ایتالیا زیر ضرب
اگر این پرونده در هفته‌های آینده حل‌وفصل نشود، سیزده شرکت از بزرگ‌ترین صادرکنندگان پاستای ایتالیا با تعرفه‌هایی مجازات‌گونه تا ۹۱.۷۴درصد روبه‌رو خواهند شد؛ تعرفه‌ای که شامل همه‌چیز می‌شود، از ریگاتونی گرفته تا پاپاردله. این رقم علاوه بر ۱۵درصد تعرفه‌ای است که دولت ترامپ پیش‌تر بر کالاهای صادراتی اتحادیه اروپا اعمال کرده بود. در مجموع، این دو رقم می‌توانند نرخ تعرفه بر نمادین‌ترین کالای صادراتی ایتالیا را به حدود ۱۰۷درصد برسانند.
در ایالات متحده، تحقیقاتی از این دست درباره ادعاهای «دامپینگ»، یعنی زمانی که شرکت‌های خارجی کالاهای خود را در آمریکا ارزان‌تر از کشور خودشان می‌فروشند امری معمول است. اما شرکت‌ها و انجمن‌های صنعتی ایتالیایی می‌گویند هرگز تعرفه‌هایی به این میزان نجومی و فراگیر ندیده‌اند. آنها این تعرفه‌ها را که در پی شکایت دو تولیدکننده آمریکایی اعمال شده است، مانعی تجاری می‌دانند که هدفش بیرون راندن آنها از بازار پرسود آمریکا و باز کردن فضا برای تولیدکنندگان پاستای آمریکایی است تا سهم بیشتری از بازار را به دست آورند.
به گفته لوئیجی اسکوردامالیا، مدیرعامل انجمن صنایع غذایی ایتالیا، این تعرفه‌های جدید تقریبا ۵۰درصد از ۷۸۰میلیون دلار صادرات پاستای ایتالیا به آمریکا را هدف قرار می‌دهد، از جمله ۹۰درصد از پاستاهای ممتاز و گران‌قیمت این کشور.
کوزیمو رومو، مدیرعامل شرکت پاستا روم، یکی از شرکت‌های موجود در فهرست جریمه‌شده‌ها، می‌پرسد: «چرا نمی‌خواهند محصولات ایتالیایی وارد آمریکا شوند؟ من فکر می‌کنم این کاملا نامناسب است، چون ایتالیا و آمریکا برادرند. این فقط بهانه‌ای است برای جلوگیری از ورود کالاهای ایتالیایی.»
بازار پاستای آمریکا با ارزشی حدود ۶.۲میلیارد دلار عمدتا در دست تولیدکنندگان داخلی است، هرچند دفتر مرکزی چندین شرکت بزرگشان در ایتالیاست. صادرات مستقیم از ایتالیا در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و اکنون حدود ۱۲درصد از بازار آمریکا را تشکیل می‌دهد. شرکت‌ها این رشد را نتیجه افزایش فرهنگ «غذاشناسی» در آمریکا و علاقه روزافزون به همه‌چیزِ ایتالیایی می‌دانند. این موفقیت تازه یکی از دلایلی است که باعث می‌شود تهدید تعرفه‌ها برایشان دردناک‌تر باشد. ماسیمو مِنا، مدیرعامل شرکتی که سالانه حدود ۵۰میلیون دلار در بازار آمریکا فروش دارد، می‌گوید: «برای ادامه فروش در آمریکا، باید قیمت‌ها را دو برابر کنیم. این عملا ما را از بازی بیرون می‌اندازد.»
تولیدکنندگان ایتالیاییِ شراب و پنیر ماه‌هاست که از تعرفه کلی ۱۵درصدی بر کالاهای اتحادیه اروپا شکایت دارند، اما جنگ غذایی تازه بر سر پاستا، مرحله تازه‌ای از بحران است و موجی از نگرانی در کشوری که پاستا و غرور ملی جدایی‌ناپذیرند، به وجود آورده است.
در این میان، شرکت‌های ایتالیایی هزینه‌های سنگینی برای وکلای خود می‌پردازند تا با این جریمه‌های سنگین مقابله کنند؛ هم‌زمان، مقام‌های وزارت خارجه، وزارت کشاورزی و دیگر نهادهای ایتالیا در تلاشند خسارت‌ها را جبران کنند. آدولفو اورسو، وزیر صنعت ایتالیا، که پاستا را «مایه غرور آشپزی ایتالیایی» خواند، در تجمعی در رم اعلام کرد دولت ایتالیا در حال مقابله قانونی علیه این تعرفه‌هاست. او گفت: «تعرفه ضددامپینگ، مبنایی ندارد که دولت آمریکا ادعا می‌کند دارد.»
