مقاومت تا کی دوام دارد؟
تاب‌آوری غافلگیرکننده اقتصاد جهان
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- محمد امین مکرمی: در حالی که شش ماه پیش تحلیلگران از ورود اقتصاد جهانی به دوره‌ای از رکود خبر می‌دادند، داده‌های جدید نشان می‌دهد که اقتصاد جهان نه تنها از جنگ تجاری آمریکا و چین آسیب جدی ندیده، بلکه با شتابی قابل‌توجه در حال حرکت است. براساس گزارش اکونومیست، اعلام جنگ تجاری از سوی دونالد ترامپ و فضای روانی منفی پیرامون هوش مصنوعی، پیش‌بینی‌ها را به سمت رکود سوق داد، اما عملکرد واقعی اقتصاد جهانی خلاف این انتظارات را ثابت کرده است.
شاخص فعالیت جاری بانک گلدمن‌ساکس نشان می‌دهد که پس از افتی کوتاه در بهار، رشد اقتصاد جهانی دوباره به سطح پیشین بازگشته است. شاخص ترکیبی جهانی جی‌پی‌مورگان نیز در ماه اوت به بالاترین سطح ۱۴ ماه گذشته رسید. در آمریکا، برآورد بانک فدرال‌رزرو آتلانتا حاکی از آن است که تولید ناخالص داخلی این کشور در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۵ سالانه ۳.۹ درصد رشد کرده است.
علاوه بر این، تنها یک کشور عضو OECD، یعنی فنلاند، در رکود قرار دارد؛ در حالی که دو سال پیش تعداد کشورهای درگیر رکود به هشت مورد می‌رسید. همچنین اجماع پیش‌بینی‌ها برای رشد اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۵ از ۲.۲ به ۲.۶ درصد تعدیل شده است.
این مقاومت اقتصادی تا حد زیادی ناشی از واقعیت جنگ تعرفه‌ای ترامپ است که کمتر از آن‌چه به نظر می‌آمد، خشن است . اگرچه طرح اولیه دولت آمریکا به معنی تعرفه‌های ۲۸ درصدی بود، اما پس از عقب‌نشینی‌های متعدد، میانگین تعرفه‌ها اکنون کمی بیش از ۱۰ درصد است. همزمان سیاست‌های مالی انبساطی، به‌ویژه در آمریکا، تقاضا را تقویت کرده است.
البته این شرایط پایدار نیست و خطر تشدید تعرفه‌ها یا محدود شدن بودجه‌های دولتی همچنان وجود دارد، اما بازارهای مالی فعلا به ادامه این شتاب خوش‌بین هستند. شرکت‌ها نیز عملکرد مثبتی ثبت کرده‌اند؛ سود شرکت‌های جهانی در سه‌ماهه دوم سال نسبت به سال قبل ۷ درصد افزایش یافت.
یکی از نگرانی‌های عمومی این بود که رشد اقتصادی صرفا بر سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی و مراکز داده استوار است و با کاهش هیجان سرمایه‌گذاران این ستون فرو بریزد. اما تحلیل اکونومیست نشان می‌دهد که حداقل دوسوم سرمایه‌گذاری در تجهیزات پردازش اطلاعات و نرم‌افزار در آمریکا ربطی به هوش مصنوعی ندارد و در سایر اقتصادها نیز شواهدی از وابستگی رشد به فناوری‌های هوش مصنوعی دیده نمی‌شود.
در حوزه اشتغال نیز برخلاف برخی تحلیل‌ها، هنوز موج بیکاری ناشی از هوش مصنوعی مشاهده نشده است. پژوهش آزمایشگاه بودجه دانشگاه ییل نشان می‌دهد که بازار کار آمریکا از زمان ظهور چت‌جی‌پی‌تی دچار اختلال قابل‌تشخیص نشده و در سایر کشورهای OECD نیز اشتغال در نیمه نخست سال رشد طبیعی خود را داشته است.
با وجود آنکه اعتماد مصرف‌کنندگان همچنان پایین‌تر از سطح پیش از همه‌گیری است و جست‌وجوی واژه‌هایی مانند «تعرفه» در گوگل بالا مانده، اما این نگرانی‌ها تاکنون نتوانسته‌اند روند رشد جهانی را متوقف کنند. براساس جمع‌بندی اکونومیست، اقتصاد جهانی به طرزی غیرمنتظره در برابر بحران‌ها مقاوم شده است؛ پرسش اصلی اکنون این است که آیا شوک بعدی نیز با چنین بی‌اعتنایی پاسخ خواهد گرفت یا خیر.
