عوامل عقب‌نشینی بورس بررسی شد؛
چرخش ضربتی بازارها
بورس تهران برای دومین هفته پیاپی در مسیر نزولی قرار گرفت؛ روندی که بیش از آنکه ناشی از یک اصلاح زودگذر باشد، حاصل تلاقی چند عامل اثرگذار است. در هفته گذشته مجموعه‌ای از عوامل دست به دست هم دادند تا عقب‌نشینی بورس به دومین هفته پی‌درپی برسد. از افزایش نرخ دلار و جهش ناگهانی بازارهای موازی گرفته تا ابهامات پیرامون نرخ خوراک پتروشیمی‌ها. این متغیرهای اثرگذار بر روند بازار سهام، موجب شکل‌گیری موجی از احتیاط و تردید در میان سرمایه‌گذاران شد. بررسی روند معاملات بازار سهام در هفته‌ای که گذشت نشان می‌دهد، علاوه بر کاهش دسته‌جمعی شاخص‌ها، خروج پول نیز نسبت به هفته‌های قبل سرعت بیشتری گرفته است. در همین مسیر شاید بتوان افزایش نرخ دلار و جذابیت ناگهانی بازارهای موازی را به عنوان مهم‌ترین عامل انزوای بورس مطرح کرد.
امری که مانع از شکل‌گیری جریان پایدار تقاضا در سمت خرید شد. برآیند نوسانات بورس تهران بیانگر آن است که تحولات سومین هفته آبان‌ماه، کام اهالی بازار سرمایه را تلخ کرده است. شاخص کل با کاهش بیش از ۳.۲۵درصدی، نه‌تنها ۲ ابرکانال مهم خود را از دست داد، حتی ضعیف‌ترین عملکرد ۱۳ هفته اخیر را نیز به ثبت رساند. اگرچه یکی از الزامات پویایی بازار سهام، جابه‌جایی مداوم سهام است و نباید این موضوع منجر به ترس سرمایه‌گذاران شود. در این میان ذکر یک نکته کلیدی حائز اهمیت است. جابه‌جایی سهام و اصلاح‌های مقطعی را نباید به‌عنوان ضعف ساختاری بازار تعبیر کرد؛ بلکه این تحرکات نشان‌دهنده سازوکار طبیعی برای بازگشت به تعادل در معاملات محسوب می‌شوند.
نوسانات کوتاه‌مدت به بازار اجازه می‌دهد تا قیمت‌ها بر اساس اطلاعات جدید، چشم‌اندازهای به‌روزشده و انتظارات سرمایه‌گذاران تعدیل شود. به بیان دیگر، این اصلاح‌ها بخشی از فرآیند کارآیی، شفافیت و تصفیه ریسک در بازار سرمایه‌اند و زمینه را برای شکل‌گیری یک روند پایدار و متعادل در افق بلندمدت فراهم می‌کنند. با این حال خروج بیش از ۵ هزار میلیارد تومان پول حقیقی در هفته مذکور بیانگر یک نکته مهم است. تقویت فضای محتاطانه میان معامله‌گران نشان می‌دهد؛ سرمایه‌گذاران همچنان نسبت به آینده کوتاه‌مدت بازار مردد هستند.
شاخص هموزن نیز در هفته‌ای که گذشت حدود 2 درصد از ارتفاع خود را کم کرد. ارزش معاملات خرد نیز با کاهش 32 درصدی نسبت به هفته دوم آبان ماه به سطح 9 هزار و 340میلیارد تومان رسید. تحلیلگران معتقدند؛ اکنون بورس به نقطه‌ای رسیده که می‌تواند یا در محدوده حمایتی ۳میلیون واحد بار دیگر جرقه بازگشت را روشن کند یا آنکه با یک دوره اصلاح زمانی طولانی‌تر به سمت حمایت‌های پایین‌تر حرکت کند. آنچه مسیر آتی بازار را تعیین خواهد کرد، عبور از ابهامات سیاسی-اقتصادی و بازگشت جریان نقدینگی هوشمند به بازار است. معامله‌گران تالار شیشه‌ای در هفته گذشته به دلیل افزایش ابهامات در حوزه سیاسی و اقتصادی، با احتیاط بیشتری بر گزینه‌های خرید و فروش متمرکز شدند.
کاهش نسبی ارزش معاملات نیز همین موضوع را تایید می‌کند. ارزش دادوستدهای بورسی در هفته گذشته به طور میانگین حدود 9هزار میلیارد تومان به ثبت رسید که کمترین میزان طی 6هفته اخیر به شمار می‌رود. این درحالی است که بیش از 5هزار میلیارد تومان از گردونه معاملات بازار سهام توسط حقیقی‌ها خارج شده است. بورس تهران در هفته گذشته بالاترین خروج پول حقیقی را از هفته منتهی به 11تیر، یعنی دقیقا هفته اول بازگشایی بازار پس از جنگ تحمیلی 12روزه به ثبت رسانده است. این درحالی است که به دلیل تثبیت نرخ اوراق اخزا در بالای 35درصد، صندوق‌های درآمد ثابت میزبان 2همت از جریان نقدینگی حقیقی‌ها شدند. از سویی، خیز سکه و طلا برای ثبت رکوردهای جدید سبب شد تا ETFهای طلایی بورس از سقف تاریخی خود عبور کرده و میزبان حدود 6همت باشند.
ورود به مرز حساس
آنچه مبرهن است اینکه بازار سهام همچنان از منظر ارزندگی در سطوح قابل‌توجهی قرار دارد؛ نسبت P/E حدود 6.3واحد نشان می‌دهد که بخش مهمی از نمادها در قیمت‌هایی معامله می‌شوند که با معیارهای بنیادی همخوانی دارد. با این حال، مسیر صعودی بورس بیش از هر زمان دیگری به وضعیت ریسک‌های بیرونی گره خورده است. در شرایط کنونی، تقویت نرخ دلار توافقی و کاهش شکاف تقریبا ۵۵ درصدی آن با بازار آزاد می‌تواند به‌عنوان محرک اصلی برای بهبود انتظارات و بازگشت جریان نقدینگی به بازار سهام عمل کند. همزمان، رفع برخی ابهامات سیاستی و اقتصادی نیز لازمه شکل‌گیری روند پایدار در شاخص‌هاست. اما تکنیکالیست‌ها چه می‌گویند؟
از منظر تکنیکی، شاخص کل زیر سطح 3میلیون و 100 هزار واحد قرار دارد. اینک مرز ۳میلیون واحد نقش یک حمایت کلیدی را ایفا می‌کند. واکنش بازار به این سطح می‌تواند تعیین‌کننده مسیر کوتاه‌مدت بورس باشد؛ در صورت تثبیت این محدوده، امکان بازگشت تدریجی به مسیر صعودی وجود دارد. اما شکست این سطح حمایتی، سناریوی متفاوتی را مطرح می‌کند. برخی از کارشناسان از احتمال طولانی شدن اصلاح خبر می‌دهند.
اگر ارزش معاملات خرد در روزهای آینده باز هم کاهش یابد و محرک جدی برای رشد بازار وجود نداشته باشد؛ سناریوی تداوم اصلاح بورس می‌تواند محتمل باشد. یکی از موضوعات مهمی که کارشناسان بر آن تاکید می‌کنند آن است که وضعیت متغیرهای اثرگذار بر روند بازارها همچنان نقشی کلیدی در مسیریابی بازارها ایفا می‌کند. همین موضوع پیش‌بینی پذیر بودن روند بازار را عملا با مشکل مواجه می‌کند.
