خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» در یزد گزارش می‌دهد
استان پیشتاز در بارورسازی ابرها
اخیرا وزیر نیرو در خصوص باروری ابرها در ایران گفته است: بارورسازی ابرها در دنیا سابقه دارد، اما در کشور ما چیز جدیدی است و امیدواریم در آبان و آذر مردم آثار آن را ببینند.
اسناد در این خصوص، روایت دیگر دارد و بیانگر آن است که ایران بیش از نیم‌قرن است که تجربه بارورسازی ابرها را پشت سر گذاشته به گونه‌ای که نخستین تلاش‌ها به سال ۱۳۴۶ بازمی‌گردد؛ زمانی که دولت وقت با همکاری کارشناسان آمریکایی کوشید با تزریق مواد شیمیایی، بارش‌ها را افزایش دهد، اما این طرح به نتیجه ملموسی نرسید.
یک سال بعد، با تصویب ماده ۱۹ قانون آب و نحوه ملی‌شدن آن، وزارت آب و برق مکلف شد برای تامین منابع آبی کشور از راه‌های مختلف از جمله بارورسازی ابرها بهره بگیرد.
بحث جدی درباره باروری ابرها در یزد از دهه ۱۳۷۰ و همزمان با تشدید خشکسالی‌ها در کشور مطرح شد به طوری که بر اساس اسناد موجود، اولین عملیات عملی باروری ابرها در یزد در سال ۱۳۷۸ به صورت پایلوت و با همکاری مرکز ملی باروری ابرها (وابسته به وزارت نیرو) با هدف افزایش بارش در حوضه آبریز کوهستان شیرکوه به عنوان مهم‌ترین منبع آبخوان استان اجرا شد.
با توجه به اینکه یزد همواره یکی از استان‌های پیشرو در درخواست و اجرای این فناوری بوده، با ابلاغ وزیر وقت نیرو در بهمن ماه ۱۳۷۵، مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در یزد تاسیس و از سال ۱۳۷۶ رسما آغاز به کار کرده است.
مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها» در ابتدای تاسیس، سه طرح با همکاری روسیه در مناطق مرکزی و استان گیلان اجرا و بعد از آن طرح مستقل باروری ابرها را اواخر بهار و اوایل تابستان ۱۳۸۷ در استان گیلان کلید زد.
این مرکز چند طرح دیگر را هم در مناطق مختلف اجرا کرد و مدعی شد اقداماتش به طور میانگین افزایش ۱۰درصدی بارش‌ها را به دنبال داشته؛ براین اساس افزایش بیش از ۱۲درصدی بارندگی در استان فارس، بیش از ۱۷درصدی در استان مرکزی، بیش از ۱۹ درصدی در استان‌های اصفهان و یزد و بیش از ۲۶ درصدی در کرمان و قم نتیجه این پروژه اعلام شد و پس از آن هم رسانه‌ها بر روی انتشار خبرهایی از این دست کمتر مانور دادند.
کارشناسان بر این باورند که بارورسازی ابرها بیشتر به‌عنوان ابزاری مکمل و موقت در کنار سایر راهکارها قابل استفاده است و نمی‌تواند جایگزین راه‌حل‌های بنیادی برای مدیریت بحران آب شود.
راهکارهای اصلی همچنان در مدیریت مصرف، کاهش هدررفت، بازچرخانی آب و اصلاح الگوی توسعه نهفته است. سال آبی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ در حالی در ۳۱ شهریور به پایان رسید که طرح باروری ابرها در ۲۳ استان کشور انجام شده است.
رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی در این باره گفت: در مجموع ۳۷ پرواز عملیاتی بارورسازی ابرها با استفاده از هواپیما‌های آنتونوف در مناطق شمال‌غرب، جنوب‌غرب، تهران و شمال‌شرق، و ۵۰ پرواز با پهپاد‌ها در منطقه زاینده‌رود، کوهرنگ، خراسان جنوبی و فارس انجام شد.
محمدمهدی جوادیان‌زاده افزود: علاوه بر این، ۶۲۶ژنراتور زمینی در ۲۳ استان کشور برای اجرای طرح بارورسازی ابرها به کار گرفته شد.
اگرچه بیش از ۵۰ کشور جهان به ویژه کشورهای همسایه ایران، با صرف مبالغی کلان طرح بارورسازی ابرها را به امید رهایی از خشکسالی‌های طولانی و مکرر اجرایی کرده‌اند؛ اما نتایج آن به‌صورت علمی مورد تایید جامعه علمی قرار نگرفته و طبق گزارشی که روزنامه گاردین منتشر کرده: کارشناسان با بررسی و مطالعه این پروژه‌ها، متوجه شده‌اند که باروری ابرها نمی‌تواند نوشدارویی برای درمان خشکسالی‌ها باشد و در اجرا نیز با مصائبی روبه‌رو است؛ فقط ابرهایی خاص را در شرایطی خاص می‌توان بارور کرد، فعالیت‌هایی که حتی اگر موفق باشند، تضمینی برای شکست دادن خشکسالی نخواهند بود.
