خریدهای پنهان چین معادلات بازار را برهم زده است؛
پشت‌پرده جهش طلای جهانی
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- محمد امین مکرمی؛ رالی تاریخی طلا که در سال جاری قیمت هر اونس را در مقطعی به بیش از ۴۳۰۰ دلار رساند، بیش از هر چیز مدیون خریداران خاموشی است که در سایه حرکت می‌کنند؛ در صدر همه آنها چین.
مطابق ارزیابی تحلیلگران بین‌المللی، حجم خریدهای اعلام‌نشده چین از بازار طلا می‌تواند بیش از ده برابر ارقام رسمی باشد؛ روندی که نه‌تنها مسیر قیمتی طلا را مبهم‌تر کرده، بلکه سمت‌وسوی سیاست ذخایر ارزی کشورها را نیز تغییر داده است. روزنامه فایننشال‌تایمز در گزارشی مفصل از افزایش شکاف میان داده‌های رسمی و واقعیت بازار پرده برداشته است.
آمارهای منتشرشده بانک مرکزی چین تصویر متفاوتی نشان می‌دهد: تنها ۱.۹ تن در اوت، ۱.۹ تن در ژوئیه و ۲.۲ تن در ژوئن. این ارقام آن‌قدر کوچک‌اند که عملا هیچ فعال جدی بازار آنها را باور نمی‌کند. محاسبات سوسیته‌ژنرال بر اساس داده‌های تجاری برآورد می‌کند که خرید واقعی چین در سال جاری می‌تواند تا ۲۵۰ تن برسد؛ یعنی بیش از یک‌سوم کل خرید بانک‌های مرکزی جهان.
این شکاف بزرگ پیامی روشن برای معامله‌گران دارد: بازار طلا بیش از گذشته تحت تاثیر سیاست ذخیره‌سازی بانک‌های مرکزی قرار گرفته و نبود شفافیت، مسیر پیش‌بینی را دشوار کرده است. برخلاف نفت که ردیابی آن از طریق ماهواره و زنجیره تجاری امکان‌پذیر است، طلا تقریبا ردیابی‌ناپذیر باقی مانده و همین ویژگی دست بازیگران دولتی را برای خریدهای بی‌سروصدا باز گذاشته است.
برخی معامله‌گران برای فهم بهتر تقاضای چین به سراغ داده‌های جایگزین رفته‌اند؛ از جمله سفارش‌های سریالی شمش‌های ۴۰۰ اونسی که معمولا در سوئیس یا آفریقای جنوبی تولید، از لندن ارسال و به چین منتقل می‌شوند.
این نشانه‌ها همراه با حجم صادرات طلای بریتانیا به چین، تصویری روشن‌تر از خریدهای رسمی و غیررسمی ارائه می‌دهد. برخی تحلیلگران نیز بر این باورند که ذخایر واقعی چین ممکن است نزدیک به ۵۰۰۰ تن باشد؛ تقریبا دو برابر عددی که پکن علنا اعلام کرده است.
در سطح جهانی نیز روند خرید طلا شتاب گرفته است. سهم طلا در ذخایر ارزی خارج از آمریکا در ده سال اخیر از ۱۰ درصد به ۲۶ درصد رسیده و به دومین دارایی ذخیره‌ای جهان پس از دلار تبدیل شده است.
با این حال، گزارش‌دهی رسمی به صندوق بین‌المللی پول به شدت کاهش یافته؛ در تازه‌ترین فصل فقط یک‌سوم خریدها اعلام شده، حال آنکه چهار سال پیش این نسبت حدود ۹۰ درصد بود. نگرانی از واکنش سیاسی واشنگتن، به‌ویژه در دوره دولت ترامپ، یکی از دلایل پنهان‌کاری خریدهای طلاست.
چین علاوه بر خرید از بازار جهانی، از مزیت بزرگی نیز برخوردار است: بزرگ‌ترین تولیدکننده طلای جهان است و می‌تواند بخشی از ذخایر خود را مستقیما از تولید داخلی تامین کند بدون آنکه اثری در مسیرهای تجاری باقی بگذارد. همچنین بخشی از خریدها از سوی صندوق ثروت ملی CIC و نهادهای نظامی انجام می‌شود که هیچ الزامی برای اعلام به‌موقع موجودی ندارند.
افزون بر این، پکن تلاش می‌کند نقش خود را در مدیریت ذخایر طلای کشورهای در حال توسعه نیز گسترش دهد. به‌تازگی کامبوج پذیرفته بخشی از طلای تازه‌خریداری‌شده خود را در خزانه بورس طلای شانگهای نگهداری کند؛ اقدامی که می‌تواند چین را به یکی از مراکز مهم امانت‌داری ذخایر طلا در آسیا تبدیل کند.
با وجود همه این داده‌ها، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که تصویر کامل خریدهای چین همچنان دست‌نیافتنی است. همان‌طور که یکی از کارشناسان بازار عنوان کرده، هر روشی برای تخمین این ارقام «تنها بخشی از معمایی بزرگ‌تر» را روشن می‌کند. این ابهام ساختاری می‌تواند بازار طلا را در سال‌های آینده نیز در وضعیت فوق‌العاده حساس نگه دارد؛ بازاری که بیش از هر زمان دیگر زیر سایه استراتژی‌های ژئوپلیتیک و رقابت قدرت‌های جهانی حرکت می‌کند.