در گذشته نیز تعرفه‌های بالا و تنبیهی بر تولیدکنندگان پاستای ایتالیا اعمال شده بود، اما ناظران می‌گویند هرگز ندیده‌اند که چنین تعرفه‌هایی هم‌زمان بر تعداد زیادی شرکت وضع شود. برخی از فعالان صنعت پاستا شگفت‌زده‌اند که ترامپ کشوری را هدف قرار داده که رهبرش، جورجیا ملونی، همان نخست‌وزیری است که او ماه گذشته در اجلاس غزه در مصر، با عبارت «زنی جوان و زیبا» از او یاد کرده بود. برخی دیگر معتقدند این ماجرا احتمالا سوءتفاهمی بزرگ است یا نتیجه رفتار یک مقام اداری بیش‌ازحد مشتاق در وزارت بازرگانی آمریکا که خواسته با شدت عمل، رؤسایش در کاخ سفید را تحت‌تاثیر قرار دهد. آنان امیدوارند بتوانند با مذاکره، نرخ تعرفه را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهند. اسکوردامالیا گفت: «به‌گمانم یکی از مدیران وزارت بازرگانی بوده که همان‌طور که در ایتالیا می‌گوییم، خواسته از شاه، شاه‌تر باشد.»
برخی ناظران می‌گویند تهدید به اعمال چنین تعرفه‌های سنگینی بر پاستای ایتالیایی نشان می‌دهد که تجارت با آمریکای دوران ترامپ شبیه یک بازی بخت و اقبال است. دولت ترامپ از تعرفه‌ها به‌عنوان سلاحی علیه چین استفاده کرده؛ اما درعین‌حال، آنها را علیه کشورهایی چون هند، با نخست‌وزیری نارندرا مودی، که ترامپ پیش‌تر از او تمجید کرده بود نیز به کار گرفته است.
ناتالی توچی، مدیر موسسه امور بین‌الملل رم، گفت: «باید تا حالا فهمیده باشیم که شعار «اول آمریکا» ترامپ درواقع «فقط آمریکا» است. فارغ از هرگونه روابط شخصی یا همدلی سیاسی که ممکن است با جورجیا ملونی داشته باشد، در عمل هیچ تفاوتی ایجاد نمی‌کند.»
تحقیق مربوط به ادعای دامپینگ از درخواستی در ژوئیه ۲۰۲۴ آغاز شد که دو شرکت آمریکایی برای بازبینی عملکرد صادرکنندگان ایتالیایی (در بازه اول ژوئیه ۲۰۲۳ تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۴) ارائه کردند. برای بررسی اتهامات، وزارت بازرگانی آمریکا از دو صادرکننده بزرگ ایتالیایی در آن دوره، Pasta Garofalo و La Molisana، خواست اطلاعات لازم را ارائه دهند. هر دو شرکت اتهامات دامپینگ را رد کرده‌اند.
براساس نامه‌ای که وزارت بازرگانی آمریکا در اواخر اوت منتشر کرد و در آن تعرفه‌های جدید اعلام شد، این دو شرکت اطلاعات کافی برای ارزیابی دقیق اتهام دامپینگ ارائه نکرده‌اند. وزارت بازرگانی اعلام کرد پاسخ‌های داده‌شده «ناسازگار و نامشخص» بوده‌اند. یکی از شرکت‌ها داده‌های مربوط به فروش داخلی، فروش در بازار آمریکا و اختلاف قیمت‌ها را با وجود چندین درخواست رسمی ارائه نکرده، و شرکت دیگر نیز فاکتورهای ناقص، جزئیات گمشده درباره هزینه‌ها و ترجمه‌های انگلیسی ناقص داشته است. در نتیجه، وزارت بازرگانی تصمیم گرفت جریمه‌های یکسانی نه‌تنها بر آن دو شرکت در حال بررسی، بلکه بر یازده شرکت ایتالیایی دیگر نیز اعمال کند.
یک مقام آمریکایی آگاه به پرونده گفت این نوع بررسی‌ها تقریبا هر سال انجام می‌شوند و نباید آنها را مستقیما بخشی از سیاست تعرفه‌ای ترامپ دانست. به گفته او، دلیل اصلی نرخ تعرفه (۹۱.۷۴درصد) و دامنه گسترده آن این بار، ناتوانی دو شرکت منتخب در ارائه داده‌های درخواستی، به بهترین شکل ممکن بوده است. این مقام افزود که نرخ ۹۱.۷۴درصدی فعلا موقت و مقدماتی است و در طی دو تا چهار ماه آینده پیش از اجرا مورد بازبینی قرار خواهد گرفت.
به گفته یکی از مقام‌های آمریکایی، این صرفا یک تصمیم مقدماتی در چارچوب یک بازبینی اداری است. در نهایت، تصمیم‌گیری درباره اینکه آیا واقعا دامپینگ رخ داده یا نه، و اینکه چه اقدامی باید صورت گیرد، بر عهده وزارت بازرگانی آمریکاست.
* تحلیلگر واشنگتن‌پست
