شعار بدون راهکار
واقعیت این است که دولت‌ها هیچ برنامه جامعی برای حل ریشه‌ای این مساله اجرایی نکردند. البته که در این سال‌ها برنامه‌ها و راهکارهای مختلفی از جانب کارشناسان مطرح شده و در مواقعی نیز دولت و سازمان‌های متولی، از جمله سازمان حفاظت از محیط زیست، مطالب و اهدافی را مطرح کردند ولی این برنامه‌ها و نظرات، هیچ‌گاه شکل عملیاتی پیدا نکردند. همچنان‌که نمایندگان محترم مجلس دوازدهم در قالب فراکسیون محیط زیست، جلساتی را با نمایندگان سازمان‌های متولی برای حل بحران‌های محیط‌زیستی از جمله همین مساله آلودگی هوا و پدیده وارونگی هوا برگزار کرده و نظرات خود را با مسوولان مربوطه در میان گذاشتند؛ ولی حداقل تا امروز نتیجه‌ای از آن جلسات بروز و ظهور نیافته است.
دولت می‌توانست یک لایحه یا یک سامانه جامع را در بحث آلودگی هوا با لحاظ ظرفیت‌های اجرایی آن در نظر بگیرد. اتفاقا نمایندگان مجلس در همین جلسات مشورتی آمادگی خودشان برای همکاری و حمایت از دولت مطرح کردند ولی به هر دلیلی متاسفانه این اتفاق رخ نداد.
شاید اعضای دولت مانند ساکنان سابق پاستور بر این تصور هستند که می‌توان با توسل به روش‌های مقطعی، مسکنی برای درد وارونگی هوا تجویز کردو این در حالی است که این مسکن‌ها برخلاف گذشته ولو به صورت مقطعی و کوتاه‌مدت پاسخگو نیستند، چرا که شرایط امروز با گذشته تفاوت پیدا کرده است. بنابراین حالا زمان یک روش مبتنی بر اصول سلامت و محیط زیست فرارسیده است و باید این مساله به صورت ریشه‌ای مورد بحث قرار گرفته و برای آن راهکارهای پایدار در نظر گرفته شود.
راهکار ریشه‌ای بدان معناست که سازمان‌های متولی به حوزه‌های مختلف، وسایل نقلیه اعم از عمومی و شخصی، مراکز صنعتی، استانداردسازی سوخت‌های فسیلی، اصلاح مصرف انرژی و جایگزینی انرژی پاک به جای انرژی تجدیدناپذیر و امثالهم ورود کرده و لحاظ تمامی این جوانب یک برنامه عملیاتی جامع و ملی را در جهت حل معضل آلودگی هوا کلید زده و با تکیه بر فرهنگ‌سازی اجرای آن را به صورت ملی بین اقشار جامعه پیاده‌سازی کنند.
اینکه مسوولان محترم صرفا چند هفته قبل از آغاز پاییز نشست برگزار کنند یا در مصاحبه‌ها و مقالات نسبت به آلودگی هوا ابراز نگرانی کنند، هیچ مساله‌ای حل نخواهد شد و دوباره و دوباره مشکلات تکرار می‌شوند و هزینه‌های جانی و مالی آن نیز بر مردم تحمیل می‌شود. امروز زمان شعار دادن و اقدامات نمادین و شعاری نیست. امروز زمان اختلاف بین سازمان‌ها و نهادها نیست. مجلس و دولت باید به صورت جدی به مشکلات و مطالبات مردم که آلودگی هوا نیز یکی از همین مصائب است، ورود کرده و برای حل آن وارد گود شوند.
تعطیلی مدارس و ادارات یا اجرای طرح‌های ویژه و موقت سراسری تردد خودرو، اقدامات و رویکردهای برجسته‌ای بودند که ما معمولا در دوران تشدید آلودگی‌ها به سبب وارونگی هوا، شاهد بودیم. اما مشخص و روشن است که این اقدامات از ماهیت مسکن و مقطعی فراتر نمی‌روند.
شاید بهتر باشد که دولت به عنوان متولی امر با ارائه لایحه‌ای به این مساله ورود کند. توسعه و گسترش سیستم حمل‌ونقل عمومی قطعا یکی از راهکارهای موثر در این مساله است؛ چراکه وقتی که شهروندان دسترسی راحتی به حمل‌ونقل عمومی نداشته باشند، لاجرم از خودروی شخصی استفاده خواهند کرد و شما نمی‌توانید آنان را مجاب به استفاده نکردن از خودروهایشان کنید. اما زمانی که حمل‌ونقل عمومی برای همگان قابل‌دسترس باشد و شرایط استفاده از آن فراهم باشد، چه بسا شهروندان خودشان داوطلبانه خودروهای شخصی را کنار بگذارند.
بنابراین آلودگی هوا اگرچه یک معضل جدی و اساسی در کشور است ولی حل آن غیرممکن نیست. دولت باید ابتدا به ساکن یک لایحه جامع طراحی کند و این اطمینان را داشته باشد که مجلس نیز با او همراهی خواهد کرد. نمایندگان مجلس به عنوان وکلای ملت در خانه ملت این وظیفه و تعهد را احساس می‌کنند که آلودگی هوا را به‌عنوان یک مطالبه جدی و بحق ملت حل کنند. فراموش نکنیم که مشکلات به‌رغم تمامی موانع با همکاری و هماهنگی حل‌شدنی هستند.
* عضو فراکسیون محیط زیست مجلس
