تاب‌آوری مسکو در میدان تحریم

گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- محمد امین مکرمی:  در حالی که تحریم‌های غرب علیه روسیه همچنان پابرجاست، از منظر اکونومیست پرسش کلیدی این است که آیا فشارهای اقتصادی می‌تواند ولادیمیر پوتین را پای میز مذاکره بیاورد یا خیر.

البته شواهد نشان می‌دهد که این مسیر چندان کوتاه و آسان نخواهد بود؛ به خصوص اینکه اقتصاد روسیه اگرچه به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های تجاری در حال رکود نسبی است، اما این رکود هنوز به بازار کار سرایت نکرده است.

بر اساس داده‌های رسمی، دستمزدهای واقعی در روسیه به بالاترین سطح تاریخی رسیده و نرخ بیکاری در پایین‌ترین حد خود قرار دارد. این واقعیت‌ها در تضاد آشکار با فضای ناامیدی اقتصادی در کشورهای غربی است؛ جایی که تورم، کاهش رشد و نگرانی‌های مالی بر افکار عمومی سایه انداخته است.

در مقابل، بخش قابل توجهی از شهروندان روسی شرایط اقتصادی خود را مثبت‌تر از هر زمان دیگری ارزیابی می‌کنند.

این شکاف ذهنی بین شرق و غرب، معادلات تحریم‌ها را پیچیده‌تر کرده و کارآمدی آنها را زیر سوال می‌برد.

از سوی دیگر، وضعیت مالی اوکراین با گذشت زمان شکننده‌تر می‌شود. هزینه‌های سنگین جنگ، اتکای روزافزون به کمک‌های خارجی و کسری بودجه فزاینده، توان اقتصادی کی‌یف را به شدت محدود کرده است.

به همین دلیل، کارشناسان بر این باورند که در رقابت فرسایشی میان مسکو و کی‌یف، غرب اگر خواهان تداوم مقاومت اوکراین باشد، ناگزیر است حمایت‌های مالی و نظامی گسترده‌تری را تدارک ببیند. به تعبیر استعاری، اگر آمریکا و اروپا می‌خواهند متحدشان در این «مسابقه فرسایشی» پیروز شود، باید «کفش‌های بهتری برای دویدن« در اختیار او قرار دهند.

در مجموع، چشم‌انداز اقتصادی روسیه در کوتاه‌مدت نشانه‌ای از فروپاشی یا بحران فوری ندارد. ثبات نسبی بازار کار و افزایش درآمد واقعی خانوارها، به کرملین امکان داده است که فشار تحریم‌ها را تاب بیاورد و انسجام اجتماعی خود را حفظ کند.

با این حال، ادامه این روند به ظرفیت‌های درونی اقتصاد روسیه و میزان تحمل‌پذیری جامعه در برابر هزینه‌های جنگ بستگی دارد. در سوی مقابل، اوکراین هرچه بیشتر به حمایت‌های غربی متکی می‌شود و همین وابستگی، معادلات ژئوپلیتیک را بیش از پیش به اراده آمریکا و اروپا گره می‌زند.

در این میان، مسیر تحریم‌ها و سیاست‌های اقتصادی غرب همچنان محل بحث است: آیا کندی رشد اقتصادی و فشارهای غیرمستقیم می‌تواند در بلندمدت پوتین را به مصالحه وادارد یا آنکه ثبات نسبی اقتصادی و حمایت اجتماعی، کرملین را در مسیر فعلی خود مصمم‌تر خواهد کرد؟