اقامت دائمی «مهمان سمی» در هوای پایتخت، پارکها را از دسترس شهروندان خارج کرد؛
مهاجرت ورزشکاران از تهران
تعطیلات و خلوت شدن شهر یا حتی وزش باد تاثیری در میزان آلودگی هوای تهران نگذاشت و باعث نشد تا امکان نفس کشیدن برای ساکنان این شهر آسان شود. در این شرایط بسیاری از شهروندان سبک زندگی خودشان را تغییر داده و از ترددهای غیرضروری در سطح شهر خودداری می‌کنند.
دوندگان و دوچرخه سواران هم در این روزها به ناچار تمرینات‌شان را کنار گذاشته‌اند. این گروه در هفته اخیر نتوانسته‌اند ورزش روزانه خود را انجام دهند و یا ناچار به دویدن و دوچرخه‌سواری در روستاهای حاشیه تهران شده‌اند.گزینه دوم برای همه امکان‌پذیر نیست، همین موضوع باعث شده تا زندگی آنها دچار اختلال شود.
فاطمه فلاح چند سالی است که دویدن و دوچرخه سواری به بخشی از سبک زندگی‌اش بدل شده است، آلودگی هوای تهران اما برنامه روزانه‌اش را تغییر داده و او را وادار به خانه‌نشینی کرده است. او به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «در یک هفته اخیر امکان دویدن را نداشتم، موضوعی که زندگی من و دیگر دوندگان را دچار اختلال کرده است.»
او توضیح می‌دهد در روزهایی که امکان دویدن در فضای باز وجود داشته باشد، بسیاری از ورزشکاران به مناطقی مانند بوستان «یاس شمالی»، که هوای قابل‌تحمل‌تری دارد، می‌روند. فلاح می‌افزاید: پارک پردیسان از دیگر بوستان‌هایی است که محل ورزش روزانه جمع بزرگی از دوندگان است. با این حال به واسطه آنکه این پارک در میانه دو بزرگراه و در محدوده شهری قرار دارد، در روزهای آلوده گزینه مطلوبی برای دویدن نیست.
به گفته فلاح، برخی از ورزشکاران نمی‌توانند از تمرین روزانه‌شان بگذرند، هرچند می‌دانند تنفس در هوای آلوده برایشان ضرر دارد. او می‌افزاید: دویدن یا دوچرخه‌سواری در این شرایط آسیب جدی برای سلامت ورزشکاران به دنبال دارد.
فلاح این روزها دویدن و دوچرخه‌سواری روزانه خود را تعطیل کرده زیرا جایگزین مناسب در دسترس نیست. او می‌گوید: تردمیل در خانه یا باشگاه می‌تواند گزینه جایگزین باشد اما همه در خانه‌هایشان به این گزینه دسترسی ندارند ضمن اینکه در باشگاه‌ها هم محدودیت زمانی برای استفاده از این دستگاه در نظر می‌گیرند. این شهروند به تجربه خود در یکی از باشگاه‌های مرکز شهر اشاره کرده و می‌افزاید: در باشگاه‌ها معمولا محدودیت ۱۰ دقیقه‌ای برای استفاده از این دستگاه‌ها دارند.
ورزشکاران از تردمیل برای گرم و سرد کردن پس از ورزش استفاده می‌کنند و همین موضوع برای دوندگان مشکل ایجاد می‌کند. کسانی که دویدن بخشی از روتین زندگی‌شان است، روزانه بین ۳۰ تا ۴۰ دقیقه می‌دوند که عملا در باشگاه این امکان برایشان وجود ندارد. او درباره تاثیر روانی این شرایط بر ورزشکاران می‌گوید: در این هوای آلوده که ما امکان انجام هرگونه ورزشی را از دست داده‌ایم، ناچار به خانه‌نشینی هستیم. دویدن برای ما تنها ورزش فردی نیست، بلکه بخشی از زندگی گروهی ما را هم شامل می‌شود.
ما آخر هفته‌ها با سایر دوندگان با هم جمع می‌شدیم که این امکان از ما گرفته شده است. یکی از گزینه‌هایی که برای دوندگان در روزهای آلوده وجود داشت «گردنه قوچک» بود. با این حال این گردنه هم این روزها آلوده است. فلاح می‌افزاید: گروه دیگری برای دویدن و دوچرخه‌سواری به لواسان می‌رفتند. اما این گزینه هم به واسطه آلودگی مطلوب نیست. در این شرایط برخی به مقاصد دورتر مانند «افجه» رفته‌اند که برای همه امکان رفتن به آن مناطق وجود ندارد.
به گفته فلاح، آلودگی هوا هر سال در پاییز و زمستان وجود داشت، اما امسال شدت آن بسیار بیشتر شده است. او اضافه می‌کند: هر سال آلودگی هوا به ویژه در پاییز و زمستان زیاد بود. اما امسال ما با ماندگاری طولانی آلودگی مواجهیم. موضوعی که کیفیت زندگی در شهر برای همه شهروندان را تحت‌تاثیر خود قرار داده است.
آلودگی هوا مانع واقعی است
لادن سلامت از دیگر شهروندان ساکن تهران است که هر روز برای دویدن به پارک پردیسان می‌رفت. برای او و بسیاری از کسانی که دویدن بخشی از سبک زندگی‌شان شده، این آلودگی فقط یک مشکل محیطی نیست؛ بلکه عاملی است که کل نظم روزانه، آمادگی جسمانی و حتی برنامه‌های بلندمدت آنها را به‌هم می‌ریزد.
