جواهر پنهان مازندران

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ «سنگ‌درکا»، روستای بکری در شرق مازندران، فرصتی است برای تجربه طبیعت پاییزی و زندگی روستایی واقعی؛ مقصدی کمتر شناخته‌شده و خلوت‌تر از مازیچال یا الندان.

حدود ۲ ساعت رانندگی از تهران، مسیر شما را از دل جنگل‌های سرسبز، رودخانه‌های کوچک و روستاهای محلی می‌گذراند؛ جایی که چشم‌اندازها، سکوت و رنگ‌های پاییزی، حس متفاوتی از طبیعت شمال ایران به شما می‌دهند.

این روستا، با خانه‌های سنتی و باغ‌های پرتقال و گردو، تصویری واقعی از زندگی محلی ارائه می‌کند، اما زیبایی آن حساس است و توسعه بی‌رویه گردشگری می‌تواند طبیعت و سبک زندگی اهالی را تهدید کند. با رعایت اصول سفر پایدار، بازدیدکنندگان می‌توانند تجربه‌ای کم‌نظیر از تعامل با جامعه محلی، خرید محصولات بومی و لذت بردن از سکوت طبیعت داشته باشند، بدون آنکه به محیط زیست آسیب وارد شود.

این سفر، فرصتی است برای فاصله گرفتن از شلوغی شهر و تجربه‌ای معنادار از ارتباط با زمین، مردم و فرهنگ منطقه، که در عین حال می‌تواند به آگاهی درباره اهمیت حفاظت از این مقاصد بکر نیز بینجامد.

چرا «سنگ‌درکا» جذاب است؟

«سنگ‌درکا»، روستایی کوچک در دل جنگل‌های هیرکانی «آمل»، از آن مقصدهایی است که پاییز را به جشن رنگ‌ها تبدیل می‌کند؛ جایی که مه از لابه‌لای درختان برمی‌خیزد، رودخانه زیر نور کم‌رنگ آفتاب نقره‌ای می‌شود و سکوت، مثل پتو، روی خانه‌های چوبی پهن می‌شود.

همین زیبایی بی‌پیرایه است که این روزها نگاه خیلی‌ها را به این نقطه بکر شمال دوخته است؛ مقصدی که هم وعده یک تجربه ناب طبیعت را می‌دهد و هم نشانه‌هایی از آسیب سفرهای بی‌حساب‌وکتاب را پیش چشم می‌گذارد.

فاصله سنگ‌درکا تا تهران حدود 200 کیلومتر است و با عبور از محور هراز، مسیر کم‌کم از صخره‌های بلند البرز به جنگل‌های نمناک لیتکوه تغییر چهره می‌دهد. پیچ‌های پی‌درپی، تونل‌ها، سایه‌روشن درختان و صدای رودخانه، پیش‌درآمدی است بر سکوتی که در روستا انتظار گردشگران را می‌کشد.

حرکت از تهران، با گذر از جاده‌های هراز یا فیروزکوه، آغاز می‌شود؛ جاده‌هایی که در پاییز با رنگ‌های زرد و نارنجی برگ‌ها، مناظری چشمگیر ایجاد می‌کنند.

در طول مسیر، گذر از روستاهای کوچک با خانه‌های چوبی و سقف‌های شیروانی، حس نزدیکی به زندگی روستایی را تقویت می‌کند و رودخانه‌ها و آبشارهای کوچک کنار جاده، لحظه‌هایی کوتاه از سکوت و زیبایی طبیعی را به مسافران هدیه می‌دهند.

ورود به سنگ‌درکا، با نمایی از کوه‌های سبز و خانه‌های روستایی، آغاز می‌شود. خانه‌ها اغلب با مصالح محلی و سقف‌های شیروانی ساخته شده‌اند و باغ‌های کوچک گردو، پرتقال و سیب، ترکیبی از رنگ و بافت در پاییز ایجاد می‌کنند.

