیمات اقتصادی باعث شده معامله‌گران دید کوتاه‌مدت‌تری پیدا کنند و بسیاری در پایان هفته دست به سیو سود بزنند. او تاکید می‌کند در چنین شرایطی، پرهیز از تصمیم‌های هیجانی و صبوری تا روشن‌تر شدن چشم‌انداز سیاسی و اقتصادی ضروری است.
از سوی دیگر، فاطمه حاجعلی، تحلیلگر دیگر بازار، با اشاره به نبرد سنگین عرضه و تقاضا در هفته جاری معتقد است پول از بازار خارج نشده بلکه جابه‌جا شده است. او توضیح می‌دهد که هرچند شاخص در پایان هفته حدود شش‌هزار واحد عقب نشست، ارزش بالای معاملات و جریان ورود نقدینگی به صندوق‌های طلا و سهام دلاری نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران به دنبال بازآرایی پرتفوی خود هستند، نه خروج از بازار.
وقت هیجان‌زدگی نیست
برزو حق‌شناس، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به وضعیت بازار سهام در هفته جاری اظهار کرد: «بازار، علی‌رغم افزایش شدید عرضه‌ها در روز چهارشنبه هفته گذشته و نگرانی سهامداران، با قدرت و تقاضای بالا کار خود را آغاز کرد. همان‌طور که در هفته‌های گذشته نیز مشاهده شده، پس از فعال شدن مکانیسم ماشه، معمولا شنبه‌ها بازار برخلاف انتظارِ عرضه‌محور، با تقاضای قوی شروع می‌شود و بازارساز نیز با حمایت جدی همراهی می‌کند.»
او افزود: «تا روز سه‌شنبه هفته جاری شرایط کلی بازار مطلوب بود، اما با رشد شدید نرخ ارز، فضای بازار تغییر کرد. طبیعی است که در چنین شرایطی، نگاه سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت‌تر شود و بسیاری از آنها ترجیح دهند در پایان هفته اقدام به سیو سود کنند. همین مساله باعث شد در اواخر هفته، بازار به شدت منفی شود و متاسفانه بسیاری از نمادهای بزرگ به صف فروش برسند. این موضوع می‌تواند برای معاملات روز شنبه آینده نگران‌کننده باشد، به‌ویژه اگر بازارساز همچون هفته‌های قبل، حمایت قوی خود را تکرار نکند.»
حق‌شناس ادامه داد: «در مجموع پیشنهاد من به سرمایه‌گذاران این است که در شرایط فعلی با احتیاط بیشتری عمل کنند و از تصمیم‌های هیجانی پرهیز داشته باشند. در حوزه ریسک‌ها نیز تا زمانی که خبر مثبتی به بازار نرسد، هرچه سطح ریسک‌های سیستماتیک بالاتر برود، ادامه روند صعودی بازار دشوارتر خواهد شد. با این حال، اگر این ریسک‌ها افزایش بیشتری نداشته باشند، می‌توان انتظار داشت بازار در ماه‌های آینده بازدهی مناسبی را تجربه کند. البته به نظر می‌رسد تا نیمه آبان، مسیر بازار برای تداوم رشد کمی سخت‌تر از هفته‌های اخیر باشد.»
هفته سنگین در حوالی قله
فاطمه حاجعلی با اشاره به هفته‌ای پرحجم و پرتنش برای بورس تهران گفت: «بازار سهام این هفته با امید به بازار توافقی ارز و آرامش نسبی فضای سیاسی تا مرز سه‌میلیون واحد پیش رفت، اما زیر فشار عرضه‌ها و شناسایی سود، در نهایت با افتی بیش از شش‌هزار واحدی در سطح دو‌میلیون و ۹۲۶هزار واحد ایستاد. ارزش معاملات خرد در اوج هفته به حدود شانزده همت رسید و چهارشنبه نیز ارزش کل معاملات حدود چهارده همت بود. این اعداد از حضور پررنگ پول در بازار حکایت دارد، هرچند رفتار معامله‌گران محتاط‌تر شده است.»
او درباره روند هفته توضیح داد: «بورس این هفته را با دست بالا آغاز کرد. تایید عرضه ارز در بازار توافقی و گمانه‌زنی‌ها درباره نزدیک شدن نرخ‌های نیما به سطوح بالاتر، موتور تقاضا را روشن کرد و بسیاری از نمادهای بزرگ را تا آستانه صف خرید پیش برد. با این حال از میانه هفته، به‌ویژه در معاملات پایانی، عرضه‌ها سنگین‌تر شد و شتاب رشد کاهش یافت؛ اتفاقی طبیعی در نزدیکی مقاومت روانی سه‌میلیون واحد که سهامداران در سود را به احتیاط واداشت.»
به گفته حاجعلی، رد پای نقدینگی در بازار کاملا مشهود بود: «گردش خرد ۱۶ همتی و ارزش کل ۱۴همتی نشان می‌دهد پول زیادی درگیر سهام شده، اما کیفیت آن تغییر کرده است. در روزهای ابتدایی، تقاضای تازه‌نفس روی نمادهای بزرگ و اهرمی اثر گذاشت، اما هرچه به انتهای هفته رسیدیم، چرخش درون‌بازاری و جابه‌جایی میان صنایع بیشتر شد. تراز حقیقی - حقوقی روز گذشته منفی بود؛ بیش از ۲۹۰میلیارد تومان خروج از سوی حقیقی‌ها ثبت شد، در حالی‌که حقوقی‌ها روی شاخص‌سازها ایستادند. از سوی دیگر، حدود ۷۴۰میلیارد تومان از صندوق‌های درآمد ثابت خارج و ۲۵۰میلیارد تومان به صندوق‌های طلا وارد شد؛ نشانه‌ای از تمایل سرمایه‌گذاران به مدیریت ریسک در کنار حفظ اهرم دلاری.»
