خبرنگار استانی «دنیای اقتصاد» از فصل برداشت خرمای پیارم در حاجیآباد هرمزگان خبر میهد
رنج تولید مرغوبترین خرمای ایران
این محصول که به «خرمای شکلاتی» و «عروس خرماهای جهان» مشهور است، نه تنها نماد اقتصادی و کشاورزی این منطقه که برندی بینالمللی برای ایران محسوب میشود. پاییز فصل پربرکتی برای نخلداران شهرستان حاجیآباد است.این منطقه در شمال هرمزگان، با برخورداری از آب و هوای گرم و خشک و قرارگیری در ارتفاع۷۰۰تا ۱۲۵۰ متری از سطح دریا، به عنوان قطب بلامنازع تولید خرمای پیارم در کشور شناخته میشود. این منطقه بالاترین سطح زیر کشت و مقام نخست تولید خرما در ایران را به خود اختصاص داده است. جالب آنکه ۹۰ درصد از تولید خرمای استان هرمزگان از ارقام ممتاز و درجه یک در این شهرستان به عمل میآید.
رشد تولید و افزایش اشتغالزایی
براساس اعلام محمدرضا شیخزاده، مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان، امسال از هر هکتار به طور میانگین حدود ۸ تن خرما برداشت میشود. این صنعت، در فصل برداشت، برای ۷ هزار نفر بهطور مستقیم و۱۵ هزار نفر بهطور غیرمستقیم اشتغالزایی میکند.
برند هرمزگان در دنیا
۸۰ درصد از خرمای پیارم برداشتشده به کشورهای حاشیه خلیج فارس، شرق آسیا، اروپا، آمریکا، کانادا و استرالیا صادر میشود. این صادرات، سالانه حدود ۲۰۰میلیون دلار برای کشور ارزآوری دارد. ثبت جهانی این محصول، نقش بسزایی در توسعه بازارهای بینالمللی و افزایش اعتبار آن ایفا کرده است. او، ارقام خرمای پیارم تولید شده در این استان را شامل ممتاز، درجه یک و درجه دوم میداند.
چالشهای پیش روی تولیدکنندگان
مدیر امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی هرمزگان در پاسخ به این پرسش که چه تغییراتی در وضعیت خرمای پیارم پس از ثبت ملی و جهانی به وجود آمده میگوید: در شرایط تولید، نگهداری و صادرات آن تغییراتی ایجاد شده که میتوان به توسعه صنایع تبدیلی، سردخانهها و مراکز بستهبندی، افزایش صادرات، توسعه سطح زیرکشت اشاره کرد.
شیخزاده معتقد است: برای حضور بیشتر و قویتر خرمای پیارم در بازارهای جهانی، توسعه صنایع بستهبندی و تبدیلی، افزایش تولید در واحد سطح، تولید محصول سالم و عاری از سم و کود(ارگانیک)، ایجاد دفاتر نمایندگی فروش در سطح جهانی، جذب سرمایهگذار برای تولید پیارم در استان هرمزگان ضروری است. وی میافزاید: این نوع خرما در تمام مناطق حاجیآباد کشت میشود. به گفته او، نوسانات ارزی، تحریمها، وجود دلالان و بستهبندی نامناسب از مشکلاتی است که تولیدکنندگان خرمای پیارم برای تولید و عرضه این محصول به بازارهای داخلی و خارجی با آن مواجه هستند.
حمایتهای دولت
این مسوول در خصوص حمایتهای دولت از نخلداران و شرکتهای فعال در صادرات خرمای پیارم میگوید: رایزنی با کنسولگرهای هند و چین برای صادرات خرمای پیارم به این کشورها، اعطای تسهیلات ویژه صادرات و بهرهگیری از ظرفیت انجمن خرما و اتاق بازرگانی به منظور تسهیل فرآیند کار و راهنمایی صادرکنندگان از اهم حمایتهای دولت از نخلداران و شرکتهای فعال در صادرات خرمای پیارم است.
اشتغالزایی در نخلستانها
سالانه به طور متوسط بین ۳۰۰ تا۴۰۰هکتار به اراضی سطح زیر کشت خرما در شهرستان حاجیآباد اضافه میشود که این حرکت کمک شایانی به افزایش اشتغال و درآمدزایی مردم منطقه و استان خواهد کرد. برداشت خرما در هرمزگان با خرمای آل مهتری از اول خرداد آغاز میشود و با برداشت پیارم به پایان میرسد. در هرمزگان ۵۵ نوع خرما تولید میشود که ۲۰ رقم آن تجاری است. استان هرمزگان با ۳۸ هزار هکتار نخلستان زیرکشت و تولید ۲۰۰ هزار تن خرما در سال رتبه چهارم تولید خرما و رتبه سوم سطح زیرکشت را در کشور دارد.
