رشد خیرهکننده اقتصاد نتوانسته چالشهای بنیادین چین را پنهان کند؛
سایه تردید بر قدرت‌نمایی پکن
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- محمد امین مکرمی؛ چین طی دو دهه اخیر موتور محرک اقتصاد جهانی بوده و بسیاری از سرمایه‌گذاران در جهان، صعود آن به جایگاه قدرت برتر را قطعی می‌دانند. از «جنگ تجاری» گرفته تا رقابت بر سر تراشه و هوش مصنوعی، پکن ظاهرا توانسته در برابر فشارهای واشنگتن ایستادگی کند و حتی از انزوای آمریکا برای گسترش نفوذ خود در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین بهره ببرد. با این حال، بنا بر تحلیلی که در روزنامه فایننشال‌تایمز منتشر شده، مجموعه‌ای از واقعیت‌های ساختاری مانع از آن است که چین بتواند به‌راحتی جای ایالات‌متحده را در جایگاه قدرت هژمون جهانی بگیرد.
نخستین مانع، ناتوانی در تغییر الگوی رشد است. دولت چین سال‌هاست وعده داده اقتصاد را از اتکای صرف بر سرمایه‌گذاری و صادرات به سمت مصرف داخلی سوق دهد؛ اما تحقق این هدف مستلزم بازتوزیع ثروت از دولت‌های محلی و بنگاه‌های دولتی به خانوارهاست؛ اقدامی که منافع ساختار سیاسی و اقتصادی موجود را به چالش می‌کشد. در شرایطی که سیاست «خودکفایی فناورانه» در کانون برنامه پنج‌ساله جدید پکن قرار دارد، بعید است چنین اصلاحی در کوتاه‌مدت اتفاق بیفتد. در نتیجه، یارانه‌های صنعتی همچنان جایگزین اصلاحات واقعی شده و مازاد تولید به بازارهای اروپایی صادر می‌شود.
دومین چالش، ناکامی دیپلماتیک است. دونالد ترامپ با تضعیف پیوندهای آمریکا و اروپا فرصتی طلایی برای چین فراهم کرد تا در بروکسل و دیگر پایتخت‌های اروپایی نفوذ خود را افزایش دهد. اما وابستگی پکن به مسکو و حمایت غیرمستقیم از روسیه باعث شده کشورهای اروپایی نسبت به تعمیق روابط با چین محتاط بمانند. در چنین فضایی، سخن گفتن از «اتحاد اوراسیایی» بیشتر به خیال‌پردازی شباهت دارد تا واقعیت ژئوپلیتیک.
و در نهایت، فقدان قدرت نرم نقطه‌ضعف جدی چین است. تشدید کنترل سیاسی، پاکسازی‌های گسترده در ساختار حزب و محدودیت‌های فزاینده بر رسانه و هنر، فضایی برای شکوفایی خلاقیت و جذب استعدادهای بین‌المللی باقی نگذاشته است.
سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از کشورهای توسعه‌یافته نسبت به سال ۲۰۱۵ حدود ۷۰درصد کاهش یافته و تعداد اقامت اتباع خارجی هنوز به سطح پیش از کرونا بازنگشته است.
اقتصاد چین بدون تردید همچنان رشد خواهد کرد؛ اما میان رشد اقتصادی و هژمونی جهانی فاصله‌ای عمیق وجود دارد. براساس تحلیل فایننشال‌تایمز، قدرت سخت چین رو به گسترش است، اما قدرت نرم و جذابیت جهانی آن در حال فرسایش است و همین می‌تواند بزرگ‌ترین مانع در مسیر صعود پکن باشد.//