خیابان‌های روستا آسفالت نشده‌اند و بیشتر مسیرها خاکی است؛ چیزی که باعث نزدیکی بیشتر به طبیعت می‌شود، اما محدودیت‌هایی برای خودروهای سنگین ایجاد می‌کند. سکوت غالب، تنها با صدای آب رودخانه کوچک و آواز پرندگان شکسته می‌شود، و این سکوت، یکی از ارزشمندترین ویژگی‌های روستا به شمار می‌رود.

روستا کوچک است، اما پر از جزئیاتِ آرام‌کننده؛ سقف‌های شیروانی، حیاط‌هایی که بوی هیزم می‌دهند و کوچه‌هایی که پاییز در آن‌ها هزار رنگ می‌ریزد. هر گوشه‌اش انگار دعوتی است برای مکث، نگاه و یک عکس فوری و بعد، آبشار سنگ‌درکا؛ جایی که سفر عمق می‌گیرد.

آبشاری که در دل شیب جنگل می‌جوشد و از میان درختان کهنسال پایین می‌ریزد. مسیر دسترسی‌اش ۳۰ تا ۴۰ دقیقه پیاده‌روی از میان بوته‌زار، پل‌های چوبی و نهرهای باریک است؛ نه سخت، نه آسان، اما آنقدر افسون‌گر که هر قدمش ارزش دارد. در پاییز، رنگ برگ‌ها و شدت آب، منظره‌ای می‌سازد که کم‌تر لنزی می‌تواند در برابرش بی‌تفاوت بماند.

در سنگ درکا، فعالیت‌ها محدود به طبیعت‌گردی و پیاده‌روی در مسیر آبشار نمی‌شود؛ بازدید از کوچه‌های روستا، تعامل با ساکنان محلی و مشاهده سبک زندگی سنتی، بخشی از تجربه سفر است. مسیرهای کوتاه بین روستاها و جنگل‌ها امکان دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی‌های نیم‌روزه را فراهم می‌کنند. مهم‌ترین نکته برای تجربه بهتر، برنامه‌ریزی مناسب و آمادگی برای مسیرهای خاکی و گاهی شیب‌دار است. همراه داشتن کفش مناسب، لباس گرم و تجهیزات پایه، تجربه سفر را ایمن‌تر و لذت‌بخش‌تر می‌کند.

زندگی روزمره اهالی، با کشاورزی و باغداری گره خورده است. زنان محلی با صنایع دستی مانند گلیم‌بافی و حصیربافی، نه تنها درآمدی برای خانواده ایجاد می‌کنند، بلکه بخش مهمی از فرهنگ روستا را حفظ می‌کنند.

اقامتگاه‌های بوم‌گردی کوچک و خانوادگی در روستا وجود دارد، که تجربه‌ای صمیمی و شخصی از زندگی محلی ارائه می‌دهند. صبح‌ها با صدای پرندگان و نسیم خنک پاییزی بیدار می‌شوید و عصرها، نور طلایی خورشید از لابه‌لای درختان به خانه‌ها می‌تابد. این حس، چیزی فراتر از صرفاً دیدن مناظر طبیعی است؛ نوعی تجربه حضور در زمان و مکان متفاوت که در زندگی شهری کمتر یافت می‌شود.

آسیب‌شناسی و چالش‌ها

با وجود زیبایی‌ها و ظرفیت‌های طبیعی، سنگ‌درکا با چالش‌های مهمی مواجه است که نیازمند توجه جدی گردشگران و مسئولان محلی است. نخست، کمبود زیرساخت‌های گردشگری، از جمله سرویس‌های بهداشتی، امکانات اقامتی و برق پایدار، محدودیت‌هایی برای توسعه کنترل‌شده ایجاد می‌کند. این کمبودها می‌تواند در صورت افزایش ناگهانی تعداد بازدیدکنندگان، کیفیت تجربه سفر و زندگی اهالی را تحت تأثیر قرار دهد.

