ماموریت فرعی
شرکت فرانسوی یوبی‌سافت، سازنده این بازی، به‌تازگی از مجموعه‌ای مراحل جدید خبر داده که در عربستان سعودی جریان دارد. این اعلام پس از گزارش‌هایی صورت گرفت که اوایل سال از همکاری یوبی‌سافت با شرکت دولتی «ساوی گیمز گروپ» (Savvy Games Group) منتشر شده بود. یوبی‌سافت می‌گوید مراحل مربوط به عربستان با همکاری «نهادهای محلی و بین‌المللی» در حال تولید است. در این نسخه بازیکنان می‌توانند در شهر تاریخی «العُلا» - که دولت عربستان آن را به‌عنوان مقصدی گردشگری معرفی می‌کند - به‌صورت مخفیانه حرکت کنند. بر اساس نوشته مجله اکونومیست، عربستان سعودی با سرمایه‌گذاری چند‌میلیارددلاری در حال ورود جدی به صنعت بازی‌های ویدئویی است؛ صنعتی که اکنون ارزشی بیش از سینما، پلتفرم‌های استریم و موسیقی دارد. در ۲۹سپتامبر این کشور بزرگ‌ترین گام خود را در این مسیر برداشت. یعنی زمانی که شرکت آمریکایی الکترونیک آرتز (EA) - سومین شرکت بزرگ بازی‌سازی در ایالات متحده - اعلام کرد با مبلغ ۵۵میلیارد دلار توسط گروهی به رهبری صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF)، صندوق ثروت ملی یک‌تریلیون‌دلاری این کشور خریداری می‌شود. این معامله تازه‌ترین بخش از موج سرمایه‌گذاری‌هایی است که به‌سرعت در حال تبدیل کردن عربستان به یکی از قدرت‌های بزرگ صنعت بازی‌های ویدئویی در جهان است.
شرکای عربستان در خرید شرکت الکترونیک آرتز (EA)، دو شرکت سرمایه‌گذاری سیلور لیک (Silver Lake) و افینیتی پارتنرز (Affinity Partners) هستند؛ دومی توسط جارد کوشنر، داماد دونالد ترامپ تاسیس شده است. موضوعی که به گفته برخی تحلیلگران می‌تواند روند تایید این معامله از سوی نهادهای نظارتی را هموارتر کند. مالکان جدید EA اکنون کنترل مجموعه‌هایی چون Madden ،The Sims و FC (نام جدید مجموعه سابق FIFA) را در اختیار خواهند داشت؛ سری فوتبالی که گفته می‌شود از بازی‌های مورد علاقه محمد بن‌سلمان، ولیعهد و حاکم بالفعل عربستان سعودی است.
شرکت EA قرار است گوهر تاج‌دار مجموعه درخشان سرمایه‌گذاری‌های عربستان باشد. صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) تاکنون ۳۸میلیارد دلار سرمایه در اختیار شرکت ساوی گیمز گروپ (Savvy Games Group) قرار داده تا این کشور را به یکی از قطب‌های اصلی صنعت بازی‌های ویدئویی جهان تبدیل کند.
دو سال پیش ساوی شرکت آمریکایی اسکوپلی (Scopely) را خریداری کرد؛ استودیویی که بازی موبایلی !Monopoly Go آن از زمان عرضه در سال ۲۰۲۳تاکنون بیش از ۵میلیارد دلار درآمد کسب کرده و یکی از پرفروش‌ترین بازی‌های موبایلی جهان به شمار می‌رود.
در ماه مه نیز ساوی بخش بازی شرکت آمریکایی نایانتیک (Niantic) - سازنده بازی‌های موبایلی مجموعه Pokémon - را خرید. افزون بر این ساوی سهام قابل‌توجهی در شرکت سوئدی امبریسر گروپ (Embracer Group) در اختیار دارد و حتی کرسی هیات‌مدیره آن را نیز گرفته است؛ شرکتی که مالک مجموعه‌های مشهوری چون Tomb Raider با شخصیت معروف لارا کرافت است.
صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) خود نیز سهام قابل‌توجهی در برخی از بزرگ‌ترین نام‌های صنعت بازی‌های ویدئویی جهان به دست آورده است. این صندوق یکی از سه سهامدار عمده شرکت‌های ژاپنی نینتندو، کپکام (Street Fighter) و کویی (Ninja Gaiden)، شرکت‌های کره‌ای نکسون و NCSoft و همچنین شرکت آمریکایی Take-Two سازنده مجموعه Grand Theft Auto، سری بازی‌های رانندگی و تیراندازی است که تاکنون حدود ۴۵۰میلیون نسخه فروش داشته است.
