باشگاه ۳۰ تریلیون‌دلاری
در این اجلاس دو روزه که با حضور بیش از ۲۰ تن از رهبران جهان و رؤسای ۱۰ سازمان بین‌المللی برگزار شد، چندین سند کلیدی از جمله «بیانیه تیانجین» و یک استراتژی توسعه برای سازمان همکاری شانگهای تا سال ۲۰۳۵ به تصویب رسید. همچنین، برای تاسیس چهار مرکز جدید سازمان همکاری شانگهای با هدف تقویت امنیت منطقه‌ای، مقابله با جرائم سازمان‌یافته فراملی، ارتقای امنیت اطلاعات و تقویت همکاری در زمینه مبارزه با مواد مخدر، چراغ سبز نشان داده شد. مجموع تجارت چین با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از ۲.۳تریلیون دلار فراتر رفته است. به گفته توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، تجارت این کشور با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۲۴ به نزدیک ۷۰میلیارد دلار رسیده است.
سرمایه‌گذاری‌های چین در سایر کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از ۸۴میلیارد دلار فراتر رفته و تجارت دوجانبه سالانه آن بیش از ۵۰۰میلیارد دلار بوده است. این ارقام قابل‌توجه، حاصل طیف گسترده‌ای از پروژه‌هایی است که چین تحت چتر ابتکار «کمربند و جاده» که توسط شی جین پینگ در سال ۲۰۱۳ در قزاقستان رونمایی شد، راهبری کرده است. شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، گفت: «ما باید همکاری‌ها را در زمینه‌هایی مانند انرژی، زیرساخت، صنعت سبز، اقتصاد دیجیتال، نوآوری‌های علمی و فناوری، و هوش مصنوعی تقویت کنیم.»
شی جین پینگ ضمن دعوت از رهبران برای اتکا به آرمان‌های مشترک، ترویج فراگیری و گشایش، منافع متقابل و نتایج برد-برد، آشکارا از کشورها خواست تا «با ذهنیت جنگ سرد، تقابل بلوک‌ها و اقدامات قلدرمآبانه مخالفت کنند». او برای «فراهم کردن پشتوانه‌ای قوی‌تر برای همکاری‌های امنیتی و اقتصادی میان کشورهای عضو»، پیشنهاد تسریع در تاسیس یک بانک توسعه توسط سازمان همکاری شانگهای را مطرح کرد. شی همچنین متعهد شد که در سال جاری ۲میلیارد یوآن (معادل ۲۸۰.۱میلیون دلار آمریکا) کمک بلاعوض به کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای ارائه دهد و علاوه بر آن، طی سه سال آینده ۱۰میلیارد یوآن (معادل ۱.۴تریلیون دلار آمریکا) وام در اختیار بانک‌های عضو کنسرسیوم بین‌بانکی سازمان همکاری شانگهای قرار دهد.
پیام‌های کلیدی اجلاس
به گفته «شیندو شو»، پژوهشگر ارشد در موسسه «پنگوآل»، یک اندیشکده مستقر در پکن، اجلاس تیانجین نشانه «تقویت چندجانبه‌گرایی و مدل‌های حکمرانی غیرغربی» است. شو در ایمیلی به «آستانه تایمز» گفت: «این اجلاس نشان‌دهنده ترجیح «جنوب جهانی» به گفت‌وگو بر تقابل، و توسعه فراگیر بر بلوک‌های انحصارطلب است. «روح شانگهای» که سازمان همکاری شانگهای مکررا بر آن تاکید می‌کند، در تضاد با ساختارهای تحت رهبری غرب قرار دارد که اغلب به تحمیل شرط و شروط و یک‌جانبه‌گرایی متهم می‌شوند.» او معتقد است که این اجلاس نشان می‌دهد چگونه کشورهایی با نظام‌های سیاسی متفاوت و منافع رقیب می‌توانند حول اولویت‌های مشترک توسعه و امنیت، بدون تشکیل یک بلوک نظامی انحصارطلب، متحد شوند.
وی گفت: «معرفی سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان صدای «جنوب جهانی» موثر است، زیرا به یک خواست واقعی و گسترده برای کسب استقلال، احترام و مسیری برای توسعه که توسط غرب دیکته نشده باشد، پاسخ می‌دهد.» این اجلاس در زمانی برگزار شد که تعرفه‌های تجاری گسترده اعمال‌شده توسط ایالات متحده به رهبری دونالد ترامپ، موجب سرخوردگی مشترک کشورها نسبت به سیاست‌های حمایت‌گرایانه شده است.
دیدار میان شی جین پینگ و نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، که اولین دیدار آنها پس از هفت سال در چین بود، نشان می‌دهد که چگونه سیاست‌های تجاری ایالات متحده، دیگر کشورها را به یکدیگر نزدیک‌تر می‌کند. حضور مودی با توجه به اینکه او در اجلاس سال گذشته سازمان همکاری شانگهای در آستانه شرکت نکرده بود، بسیار قابل‌توجه است. غزیز آبیشف، کارشناس سیاسی قزاق، در کانال تلگرامی خود می‌نویسد: «هند و چین، که هر دو برای رهبری اقتصادی جهان در رقابت هستند، چارچوب سازمان همکاری شانگهای را فرصتی برای تثبیت و بهبود روابط خود می‌بینند.»
آبیشف نوشت: «موقعیت هند به طور ویژه‌ای حساس است. این کشور برای کنار گذاشتن نفت روسیه تحت فشار قرار دارد، اقدامی که آن را ناعادلانه می‌داند. نخست‌وزیر مودی باید غذا، گرمایش و سوخت را برای ۱.۵میلیارد نفر، ترجیحا با قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه، فراهم کند.» شیندو شو نیز به نوبه خود بر تقاضای رو به رشد برای یک «چشم‌انداز توسعه جایگزین» تاکید کرد.
او توضیح داد: «جذابیت سازمان همکاری شانگهای و ابتکارات مرتبط با آن مانند «کمربند و جاده»، بیانگر اشتیاق جهانی برای مدلی از توسعه است که بر اتصال، همکاری «برد-برد» و احترام به حاکمیت ملی تاکید دارد و در تقابل با مدل‌هایی قرار می‌گیرد که تجویزی تلقی می‌شوند.» وی افزود که سازمان همکاری شانگهای بستری را ارائه می‌دهد که نیازمند «همگون‌سازی سیاسی» نیست. او اضافه کرد: «برای بسیاری از کشورهای کوچک‌تر و در‌حال‌توسعه، سازمان همکاری شانگهای بلندگویی را فراهم می‌کند که در غیر این صورت از آن برخوردار نبودند.»
* روزنامه‌نگار و خبرنگار