سلامت می‌گوید: واقعیت این است که هر فصل یک مشکلی ایجاد می‌کند. تابستان هوا گرم و کیفیت هوا هم خوب نبود با این حال در روزهای اخیر آلودگی هوا شدت بیشتری پیدا کرده و ماندگار شده است. برای بسیاری از دونده‌ها، به‌ویژه کسانی که برای مسابقه تمرین می‌کنند، حذف ورزش از برنامه روزانه چالشی جدی است. اینکه یک هفته یا ۱۰ روز تمرین قطع شود، یعنی تلاش چند ماهه زیر سوال می‌رود.
در شرایط آلودگی، دوندگان سعی می‌کنند به مناطقی از شهر که هوای مطلوب‌تری دارد، مراجعه کنند. سلامت می‌گوید: ما معمولا چک می‌کنیم ببینیم کدام منطقه هوای بهتری دارد و به آن مناطق می‌رویم.
او در یک هفته اخیر برای تمرین و دویدن بیشتر به سمت شرق تهران رفته است. با این حال کسانی که کارمند هستند، عملا ناچار شده‌اند ورزش را تعطیل کنند. او می‌افزاید: تاثیر این ورزش نکردن در آمادگی بدنی افراد به ویژه کسانی که خود را برای ماراتن و... آماده می‌کنند مشهود است.
سلامت در همین زمینه به ماراتنی که سال قبل در آن شرکت کرده بود، اشاره و اضافه می‌کند: برنامه ما برای نیمه بهمن ماه و اوج تمرینات‌مان در آلودگی شدید هوای تهران بود. متاسفانه امسال آلودگی نسبت به سال قبل شدیدتر است و باعث شده تمرین‌های ما دچار اختلال شود.
به گفته سلامت حتی اگر افراد انگیزه لازم را برای شرکت در برنامه‌هایی مانند ماراتن داشته باشند، نمی‌توانند به اندازه کافی برای آن آماده شوند. او می‌گوید: آلودگی هوا چیزی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت، این یک مانع واقعی است.
مربیان می‌دوند، سلامت‌شان به خطر می‌افتد
کیوان حبیبی از دیگر شهروندانی است که دویدن جزئی از زندگی روزانه‌اش محسوب می‌شود. او به «دنیای اقتصاد» می‌گوید:وقتی هوا آلوده می‌شود، زندگی ما که دویدن برایمان یک کار روزمره و ضروری است، کاملا به‌هم می‌ریزد. دویدن چیزی نیست که بتوانید یک روز انجام دهید و یک هفته آن را کنار بگذارید.
برای اینکه ریتم بدن، نفس، و برنامه‌های تمرینی ثابت بماند، باید تقریبا هر روز هفته دوید. اما مشکل اینجاست که درست در زمانی که هوا برای دویدن ایده‌آل می‌شود، آلودگی بالا می‌رود. با پایان تابستان از گرما کاسته شده و بدن آماده می‌شود که تمرینات جدی‌تر را شروع کند. اما دقیقا همان وقت آلودگی شروع شده و برنامه‌ها را مختل می‌کند.
به گفته او با آلودگی هوا ورزشکاران دو راه بیشتر ندارند، اینکه در باشگاه روی تردمیل تمرین کنند یا از شهر خارج شده و در نقطه‌ای با هوای بهتر بدوند. او می‌افزاید: تصور عمومی این است که دویدن روی تردمیل بی‌خطرتر است، اما در واقع همان هوای آلوده بیرون، وارد باشگاه هم می‌شود.
حبیبی ادامه می‌دهد: گروهی از دوندگان برای دوری از آلودگی به مناطق اطراف تهران می‌روند. مثلا ما بعضی روزها در گردنه قوچک یا لواسان تمرین می‌کنیم اما این روزها آنجا هم هوای خوبی ندارد و بعضی روزها واقعا آلوده هستند. از این رو سراغ مسیرهای دورتر مانند دربندسر و شمشک رفته‌ایم که معمولا هوای پاک‌تری دارند. با این حال این مناطق هم مشکل خودشان را دارند؛ مسیرها پرشیب هستند و برای کسی که برنامه تمرینی‌اش باید روی سطح صاف و سرعتی باشد، مناسب نیستند.
به گفته حبیبی گرچه آلودگی هوا برای دوندگان عادی آزاردهنده است، برای افرادی که دویدن شغلشان است، داستان خیلی جدی‌تر می‌شود. او می‌گوید: مربی من در همین هوای آلوده در مسیر اطراف دریاچه چیتگر می‌دوید. آنها از این راه کسب درآمد می‌کنند، مسابقه می‌دهند، باید رکورد بزنند و مقام بیاورند. اگر نتوانند تمرین کنند یا مجبور شوند در هوای آلوده بدوند، هم سلامتی‌شان آسیب می‌بیند و هم از رقابت‌ها عقب می‌افتند. در نتیجه آنها مجبورند در همین شرایط بد با سرعت بالا تمرین کنند.
سال‌های قبل معمولا بارندگی پاییزی زودتر شروع می‌شد و هوا در این بازه زمانی قابل تحمل‌تر بود. حبیبی با بیان این مطلب می‌گوید: پیک آلودگی معمولا در زمستان رخ می‌داد. اما امسال بارندگی تقریبا نداشتیم و آلودگی خیلی زودتر و حدود یک ماه و نیم زودتر شروع شد. من یک هفته صبر کردم ببینم آیا هوا بهتر می‌شود یا نه، اما نشد و مجبور شدم تمرین‌ها را با تغییر محل ادامه دهم.
