مهر کویر یزد بدون عطر باران
بر اساس داده‌ها و اطلاعات سازمان هواشناسی کشور از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۰ مهر ۱۴۰۴ بارش‌ها نسبت به دوره بلندمدت ۲۳.۲ درصد کاهش یافته و بر این اساس هشت استان شامل: اصفهان، ایلام، بوشهر، خوزستان، فارس، کرمان، همدان و یزد با رشد منفی ۱۰۰ درصد رکورددار کم‌بارشی بوده‌اند.
این در حالی است که در نقطه مقابل در استان‌های سمنان ۲۱.۷، گلستان ۱۱۱.۴، گیلان ۲۲.۶ و مازندران نیز ۱۹.۵ درصد افزایش بارندگی را شاهد بوده‌ایم.
در واقع، سال آبی جدید در حالی از ابتدای مهر در ایران آغاز شده که بررسی‌ها نشان می‌دهد ۲۱ استان حتی یک قطره بارش باران را تجربه نکرده‌اند.
در این باره استان یزد با توجه به کاهش شدید بارندگی‌ها و تداوم چند دهه خشکسالی، وضعیتی بسیار نگران کننده دارد.
در این زمینه مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه‌ای یزد گفت: کاهش شدید بارندگی‌ها، برداشت بیش از ظرفیت منابع زیرزمینی و بحرانی شدن دشت‌های استان، شرایط آبی یزد را در وضعیتی نگران‌کننده ولی قابل مدیریت قرار داده است.
جواد محجوبی افزود: در سال آبی ۱۴۰۴-۱۴۰۳، میزان بارش‌های استان ۵۳.۶ میلی‌متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۶۳ درصد و در مقایسه با متوسط بلندمدت بارش در استان، ۵۵ درصد کاهش داشته است.
وی با اشاره به برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی خاطرنشان کرد: سالانه حدود ۸۲۰ تا ۸۴۰میلیون مترمکعب آب از چاه‌ها، قنوات و چشمه‌های استان برداشت می‌شود که بیش از ۷۸ درصد آن در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که این میزان برداشت نسبت به ظرفیت تجدیدپذیر آب استان معادل ۱۶۰ درصد است.
مدیرعامل آب منطقه‌ای یزد با اشاره به اینکه اکنون از مجموع ۱۹ دشت استان، ۱۶ دشت در وضعیت ممنوعه یا ممنوعه بحرانی قرار دارند و سه دشت باقی‌مانده نیز با آب شور مواجه هستند، تصریح کرد: افت مستمر سطح آب زیرزمینی علاوه بر تهدید معیشت کشاورزان، موجب بروز پدیده فرونشست زمین در برخی نقاط استان از جمله دشت یزد – اردکان شده است. در عین حال، بر اساس نقشه‌ها و داده‌های معتبر هواشناسی بین‌المللی، یزد در پاییز و زمستان پیش‌ِ رو با احتمال بالای کم‌بارشی مواجه خواهد بود.
گزارش‌های مراکز بین‌المللی از جمله IRI، ECMWF و NOAA نشان می‌دهد که بارش‌ها در اغلب نقاط مرکزی ایران از جمله یزد در فصل پاییز
(مهر تا آذر ۱۴۰۴)، کمتر از حد نرمال پیش‌بینی شده و احتمال بارش‌های موثر کاهش یافته است. این وضعیت می‌تواند به معنای شروع دیرهنگام فصل بارش و فاصله‌های طولانی بین سامانه‌های بارشی در استان باشد.
برای زمستان (آذر ۱۴۰۴ تا بهمن ۱۴۰۵) تصویر بارش‌ها با عدم‌قطعیت بیشتری همراه است؛ با این حال اغلب مدل‌ها نشان می‌دهند که وضعیت بارش در یزد نزدیک به نرمال یا اندکی کمتر از نرمال خواهد بود. همزمان، احتمال وقوع پدیده لانینا در پاییز و زمستان تقویت شده که در صورت وقوع، شانس خشکی و کاهش بارش‌های زمستانی برای ایران مرکزی را افزایش می‌دهد.
در این شرایط سخت و بحران آب باید به سمت اقداماتی در مسیر مدیریت منابع آب استان حرکت کرد که بخشی از آنها شامل اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی و سند سازگاری با کم‌آبی، اصلاح الگوی مصرف، تغییر الگوی کشت و استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری و نهایتا برنامه‌ریزی عملی در خصوص فرهنگ‌سازی در زمینه صرفه‌جویی است.
