برای جذب گردشگر بیشتر از بازار عراق چه کنیم؟
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در همین راستا رویداد تخصصی معرفی ظرفیت‌های گردشگری ایران (Roadshow) را در سه شهر بصره، بغداد و کربلا برنامه‌ریزی و در مهرماه آن را اجرا کرد. در این رویداد هیاتی متشکل از مقامات دولتی و ۲۵ شرکت و فعال بخش خصوصی گردشگری ایرانی اعم از دفاتر خدمات مسافرتی، بیمارستان‌ها، مراکز اقامتی، استارت آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان رزرواسیون و موضوعات مالی، اتاق بازرگانی، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و... حضور داشتند.
در برنامه هفتم توسعه برای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جذب ۱۵میلیون گردشگر ورودی تا سال پایانی برنامه تکلیف شده است. برای تحقق این هدف حجم ۳.۵میلیون گردشگر عراقی باید به ۵میلیون در سه سال آینده برسد. این ۱.۵میلیون افزایش چگونه می‌تواند تحقق پیدا کند؟ این پرسش اصلی است که این نوشتار بر اساس تجربه برگزاری رودشو به دنبال پاسخ به آن است.
۱. تمرکز بر بخش‌های جدید بازار عراق
یکی از سیاست‌های کلان برای افزایش گردشگران عراقی باید توجه به بخش سنی نشین عراق باشد. مناطقی که اتفاقا از نظر درآمد مالی شرایط خوبی دارند و به کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه سفر می‌کنند.
۲. توجه همزمان به اقلیم و جنوب عراق
برای رسیدن به ۵میلیون گردشگر عراقی بایستی در دو بخش اقلیم و جنوب عراق اقدامات بازاریابی و جذب گردشگر به صورت فعالانه انجام شود.
۳. تنوع بخشیدن به محصولات گردشگری ایران
در حال حاضر انگیزه اصلی سفر عراقی‌ها به ایران محصول گردشگری زیارتی و تا حدودی سلامت است و ضرورت دارد تا متناسب با بخش‌های جدید بازار عراق روی محصولات تفریحی، گردشگری خوراک و خرید در استان‌های مرزی، شمالی، مرکزی، جزایر و... تاکید شود.
در کنار سه راهکار فوق به منظور تحقق هدف جذب ۵میلیون گردشگر عراقی نیاز است تا راهبردها و اقداماتی به فوریت در سه سال آینده انجام شود. اولین آنها تسهیل در تردد گردشگران عراقی است. به این منظور باید دسترسی دریایی تسهیل شود. در حال حاضر خط کشتیرانی بندر خرمشهر به بصره با یک کشتی مشغول به کار است. این کشتی با ظرفیت ۲۵۰ مسافر یکبار در هفته در این مسیر یک ساعته تردد می‌کند. جمعیت سه‌میلیونی بصره پتانسیلی است که نشان می‌دهد این مسیر کشش جذب مسافر بیشتر را دارد و می‌تواند روزانه این حرکت انجام شود. تسهیل تردد زمینی نیز در همین راستا بایستی انجام شود.
گذرگاه‌های زمینی متعدد با عراق موجب شده است که برای افزایش تعداد گردشگران عراقی یکی از راحت ترین اقدامات، تسهیل ورود خودروهای شخصی گردشگران عراقی باشد. موضوع مهم دیگر ساماندهی پایانه‌های مرزی است، محلی که نیاز است تا گردشگران عراقی کمتر معطل بمانند و صف‌های عبور کاهش پیدا کند، درج مهر ورود و خروج الکترونیکی شود و در گذرنامه ثبت نشود و همچنین امکان دریافت خدماتی مانند اطلاع‌رسانی بیمارستان‌ها، دریافت سیم‌کارت و توریست کارت که جزو نیازهای اولیه است، فراهم شود. تسهیل دسترسی هوایی از دیگر مواردی است که در این زمینه باید مدنظر قرار گیرد.
در حال حاضر بیش از ۲۰۰ پرواز هفتگی بین ایران و عراق وجود دارد. جذب ۵میلیون گردشگر عراقی نیازمند افزایش این تعداد پرواز است. دومین راهکار به ارتقای تعاملات گردشگری میان بخش‌های خصوصی دو کشور برمی‌گردد. برگزاری رودشوی تخصصی گردشگری ایران در عراق نشان داد که باوجود نزدیکی دو کشور همسایه، بخش خصوصی حرفه‌ای دو کشور از هم دور هستند از این رو زمینه‌سازی برای افزایش تعاملات دو سویه می‌تواند به ارائه خدمات مطلوب تر و کاهش فعالیت دلالان کمک کند.
ساماندهی بازار گردشگری سلامت سومین راهکار است. یکی از مشکلات اصلی در بازار گردشگری سلامت عراق، مراجعه بدون هماهنگی و صرفا از روی شنیده‌ها است. موضوعی که گاهی کیفیت پایین خدمات و سوءاستفاده واسطه‌ها را به دنبال دارد. برای این منظور باید اقدامات اولیه در خود عراق انجام شود یا با ایجاد مراکز مشاوره و تشخیص‌های اولیه یا از طریق اینترنت ویزیت‌های آنلاین تا بیمار پیش از سفر به ایران تقریبا بداند که به کدام بیمارستان می‌رود، چقدر هزینه باید بکند و چه مدت در ایران می‌ماند.
* مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی
