ضعف بنادر ایران بر اساس الگوی سن‌پترزبورگ
به گزارش خبرگزاری مهر، جبارعلی ذاکری در سفر کاری خود به روسیه، از سامانه‌ها و فناوری‌های مورد استفاده در خطوط بارگیری و تخلیه بندر سن‌پترزبورگ بازدید کرد. هدف از این بازدید، آشنایی نزدیک با فناوری‌های نوین بارگیری و تخلیه، توسعه همکاری‌های حمل‌ونقلی و بررسی ظرفیت‌های بندری در مسیر کریدور بین‌المللی شمال - جنوب بوده است.
وی در جریان این بازدید، عملکرد سامانه‌های خودکار تخلیه و بارگیری کانتینر، خطوط ریلی داخلی بندر، نحوه استقرار کانتینر روی کامیون و تریلر، تجهیزات ایکس‌ری، باسکول و بخش‌های گمرکی را مورد بررسی قرار داد. ذاکری در نشستی با مسوولان بندر و راه‌آهن سن‌پترزبورگ به معرفی ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های دو بندر ریل‌پایه شهید رجایی و امام خمینی پرداخت و پیشنهادهایی در زمینه گسترش همکاری‌های حمل‌ونقل کانتینری ارائه کرد.
این نشست با تمرکز بر توسعه تبادلات تجاری در مسیر کریدور شمال - جنوب، بررسی راهکارهای احیای حمل‌ونقل ریلی و ارتقای سطح هماهنگی دو کشور در حوزه لجستیک و حمل‌ونقل بین‌المللی برگزار شد. بندر سن‌پترزبورگ به‌عنوان یکی از بنادر مهم روسیه، دارای محوطه کانتینری به وسعت ۹۰هکتار و چهار اسکله فعال است که امکان پهلوگیری کشتی‌هایی با عمق حداکثر ۱۱متر را فراهم می‌کند. فعالیت‌های تخلیه و بارگیری در این بندر تحت نظارت شرکت «گلوبال پورت» انجام می‌شود؛ شرکتی که زیرمجموعه هلدینگ دِلو بوده و از سه شرکت «پ‌ک‌ت» و «اوستو شسکی» و «پترو اسپورت» تشکیل شده است. ترمینال نخست این بندر در اختیار شرکت «پ‌ک‌ت» قرار دارد و به‌طور میانگین سالانه حدود یک‌میلیون کانتینر در آن پردازش می‌شود.
از سال ۲۰۲۲ نیز فناوری‌های جدیدی در این بندر به کار گرفته شده که از جمله آنها می‌توان به بهره‌گیری از کانتینرهای فله‌بر ویژه با مکانیسم تخلیه اختصاصی در انبار کشتی اشاره کرد. همچنین، خطوط ریلی بندر شامل شش مسیر اصلی است که به‌طور همزمان سه خط آن در سایت کانتینری فعال هستند. طول معمولی قطارها نیز بین ۵۷ تا ۷۱ واگن متغیر است.
برنامه جدید برای بنادر ایران
به گزارش «دنیای اقتصاد»، بنادر به‌عنوان شریان‌های حیاتی تجارت جهانی، نقش مهمی در جابه‌جایی کالا و پیوند اقتصاد ملی با زنجیره‌های بین‌المللی ایفا می‌کنند. بنادر ایران با وجود داشتن ظرفیت‌های فراوان و موقعیت ژئواستراتژیک همچنان با مشکلات زیرساختی و مدیریتی مواجه‌اند. فرآیندهای گمرکی طولانی، کمبود تجهیزات مدرن تخلیه و بارگیری، ضعف در اتصال ریلی مستقیم به پایانه‌های بندری و محدودیت در خدمات لجستیکی، باعث کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های تجارت در کشور شده است. در حالی‌که روسیه با نوسازی مداوم و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین توانسته روند تجارت خارجی خود را تسهیل کند،
بنادر ایران نیازمند سرمایه‌گذاری جدی، ارتقای فناوری و بازنگری در سازوکارهای مدیریتی هستند. این در حالی است که مقایسه ظرفیت‌ها و عملکرد بنادر ایران مثل بنادر شهید رجایی که مجهزترین بندر ایران است، با بنادری همچون سن‌پترزبورگ نشان‌دهنده ضعف تجهیزات لجستیک در بنادر ایران است. بندر سن‌پترزبورگ به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر شمالی روسیه، با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته تخلیه و بارگیری، سامانه‌های دیجیتال گمرکی، پایانه‌های کانتینری مدرن و شبکه حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای یکپارچه، توانسته جایگاه راهبردی خود را در تجارت دریای بالتیک تثبیت کند.
تجربه سن‌پترزبورگ نشان می‌دهد که کارآمدی بندر تنها در افزایش ظرفیت فیزیکی خلاصه نمی‌شود، بلکه به میزان هوشمند‌سازی خدمات، تسهیل مقررات و هم‌افزایی با حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای وابسته است. در این چارچوب، بازدید اخیر مدیرعامل راه‌آهن ایران از سامانه‌های بندری روسیه شامل تجهیزات تخلیه و بارگیری، سیستم‌های ایکس‌ری و فرآیندهای گمرکی، می‌تواند فرصتی ارزشمند برای الگوبرداری باشد.
مذاکراتی هم با وزارت حمل‌ونقل روسیه در خصوص همکاری بین دو کشور در زمینه‌های حمل‌ونقل کانتینری و فعال‌سازی ظرفیت‌های کریدوری صورت گرفته است. این بازدید می‌تواند مبنای برنامه‌ریزی دقیق‌تر و کارآمدتر در توسعه بنادر کشور قرار گیرد و سرآغازی برای جبران کمبود تجهیزات به‌ویژه در بنادر جنوبی کشور شود.
