پکن با پروژه‌های عظیم کویری به دنبال تحقق « کربن صفر »
دریای خورشیدی در دل کویر چین
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- محمد امین مکرمی: چین در حال اجرای یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر جهان است؛ مزرعه‌های عظیم خورشیدی در کویر کوبوچی در منطقه مغولستان داخلی، اکنون به نمادی از گذار انرژی این کشور بدل شده‌اند.
خبرگزاری فرانسه گزارش می‌دهد که مساحت پنل‌های نصب‌شده در این بیابان، طی یک دهه گذشته از مرز صد کیلومتر مربع گذشته است؛ منطقه‌ای معادل وسعت پاریس.
برخلاف بسیاری از کشورها که به دلایل اقتصادی یا فنی، از گسترش پروژه‌های خورشیدی بیابانی صرف‌نظر کرده‌اند، پکن مصمم است این مسیر را ادامه دهد.
این پروژه‌ها بخشی کلیدی از استراتژی دستیابی به کربن صفر تا سال ۲۰۶۰ محسوب می‌شوند. ظرفیت خورشیدی چین اکنون به‌مراتب از مجموع تلاش‌های جهانی فراتر رفته و حتی برخی پژوهشگران هشدار داده‌اند که مقیاس آن ممکن است بر الگوهای آب‌وهوایی محلی اثر بگذارد.
با این وجود، اجرای چنین پروژه‌هایی چالش‌های جدی نیز به همراه دارد. توفان‌های شن می‌توانند سیستم‌های تهویه پنل‌ها را فرسوده کنند، دمای بالا بازدهی سلول‌ها را کاهش دهند و تجمع شن و غبار نیاز به آب برای شست‌وشو را افزایش دهد. دولت چین برای مقابله با این موانع از فناوری‌های نو مانند سلول‌های دوطرفه و تهویه‌های خودتمیزشونده استفاده کرده است.
اما مشکل اصلی، به گفته کارشناسان، در بخش زیرساختی است. فاصله زیاد این مزارع تا مناطق پرجمعیت و شبکه انتقال ناکافی، موجب هدررفت انرژی و ایجاد ترافیک در خطوط برق می‌شود. به همین دلیل، برخی استان‌ها از جمله مغولستان داخلی و گانسو محدودیت‌هایی برای صدور مجوز پروژه‌های جدید وضع کرده‌اند تا از اتلاف انرژی جلوگیری کنند.
با این حال، سرعت توسعه همچنان چشمگیر است. چین در نیمه نخست سال جاری به‌تنهایی بیش از کل ظرفیت خورشیدی ایالات متحده تا پایان ۲۰۲۴ پنل نصب کرده و این در حالی است که استفاده از زغال‌سنگ هنوز در ساختار انرژی چین حضوری پررنگ دارد؛ تنها در نیمه نخست امسال، ظرفیت نیروگاه‌های زغال‌سنگی جدید این کشور به بالاترین سطح از سال ۲۰۱۶ رسید. به گفته سازمان صلح سبز، این وابستگی به سوخت فسیلی، مانعی ساختاری در مسیر گسترش تجدیدپذیرها ایجاد می‌کند.
تحولات کویر کوبوچی تنها به حوزه انرژی محدود نمانده است. تغییر چهره بیابان باعث رونق گردشگری محلی نیز شده است؛ از تورهای موتور چهارچرخ و شترسواری گرفته تا هتل‌های سنتی در میان تپه‌های شنی. به گفته ساکنان محلی، این گذار فرصتی تازه برای اقتصاد منطقه ایجاد کرده، هرچند نگرانی‌هایی درباره تأثیر احتمالی گسترش بی‌پایان پنل‌ها بر محیط و معیشت سنتی وجود دارد.
چین با چنین پروژه‌هایی نشان می‌دهد که حتی در میانه تضاد میان تداوم استفاده از زغال‌سنگ و گسترش انرژی پاک، در مسیر یک گذار پرهزینه و پیچیده قدم گذاشته است؛ گذاری که پیامدهای آن تنها به مرزهای این کشور محدود نخواهد ماند.
