تجربه مدیریتی در خدمت رفع موانع تحصیل کودکان مناطق کم‌برخوردار
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ عبدالله شه‌بخش، مدیرعامل انجمن حمایت از توسعه فضاهای آموزشی و فرهنگی (حامی)، از مدیران خوشنام و باسابقه معدن و صنایع معدنی ایران است که سال‌ها مدیریت مجموعه‌هایی چون مجتمع آلومینای ایران را بر عهده داشته و اکنون تجربه مدیریتی خود را در خدمت رفع موانع تحصیل کودکان مناطق کم‌برخوردار قرار داده است.
انجمن حامی از سال ۱۳۸۰ تاکنون در استان‌های مختلف—مانند سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، ایلام، هرمزگان، خوزستان، لرستان، کردستان و آذربایجان غربی—در حوزه ساخت و تجهیز مدارس، توسعه کتابخانه‌های روستایی، پشتیبانی از ادامه تحصیل دختران دانش‌آموز روستاهای دوردست و کاهش بازماندگی از تحصیل فعالیت کرده است.
در این گفت‌وگو، شه‌بخش از فلسفه شکل‌گیری حامی، عملکرد میدانی انجمن، ظرفیت‌های ماده ۱۷۲ قانون مالیات‌ها و فرصت‌های همکاری بخش معدن سخن می‌گوید.
برای شروع لطفا بفرمایید حامی چگونه شکل گرفت و چه فلسفه‌ای پشت آن قرار دارد؟
تبدیل یک غم بزرگ به یک رویای ماندگار، نقطه آغاز شکل‌گیری انجمن حامی بود.
بنیانگذاران انجمن—که داغ از دست دادن عزیزی را بر دل داشتند—به این باور رسیدند که:«بهترین راه ماندگار کردن یاد عزیزان، روشن کردن چراغی در زندگی کودکان است.»
این درد شخصی به یک مسئولیت اجتماعی تبدیل شد و پایه‌های انجمنی را گذاشت که امروز در صدها روستا، چراغ تحصیل کودکان را روشن نگه داشته است.
حاصل این نگاه انسانی، امروز در قالب صدها کلاس درس، کتابخانه، سالن ورزشی و ده‌ها مدرسه در نقاط مختلف کشور قابل مشاهده است.
آقای دکتر، امروز حامی چه می‌کند؟ چند نمونه از پروژه‌های شاخص را بیان کنید.
در بیش از دو دهه فعالیت، حامی در مسیر ساختن آینده روشن برای فرزندان ایران و قطع چرخه فقر در مناطق کم‌برخوردار، با راهکار توانمندسازی از طریق تحصیل، کارنامه افتخار آفرینی از خود به‌جا گذاشته است.
۸۰ مدرسه ساخته، بازسازی یا تجهیز شده
۵ سالن ورزشی دانش‌آموزی در مناطق محروم
۸۳ کتابخانه کوچک کودک‌محور
۲ پژوهش‌سرا و مرکز مهارت‌آموزی
حمایت از ۳۴۰۰ دانش‌آموز دختر در روستاهای دورافتاده برای ایاب‌وذهاب و حمایت از بیش از صد هزار دانش‌آموز با تأمین لوازم آموزشی و کمک آموزشی از قبیل کتاب، نوشت‌افزار، وسایل ورزشی، وسایل آزمایشگاهی و...
طرح‌های کاهش بازماندگی از تحصیل در مناطق دوزبانه
برخی از مدارس موفق انجمن عبارتند از:
سیستان و بلوچستان
مدرسه دخترانه مریم میرزاخانی در مهرستان
دو مدرسه هیدرولیک کاران ۱ و ۲ در قصرقند
هرمزگان
دو مدرسه بهاردانش ۱ و بهار دانش ۲ در قشم
ایلام
مدرسه ۶ کلاسه دخترانه هوشنگ ابتهاج در آبدانان
مدرسه ۶ کلاسه علی دهباشی بخارا در دره‌شهر
کرمانشاه
مدرسه سهند صادقی جوانرود
مدرسه مهریار شریف بختیار جوانرود
خوزستان
مدرسه ۸ کلاسه خاطره در حومه اهواز
لرستان
مدرسه ۶ کلاسه خورشید در سال ۱۳۸۸ دلفان
مدرسه عبدالوند متین کوهدشت
تمام این پروژه‌ها با مدل «حمایت مردمی + مشارکت محلی + شفافیت کامل» پیش رفته است.
