پرسش امروز
معمای بی‌پایان نرخ ارز
نرخ ارز در ایران دیگر تنها یک شاخص اقتصادی نیست؛ بلکه به متغیری چندبعدی، پیچیده و اجتماعی تبدیل شده است. سال‌هاست که رفتار دولت و بانک مرکزی در قبال بازار ارز با پرسش‌های جدی همراه است: چرا نرخ ارز چنین بی‌ثبات است؟ چرا اغلب تصمیمات مقطعی به جای آرامش، خود به عاملی برای نوسان بیشتر بدل می‌شود؟ پاسخ را باید در ترکیب منحصربه‌فردی از عوامل داخلی و خارجی جست‌وجو کرد.
تنها بخشی از تقاضاهای متنوع ارز در ایران در منطق کلاسیک اقتصاد به‌صورت نزولی عمل می‌کنند؛ سایر تقاضاها برعکس، در واکنش به افزایش نرخ ارز تقویت می‌شوند. همین ویژگی رفتاری باعث می‌شود که جهش‌های ارزی نه‌تنها خودبه‌خود تعدیل نشوند بلکه شتاب بگیرند.
از سوی دیگر، در بخش عرضه نیز دولت، خصولتی‌ها و بخش خصوصی بازیگران اصلی‌اند. در دهه‌های گذشته سهم غالب عرضه ارز در اختیار دولت بود، اما با رشد صادرات غیرنفتی و حضور خصولتی‌ها، سهم آنها تغییر کرده است. با‌این‌حال، دولت همچنان می‌کوشد بازار را کنترل کند، حتی زمانی که تحریم‌ها دسترسی‌اش به منابع ارزی را محدود کرده است.