این تحلیلگر بازار سرمایه در مورد صنایع برتر هفته نیز توضیح داد: «خودرویی‌ها بارها نقش لیدر روانی را بازی کردند و در کنار آنها فلزات اساسی، به‌ویژه مس، و پالایشی‌ها مورد حمایت قرار گرفتند. حقوقی‌ها در نمادهای بزرگ بازار فعال بودند و حقیقی‌ها نیز به برخی سهم‌های کوچک‌تر با پتانسیل رشد اقبال نشان دادند. در مراحل نخست رالی، معمولا بزرگ‌ترها پیشرو هستند اما هرچه بازار به مقاومت می‌رسد، تمرکز بر نمادهای بنیادی‌تر در صنایع دوم و سوم بیشتر می‌شود.»
او سه عامل اصلی عقب‌نشینی شاخص را چنین برشمرد: «نخست، روان‌شناسی مرز سه‌میلیون که میل به شناسایی سود را بالا برد. دوم، ابهام‌های سیاستی؛ هرچند خبرهای ارزی مثبت است اما بازار به پایداری تصمیمات نگاه می‌کند و کوچک‌ترین نویز سیاسی می‌تواند ترمز هیجان را بکشد. سوم، تغییر فاز نقدینگی؛ پول حرفه‌ای در نزدیکی قله محتاط‌تر می‌شود و از صف‌محوری فاصله می‌گیرد تا بازار متعادل‌تر پیش برود.»
به گفته حاجعلی، دال مرکزی تحولات اخیر همچنان «ارز» است: «دادوستدهای توافقی در محدوده ۱۰۳ تا ۱۰۴هزار تومان انجام شد و احتمال نزدیک شدن تدریجی نرخ نیما به سطوح بالاتر قوت گرفته است. برای صادرکنندگانی که ماه‌ها با تسعیر ۷۰هزار تومانی کار می‌کردند، این تغییر می‌تواند صورت‌های مالی شش‌ماهه را متحول کند. بازار بخشی از این سناریو را پیش‌خور کرده اما منتظر تایید گزارش‌هاست.»
او با اشاره به عملکرد پایانی هفته گفت: «در پایان هفته شاخص کل بیش از شش‌هزار واحد افت کرد و در عدد دو‌میلیون و ۹۲۶هزار واحد ایستاد. ارزش معاملات حدود چهارده همت بود و نسبت صف خرید به فروش تقریبا برابر، اما متمایل به عرضه بود. جریان وجوه نشان می‌دهد پول از بازار خارج نشده بلکه جابه‌جا شده و در حال استراحت کنار قله است.»
حاجعلی در مورد چشم‌انداز هفته‌های آینده افزود: «سه عامل مسیر بازار را تعیین می‌کند؛ نخست، اخبار تکمیلی از سیاست ارزی و بازار توافقی؛ دوم، گزارش‌های میان‌دوره‌ای شش‌ماهه و سوم، گزارش‌های ماهانه مهر که اثر ارز بر فروش را مشخص می‌کند. مجموع این عوامل می‌تواند شاخص را تا محدوده سه‌میلیون و صد تا سه‌میلیون و دویست هزار واحد پیش ببرد، اما عبور از آن نیازمند اطمینان بودجه‌ای و سیگنال روشن از نرخ بهره است.»
او بزرگ‌ترین ریسک فعلی را نااطمینانی سیاسی دانست و گفت: «کوچک‌ترین تنش می‌تواند نسبت‌های ریسکی را بالا ببرد و سرمایه را به سمت طلا یا ارز سوق دهد. اگر بودجه پیشرو با منطق تک‌نرخی‌سازی ارز و مهار کسری نوشته نشود، نرخ بهره بالا دوباره رقیب جدی سهام می‌شود. در مقابل، هر نشانه‌ای از عقلانیت بودجه‌ای می‌تواند رالی بازار را از حالت مقطعی به فاز پایدار نزدیک کند.»
در پایان، حاجعلی توصیه کرد: «برای هفته آینده باید از صف‌محوری دوری کرد؛ چون بازار وارد فاز گزینشی شده و تعادل‌ها سریع می‌شکنند. تمرکز باید بر شرکت‌هایی باشد که از تسعیر بالاتر سود عملیاتی قابل دفاعی می‌سازند. وزن نمادهای بزرگ در کوتاه‌مدت می‌تواند بالاتر بماند، اما از نیمه دوم مهر احتمال چرخش به سمت سهم‌های بنیادی‌تر بیشتر است. در عین حال نگه‌داشتن سهم اندکی از پرتفوی در ابزارهای طلایی برای پوشش ریسک‌های سیاسی منطقی خواهد بود.»
او در جمع‌بندی گفت: «این هفته، هفته‌ی حجم بالا و نبرد سنگین عرضه و تقاضا بود. پول از بازار خارج نشده، فقط جابه‌جا شده و منتظر تایید گزارش‌هاست. اگر سیاست ارزی و بودجه‌ای مسیر عقلانی خود را حفظ کند، بورس می‌تواند پاییزی منطقی و گزارش‌محور را تجربه کند؛ مسیری که شاید سودگیری در آن دشوارتر، اما سالم‌تر خواهد بود.»
در مجموع، بازار سهام پس از رشدهای سریع هفته‌های گذشته اکنون به مرحله‌ای از استراحت و تعادل رسیده است. کارشناسان تاکید دارند تا زمانی که ریسک‌های سیاسی افزایش نیابد و سیاست‌های ارزی و بودجه‌ای مسیر عقلانی خود را طی کنند، چشم‌انداز بورس همچنان مثبت اما محتاطانه خواهد بود.