به عنوان کسی که سال‌ها در بنگاه‌های اقتصادی فعالیت نموده‌اید، نقش این بخش را در توسعه تحصیلی چگونه توصیف می‌کنید؟
کارخانجات و معادن به چند دلیل مهم‌ترین شریک توسعه در مناطق محروم است:
1. در قلب محروم‌ترین مناطق کشور فعال است؛ همان‌جا که بیشترین بازماندگی از تحصیل وجود دارد.
2. شرکت‌های صنعتی تجربه زیست‌محور و شناخت واقعی از مشکلات محلی دارند.
3. نگاه بنگاه‌های بزرگ از «کمک کوتاه‌مدت» به سرمایه‌گذاری اجتماعی بلندمدت تغییر کرده است.
این نگاه، حامی و بخش اقتصادی را در یک نقطه مشترک قرار می‌دهد: سرمایه‌گذاری روی تحصیل کودکان یعنی سرمایه‌گذاری روی آینده نیروی انسانی کشور.
از نظر شما که سابقه مدیریت بنگاه‌های اقتصادی را دارید، ظرفیت ماده ۱۷۲ قانون مالیات‌ها چه فرصت‌هایی برای همکاری ایجاد کرده است؟
آیین‌نامه اجرایی جدید ماده ۱۷۲ یک تحول استراتژیک ایجاد کرده است:
شرکت‌ها می‌توانند هزینه ساخت مدرسه، تجهیز فضاهای آموزشی و حمایت از دانش‌آموزان مدارس را به‌عنوان هزینه قابل کسر از مالیات ثبت کنند.
و این بدین معنی است که حمایت از تحصیل دیگر هزینه نیست و بار مالی ندارد بلکه یک انتخاب اقتصادی هوشمندانه است.
حامی اکنون در حال تدوین بسته‌های همکاری ویژه برای بنگاه‌های اقتصادی مسئولیت‌پذیر است تا اجرای پروژه‌ها، استاندارد، شفاف، قابل گزارش‌دهی و ۱۰۰٪ منطبق با ضوابط ماده ۱۷۲باشد.
برنامه‌های سالجاری حامی چیست؟
برنامه حامی در سال ۱۴۰۴:ساخت یا نوسازی۱۰ تا ۱۵ مدرسه در سیستان و بلوچستان، ایلام و هرمزگان و راه‌اندازی یا تجهیز ۲۰ تا ۳۰ کتابخانه مدرسه‌ای و روستایی است. تمامی این موارد در قالب پروژه‌های مشارکت مردمی و استفاده از ظرفیت ماده ۱۷۲ با مشارکت شرکت‌های خصوصی و دولتی انجام می‌گیرد این همکاری‌ها توسعه پایدار ایجاد می‌کنند؛ و به هیچ‌وجه اقدامات کوتاه‌مدت تبلیغاتی نخواهند بود.
جمع‌بندی نهایی شما؟
من سال‌ها در حوزه صنعت و معدن، از کارشناسی تا مدیرعاملی، فعالیت کرده‌ام و به‌خوبی می‌دانم که صنعت و معدن فقط اقتصاد نیست؛ موتور توسعه اجتماعی است. اگر ظرفیت این بخش در کنار توان تخصصی انجمن حامی قرار بگیرد، می‌توانیم کارهای بزرگی که اثرات ماندگار دارند انجام دهیم:
بازماندگی از تحصیل را کاهش دهیم
مدارس امن و استاندارد بسازیم
و زیرساخت انسانی توسعه را در مناطق کم‌برخوردار ایجاد کنیم
پیام ما در حامی روشن است: هیچ سرمایه‌گذاری برای کشور بالاتر از سرمایه‌گذاری روی تحصیل یک کودک نیست.
و بنگاه‌های اقتصادی بیش از هر بخش دیگری می‌توانند در این مسیر پیشرو باشد.