PIF همچنین جزو پنج سهامدار عمده شرکت‌های ژاپنی توئی (Dragon Ball Z) و اسکوئر انیکس (Final Fantasy) است و در این شرکت‌ها کرسی هیات‌مدیره نیز دارد. به جز EA مجموع سهام PIF در صنعت بازی‌ها به حدود ۱۱.۷میلیارد دلار می‌رسد. علاوه بر این سایر صندوق‌های دولتی عربستان نیز سرمایه‌گذاری‌های اضافی در حوزه بازی‌های ویدئویی دارند.
«ما تازه کارمان را شروع کرده‌ایم.» برایان وارد، کارشناس باسابقه کانادایی و مدیر ساوی گیمز گروپ، این جمله را می‌گوید. تیم او هر سال صدها فرصت خرید و سرمایه‌گذاری را بررسی می‌کند و توانایی ساوی در تصاحب معاملات مهم، تا حد زیادی به این دلیل است که منابع مالی دیگر در بازار تقریبا از بین رفته‌اند. سرمایه‌گذاری‌های ریسک‌پذیر در صنعت بازی از اوج خود در سال‌های
۲۰۲۲-۲۰۲۱ حدود سه‌چهارم کاهش یافته است؛ رکودی که به دلیل اشباع بازار موبایل و کاهش تعداد بازیکنان غیرحرفه‌ای دوران پاندمی ایجاد شده است. جوست وان درونن، کارشناس بازی در مدرسه کسب‌وکار استرن دانشگاه نیویورک، تحلیل می‌کند که استراتژی عربستان «صرف مبالغ هنگفت برای تسلط کامل بر بازار» است.
وارد می‌گوید دستور ولیعهد محمد بن‌سلمان این است که «شرکتی بسازیم مثل دیزنی، اما برای بازی‌های ویدئویی و ورزش‌های الکترونیک». بخشی از این هدف، ایجاد یک جامعه از هواداران پرشور است. دیزنی پارک‌های تفریحی دارد، اما عربستان فرصت را در مسابقات زنده بازی‌های ویدئویی می‌بیند. در سال ۲۰۲۲ ساوی شرکت‌های ورزش‌های الکترونیک ESL و FACEIT را با مجموع ارزش ۱.۵میلیارد دلار خریداری کرد. ساوی همچنین ۳۰درصد سهام Hero Esports، شرکت چینی تحت حمایت تنسنت، را در اختیار دارد. به طور کلی ساوی اعلام کرده است که ۴۰درصد بازار جهانی ورزش‌های الکترونیک را کنترل می‌کند.
شاخه ورزش‌های الکترونیک ساوی هنوز سودده نیست، اما هدف آن افزایش تعامل و هیجان طرفداران است و در این زمینه به نظر می‌رسد موفق عمل کرده باشد. طی دو سال گذشته عربستان جام جهانی ورزش‌های الکترونیک را در ریاض برگزار کرده است، جایی که تیم‌ها در بازی‌هایی مانند League of Legends با هم رقابت می‌کنند و گفته می‌شود که محمد بن‌سلمان گاهی با برخی از حرفه‌ای‌ها بازی می‌کند. در رویداد تابستان امسال حدود ۲۵۰هزار بلیت فروخته شد و به‌صورت آنلاین ۷۵۰میلیون استریم در پلتفرم‌هایی مانند Twitch و Douyin ثبت شد که نیمی از مخاطبان از چین بودند. بزرگان صنعت نیز برای کنفرانسی موازی پرواز می‌کنند؛ این کنفرانس به گفته یکی از سرمایه‌گذاران غربی، مهم‌ترین رویداد در دنیای بازی‌ها شده است. سال آینده ریاض میزبان یک تورنمنت جدید دوسالانه با عنوان Esports Nations Cup خواهد بود.
توجیه همه این اقدامات فراتر از سرگرم کردن ولیعهد، ایجاد یک صنعت داخلی نوین است. عربستان سعودی در تلاش است اقتصاد خود را از وابستگی به نفت به سمت متنوع شدن ببرد. طرح «چشم‌انداز ۲۰۳۰» این کشور وعده ایجاد ۳۹هزار شغل در حوزه بازی‌های ویدئویی تا آن سال را می‌دهد. شرکت ساوی نیز در دانشگاه پرنسس نوره، مختص بانوان، در حال آموزش هنرمندان بازی است. دولت عربستان اعلام کرده که ۴۸درصد بازیکنان کشور را زنان تشکیل می‌دهند؛ در ساوی نیز کمی بیش از یک‌چهارم کارکنان زن هستند، رقمی که تقریبا با استاندارد صنعت غالبا مردانه مطابقت دارد.
