برندگان و بازندگان رقابت جهانی کدام کشورها بودند؟
قهرمان اقتصاد ۲۰۲۵
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- محمد امین مکرمی؛ اقتصاد جهانی سال ۲۰۲۵ را بهتر از آنچه در ابتدای سال پیشبینی میشد پشت سر گذاشت. در بهار، همزمان با آغاز جنگ تجاری جدید دولت دونالد ترامپ، بسیاری از تحلیلگران انتظار رکود شدید را داشتند. با این حال، برآوردها نشان میدهد تولید جهانی در پایان سال حدود ۳ درصد رشد خواهد کرد؛ همان نرخ سال گذشته. بازار کار در اغلب اقتصادهای پیشرفته همچنان قوی است و بورسها سالی نسبتا موفق را ثبت کردهاند. تنها استثنا، تورم است که در بسیاری از کشورهای عضو OECD بالاتر از هدف ۲ درصدی بانکهای مرکزی باقی مانده است.
اما پشت این تصویر کلی، تفاوتهای چشمگیری میان کشورها دیده میشود. به گزارش اکونومیست، که برای پنجمین سال پیاپی «اقتصاد سال» را معرفی کرده، عملکرد ۳۶ کشور عمدتا ثروتمند بر اساس پنج شاخص شامل تورم، گستره تورم، رشد اقتصادی، وضعیت اشتغال و بازدهی بورس سنجیده شده است. ترکیب این شاخصها نشان میدهد کدام اقتصادها در سال ۲۰۲۵ بهترین عملکرد را داشتهاند.
نتیجه شگفتانگیز نیست: جنوب اروپا بار دیگر در صدر قرار گرفته است. پس از پیروزی اسپانیا در سال گذشته، اینبار پرتغال موفق شد رتبه نخست را کسب کند. رشد اقتصادی قوی، تورم پایین و رونق بازار سهام، سه ستون موفقیت پرتغال بودهاند. کشورهای دیگری که در دهه ۲۰۱۰ با بحرانهای عمیق اقتصادی روبهرو بودند—از جمله یونان، اسپانیا و حتی ایرلند—نیز اینبار در میان رتبههای بالا قرار گرفتهاند. .
در سوی دیگر جدول، کشورهای شمالی اروپا قرار دارند. استونی، فنلاند و اسلواکی بدترین عملکرد را ثبت کردهاند. آلمان و بریتانیا اندکی بهتر از سالهای گذشته ظاهر شدهاند، اما همچنان از متوسط منطقه عقب هستند. در مقابل، فرانسه با وجود بیثباتی سیاسی، امتیاز قابل قبولی کسب کرده است. اقتصاد آمریکا در میانه جدول قرار گرفت؛ جایی پایینتر از ایتالیا. بازار کار این کشور هنوز قوی است اما افت تورم کمتر از حد مطلوب و پایداری تورم هسته، رتبه نهایی آن را تضعیف کرده است.
تورم هسته، نخستین شاخص بررسیشده، نشان میدهد که کشورها تا چه حد به هدف ۲ درصدی نزدیک شدهاند. در این میان، ترکیه همچنان یک استثنای بزرگ است و تورم چندبرابری آن حاصل سیاستهای نامتعارف اقتصادی است. استونی نیز با تورم هسته نزدیک به ۷ درصد در سهماهه سوم، هنوز با پیامدهای شوک انرژی ۲۰۲۲ دستوپنجه نرم میکند. بریتانیا با وجود کاهش تورم نسبت به سال گذشته، هنوز فاصله قابلتوجهی تا هدف بانک مرکزی دارد.
در برخی کشورها مشکل دقیقا برعکس است؛ تورم بسیار پایین. سوئد نمونه بارز این وضعیت است؛ جایی که تورم هسته تقریبا به صفر رسیده است. هرچند این موضوع برای خانوارهایی که سالها با افزایش شدید قیمتها روبهرو بودهاند مطلوب بهنظر میرسد، اما از نگاه اقتصاددانان خطر لغزش به سوی رکود قیمتی یا همان «تورم منفی» را افزایش میدهد. فنلاند و سوئیس نیز به همین الگو نزدیکاند.
در شاخص «گستره تورم»—یعنی سهم اقلامی که قیمت آنها سالانه بیش از ۲ درصد افزایش دارد—نیز تفاوتهای جالبی دیده میشود. در آمریکا این سهم بهدلیل سیاست مالی انبساطی دوباره بالا رفته است. در استرالیا هم بیش از ۸۵ درصد کالاها چنین رشدی را تجربه میکنند.
اما مهمترین شاخصها برای رأیدهندگان، رشد اقتصادی و بازار کار است. در این دو حوزه نیز پرتغال پیشتاز است. رونق گردشگری و مهاجرت سرمایهداران خارجی برای استفاده از معافیتهای مالیاتی، رشد تولید را بهطور قابلتوجهی تقویت کرده است. جمهوری چک و کلمبیا نیز با رشد تولید و اشتغال چشمگیر توانستهاند در یکسوم بالای جدول قرار گیرند. در مقابل، کرهجنوبی با کاهش اشتغال روبهرو شد و نروژ تحتتاثیر افت تجارت جهانی عملکرد ضعیفی داشت.
بورسها نیز تصویر تکمیلی این ارزیابی هستند. برخلاف انتظار، بازار سهام آمریکا ستاره امسال نبود و بازدهی آن تنها «قابل قبول» بود. دانمارک بدترین عملکرد بورس را ثبت کرد؛ زیرا افت ۶۰ درصدی ارزش نوو نوردیسک—سازنده داروی اوزمپیک—بازار را به شدت تحت فشار گذاشت. بورس پرتغال نیز امسال بیش از ۲۰ درصد افزایش یافت.
اگر تجربه سالهای گذشته معیار باشد، کشورهای برنده معمولا سال بعد نیز بازدهی بورس بالایی را ثبت میکنند. اینبار نوبت پرتغال است که جایگاه «اقتصاد سال» را به خود اختصاص دهد—مقامی که شاید آغازگر یک دوره جدید خیزش اقتصادی در جنوب اروپا باشد.//