مناطق زیرکشت
یعقوب محمدمرادی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان حاجیآباد نیز میگوید: برداشت خرمای پیارم از نخلستانهای این شهرستان از اواسط مهر آغاز شده و تا آذرماه ادامه خواهد داشت. او به مناطق کشت خرمای پیارم اشاره میکند و ادامه میدهد: این رقم خرما در مناطق مختلف شهرستان حاجیآباد همچون باینوج، دهستان، تزرج، چاه تر، برآفتاب، هاشمآباد، طاشکوییه کشت میشود. وی معتقد است: شناسایی این رقم در دنیا باعث رونق و ارزش زنجیره تولید خرمای پیارم شده و افراد زیادی شامل کارگران فصلی از منافع آن بهرهمند میشوند.
آثار جهانی شدن
وی حضور در بازارهای جهانی را مستلزم ایجاد نمایشگاههای داخلی و خارجی، افزایش کیفیت محصول از طریق مراقبتهای ویژه باغداران، تولید محصول سالم و اخذ گواهی سالم توسط باغداران عمده و ایجاد روابط دیپلماتیک با کشورهای خارجی میداند. محمدمرادی میگوید: با جهانی شدن خرمای پیارم هم سطح زیرکشت و هم قیمت محصول افزایش یافته و صادرات نیز بیشتر شده است.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان حاجیآباد در ادامه، افزایش قیمت نهادههای کشاورزی، بالا رفتن دستمزد کارگران و همچنین افزایش هزینههای جانبی را از چالشهای نخلداران شهرستان حاجیآباد میداند.
وی ثبت جهانی خرمای پیارم را بسیار مثبت ارزیابی میکند و میگوید: پس از ثبت جهانی خرمای پیارم، از سوی دولت، بیمه این رقم نسبت به ارقام دیگر به صورت ویژه انجام میشود. همچنین این رقم در پرداخت یارانه نهال نسبت به سایر ارقام در اولویت قرار دارد. او، توزیع نهالهای کشت بافت، پرداخت یارانه کشت پاجوش، اجرای آبیاری تحت فشار در باغات، برنامههای آموزشی و ترویجی در خصوص افزایش عملکرد محصول و بازسازی باغات فرسوده، مکانیزه نمودن برداشت و بازاریابی این محصول را از دیگر اقدامات مفید پس از ثبت جهانی خرمای پیارم میداند.
ضرورت حمایت دولت
راشد دهقانی، رئیس انجمن خرمای هرمزگان نیز کمبود امکانات ترویج و آموزش نخلداران برای ارتقای بهرهوری، عدم دسترسی به نهادههای کشاورزی و ادوات باغداری نظیر تراکتور و غیره با قیمت متعادل و کمبود نقدینگی نخلداران و عدم همکاری کامل مسوولان دولتی در این بخش را از مشکلات نخلداران برای تولید خرمای پیارم میداند.
او میگوید: خرماهای برداشت شده توسط تعدادی از تجار منطقه خریداری و پس از بستهبندی کامل روانه بازارهای داخلی و خارجی میشود. او معتقد است: برای افزایش تولید خرمای پیارم و بهرهوری بیشتر، دولت میتواند با برگزاری دورههای آموزشی ترویج، اعطای تسهیلات با بهره پایین، تامین نهادهها وادوات کشاورزی با قیمت مناسب به نخلداران از تولیدکنندگان این رقم خرمای مرغوب حمایت کند.
رئیس انجمن خرمای هرمزگان اضافه میکند:۸۰ درصد نخلستانهای پیارم به سیستم آبیاری نوین تحت فشار مجهز شدهاند که اکثر این سیستمها به دلیل به سرآمدن تاریخ مصرفشان نیاز به تعویض، نوسازی و بهسازی دارند که نیازمند کمک دولت هستیم.
چالش نخلداران
او برخلاف نظر برخی مسوولان تاکید میکند: با جهانی شدن خرمای پیارم هنوز آثار جهانی شدن آن ملموس نیست. او یکی دیگر از چالشهای نخلداران را کمبود صنایع تبدیلی میداند و میگوید: حدود ۲۵ سردخانه نگهداری و بستهبندی در شهرستان حاجیآباد وجود دارد که پاسخگوی نیاز نخلداران نیست.
رئیس انجمن خرمای هرمزگان تاکید میکند: دولت باید از این محصول استراتژیک که میتواند ارزآوری خوبی برای کشور داشته باشد، همچنین در زمینه اشتغالزایی و روابط بهتر با کشورهای جهان موثر باشد، حمایت جدی کند.
آینده طلای هرمزگان
خرمای پیارم، با ویژگیهای منحصر به فردی چون خشک بودن، قابلیت نگهداری طولانی، پوست نازک و ظاهر زیبا، نه تنها «مرغوبترین خرمای جهان» شناخته میشود، بلکه به عنوان یک محصول استراتژیک میتواند نقش کلیدی در ارزآوری، اشتغالزایی و تقویت روابط تجاری ایران ایفا کند. برای تثبیت و تقویت این جایگاه، حمایت همهجانبه دولت از طریق توسعه زیرساختها، نوسازی تجهیزات، تسهیل صادرات و توانمندسازی نخلداران امری ضروری و اجتنابناپذیر است. آینده درخشان طلای سیاه هرمزگان در گرو سرمایهگذاری هوشمند و مدیریت یکپارچه زنجیره تولید تا صادرات است.