کمی بیش از یک‌سوم کارکنان ساوی خارجی هستند، سهمی که آقای وارد انتظار دارد با بلوغ صنعت کاهش یابد. رالف رایخرت، آلمانی و برگزارکننده جام جهانی ورزش‌های الکترونیک، می‌گوید جذب سرمایه‌گذاران و نیروی کار غربی به عربستان آسان‌تر شده است، چرا که افراد بیشتری خود کشور را از نزدیک می‌بینند.
این موضوع به انگیزه دیگری نیز اشاره دارد. همان‌طور که سرمایه‌گذاری عربستان در ورزش و سرگرمی - از جمله برگزاری جشنواره‌های فیلم و کمدی و گرندپری فرمول یک - به تغییر تصویر کشور کمک می‌کند، ورودش به دنیای بازی‌های ویدئویی نیز در راستای نمایش چهره‌ای تازه از عربستان است.
برایان وارد می‌گوید: «در خاورمیانه پنج تا ده هزار سال تاریخ انسانی وجود دارد، اما هیچ‌یک از این داستان‌ها در رسانه ما روایت نشده است. و این یک فرصت عظیم است.» او معتقد است که جهان عرب‌زبان هنوز از نظر بازی‌های ویدئویی مورد توجه قرار نگرفته است. او به ژاپن، چین و کره‌جنوبی اشاره می‌کند که چگونه افسانه‌ها و فرهنگ ملی خود را در قالب بازی‌های محبوب عرضه کرده‌اند. برای مثال، سال گذشته بازی Black Myth: Wukong در چین که غرق در افسانه‌های چینی است توسط کاربران Steam به عنوان بازی سال انتخاب شد. وارد می‌گوید هدفش ترویج فرهنگ عربستان به عنوان ماموریت مستقیمش نیست، اما امیدوار است که بازی‌های آینده ساخته عربستان نیز مانند عناوین شرق آسیا جذابیت جهانی پیدا کنند.
بسیاری از بازیکنان نگران‌اند که مالکیت عربستان چگونه محتوای بازی‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. همان‌طور که چین به یک بازار مهم سینما تبدیل شده، استودیوهای هالیوود از پرداختن به موضوعات حساس مانند تبت که در دهه ۱۹۹۰ پذیرا بودند اجتناب کرده‌اند. به‌راحتی می‌توان تصور کرد که اتفاق مشابهی در صنعت بازی‌های ویدئویی رخ دهد.
برای مثال در سال ۱۹۹۲ و پس از جنگ خلیج فارس، EA بازی Desert Strike را منتشر کرد که شخصیت منفی آن یک دیکتاتور عرب تخیلی بود. در سال ۲۰۰۵ در اوج جنگ علیه تروریسم، بازی Battlefield ۲ نیروهای آمریکایی را مقابل دشمنانی از جمله ائتلاف خاورمیانه قرار داد. پرسش این است که آیا چنین بازی‌هایی زیر نظر مالکان جدید EA هم منتشر خواهند شد؟
ماجرای ماموریت فرعی
به‌روزرسانی پیشروی بازی «فرقه اساسین» نشان می‌دهد که چگونه سرمایه سعودی می‌تواند به شکل ظریف محتوا را تحت تاثیر قرار دهد. این تنها مثال نیست. در مارس، طرفداران بازی مبارزه‌ای «Fatal Fury» از حضور یک شخصیت جدید در نسخه اخیر شگفت‌زده شدند؛ کریستیانو رونالدو. در بازی، این فوتبالیست پرتغالی با توپ آتشین به دشمنان حمله می‌کند و «نیرویی غیرقابل توقف حتی برای مبارزان حرفه‌ای» است.
این همکاری غیرمعمول ممکن است یک پشتوانه سعودی داشته باشد. رونالدو کاپیتان تیم النصر ریاض است، تیمی که اکثریت سهام آن در اختیار صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) قرار دارد. توسعه‌دهنده ژاپنی بازی، SNK، تحت مالکیت عمده موسسه MiSK - یک سازمان غیرانتفاعی سعودی به ریاست ولیعهد علاقه‌مند به بازی‌ها - قرار دارد.
* اکونومیست