فشار گردشگری بی‌رویه، تهدیدی واقعی برای محیط زیست روستا است. فرسایش خاک، آسیب به پوشش گیاهی و ورود زباله‌های غیرقابل بازیافت، از جمله پیامدهای محتمل هستند. مسیرهای خاکی، اگر بیش از حد استفاده شوند،

فرسایش یافته و چشم‌انداز طبیعی و دسترسی به نقاط دورافتاده را به خطر می‌اندازند. علاوه بر این، زندگی محلی تحت فشار اقتصادی و اجتماعی قرار می‌گیرد؛ افزایش حضور گردشگران می‌تواند هزینه‌ها را برای اهالی بالا ببرد و رفتارهای فرهنگی را تغییر دهد، به‌خصوص اگر گردشگران بدون رعایت اصول محلی عمل کنند.

توازن میان توسعه گردشگری و حفاظت از محیط زیست، کلید حفظ ارزش‌های روستا است. بدون مدیریت مناسب، نه تنها طبیعت و فرهنگ محلی آسیب می‌بیند، بلکه تجربه بازدیدکنندگان نیز کاهش می‌یابد و ارزش جذابیت بکر روستا از بین می‌رود. این نکته به ویژه در شرایط پاییز که طبیعت حساس‌تر و مسیرها لغزنده هستند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

برای حفظ زیبایی و ارزش‌های فرهنگی «سنگ‌درکا»، رعایت چند اصل اساسی سفر پایدار ضروری است. نخست، حرکت در مسیرهای مشخص و پرهیز از وارد شدن به مناطق آسیب‌پذیر، می‌تواند فرسایش خاک و تخریب پوشش گیاهی را کاهش دهد. دوم، احترام به حریم خصوصی اهالی و فرهنگ محلی، از جمله قوانین نانوشته رفتاری و خرید محصولات محلی، نه تنها به اقتصاد منطقه کمک می‌کند بلکه تجربه‌ای معنادار برای گردشگران فراهم می‌آورد.

مدیریت زباله و استفاده بهینه از منابع، به ویژه آب و انرژی، از اصول دیگر سفر پایدار است. همراه داشتن کیسه‌های زباله، استفاده محدود از پلاستیک و استفاده از منابع محلی برای اقامت و تغذیه، بخشی از مسئولیت هر گردشگر است. همچنین، برنامه‌ریزی سفر برای جلوگیری از فشار بیش از حد به طبیعت و زیرساخت‌ها، از جمله رزرو اقامتگاه‌ها از پیش و رعایت ظرفیت پیشنهادی، ضروری است.

حفظ این تعادل، نه تنها به نفع محیط زیست و اهالی است، بلکه تجربه گردشگری را نیز بهبود می‌بخشد. بازدیدکننده‌ای که با آگاهی وارد روستا می‌شود، می‌تواند لحظاتی ناب از طبیعت و زندگی محلی را تجربه کند، بدون آنکه آسیبی به زیبایی و اصالت محیط وارد شود. در نهایت، سفر پایدار به سنگ‌درکا فرصتی برای لذت بردن از پاییز شمال ایران و همزمان کمک به حفظ این گنجینه بکر طبیعی و فرهنگی است.

سنگ‌درکا نمایانگر تلفیق طبیعت بکر و زندگی روستایی سنتی در مازندران است؛ مقصدی که با مسیرهای جنگلی، رودخانه‌های کوچک و سکوت پاییزی، تجربه‌ای متفاوت از سفرهای آخر هفته ارائه می‌دهد. در عین حال، این روستا با چالش‌های واقعی مواجه است: کمبود زیرساخت‌ها، فشار گردشگری و آسیب‌های محیطی. رعایت اصول سفر پایدار، احترام به جامعه محلی و مدیریت آگاهانه حضور گردشگران، کلید حفظ این زیبایی‌ها است. سنگ‌درکا نه تنها فرصتی برای استراحت و تجربه طبیعت فراهم می‌کند، بلکه به ما یادآوری می‌کند که هر سفر، مسئولیت حفاظت از محیط و فرهنگ را نیز به همراه دارد.