بال شرقی زیر آوار جاه‌طلبی ترامپ
تخریب دفتر بانوی اول حمله به دموکراسی و حاکمیت قانون است
تصاویر ماشن‌آلات ساختمانی غول‌پیکر که دیوارها و ستون‌های تاریخی را می‌درند، نمادی شده از نحوه‌ای که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، قدرت را اعمال می‌کند. دکورهای طلای دفتر رئیس جمهور را شاید جانشین او در آینده بتواند محو و جایگزین کند و چمن‌ها و چیدمان باغ رز دوباره کاشته شود، اما تخریب بال شرقی، اقدامی پایدار است که پیام روشنی درباره اولویت‌های ترامپ می‌دهد.
ترامپ این درس را از دوران فعالیت در عرصه املاک و مستغلات در نیویورک آموخته بود؛ جایی که او با استفاده از بولدوزرها و تجهیزات تخریب، طرح‌هایش را به واقعیت تبدیل می‌کرد. او این شیوه را به کاخ سفید منتقل کرده و با تخریب بال شرقی، قصد دارد سالن رقصی با ظرفیت هزار نفر بسازد که به گفته خودش، «نمادی از شکوه و قدرت آمریکا» خواهد بود. هدف او از ابتدا واضح بود: ساخت فضایی که بتواند پیش از پایان‌دوره ریاست‌جمهوری، افتتاح کند و ریاست مراسم‌ها را بر عهده داشته باشد، بدون اینکه به ملاحظات تاریخی یا معماری توجهی شود.
تاریخچه بال شرقی
بال شرقی در دوران تئودور روزولت به عنوان ورودی ساده و کاربردی برای بازدیدکنندگان ساخته شد. هشت دهه بعد، فرانکلین روزولت آن را با ساختمانی مدرن جایگزین کرد که عمدتا پناهگاه بمب را پوشش می‌داد و بعدها به مرکزی برای فعالیت‌های اجتماعی و دفتر بانوی اول تبدیل شد. در دوران هری ترومن، کاخ سفید به دلیل فرسودگی ساختاری بازسازی شد، اما ساختار بیرونی حفظ شد تا مردم شاهد تخریب کامل نماد دولت نباشند. ترومن کمیسیونی متشکل از سناتورها و نمایندگان ایجاد کرد و بودجه بازسازی از مالیات‌دهندگان تامین شد تا همه چیز به صورت شفاف در کنگره بحث و تصویب شود.
ترامپ اما مسیر متفاوتی را در پیش گرفته است. او از ابتدا به دنبال مشورت یا تصویب قانونی نبوده و با ادعای اولیه مبنی بر اینکه سالن رقص جدید «با کاخ سفید همخوانی ندارد»، روند تخریب را آغاز کرد. وقتی مشخص شد این ادعا تغییر کرده است، اطلاع‌رسانی عمومی صورت نگرفت و مقامات کاخ سفید با توضیحات پیچیده قانونی، مجوز تخریب را توجیه کردند.
ترامپ ابتدا برآورد کرده بود ساخت سالن رقص ۲۰۰میلیون دلار هزینه دارد، اما با ورود کمک‌های مالی جدید، بودجه پروژه به ۳۵۰میلیون دلار افزایش یافت. کمک‌کنندگان شامل شرکت‌های بزرگ فناوری مانند آمازون، گوگل و متا، شرکت‌های کریپتو از جمله تتر، کوین‌بیس، ریپل و بنیاد جِمنی، همچنین لاکهید مارتین و شرکت‌های دخانیاتی مانند Reynolds American و Altria بودند. یوتیوب نیز ۲۲میلیون دلار از تسویه‌حساب خود با ترامپ بابت جریمه تعلیق حساب او در سال ۲۰۲۱ را به صندوق پروژه اختصاص داد. یکی از سرمایه‌گذاران، پائولو تیرامانی، بنیان‌گذار شرکت مسکن ماژولار BOXABL، چکی ۱۰میلیون دلاری برای پروژه نوشت تا فرصت ملاقات شخصی با ترامپ و شرکت در مهمانی شام با سایر میلیاردرها مانند آیک پرلموتر و هارولد هَم را داشته باشد. او تاکید کرد که این کمک «برای قدردانی از اقدامات رئیس‌جمهور است» و هیچ ارتباطی با مذاکرات با نهادهای فدرال ندارد.
انتقادات از این پروژه فراگیر و گسترده است. انجمن ملی حفاظت از بناهای تاریخی، ایجاد شده توسط کنگره برای حفظ نمادهای ملی، خواستار توقف بازسازی شد تا تغییرات جدید تمامیت تاریخی و نمادین خانه مردم را به خطر نیندازد. انجمن تاریخ‌دانان معماری نیز پیش‌تر درخواست مشابهی ارائه کرده بود. چلسی کلینتون نوشت که حذف بال شرقی «تنها درباره مرمر یا گچ نیست، بلکه حمله ترامپ با توپ تخریب به میراث ما و تهدید دموکراسی و حاکمیت قانون است». دموکرات‌ها در کمیته‌های کنگره هشدار داده‌اند که کمک‌های مالی اهداکنندگان می‌تواند نگرانی‌هایی درباره «شفافیت، اولویت‌های بودجه‌ای و یکپارچگی اخلاقی» ایجاد کند و خواستار دسترسی به اسنادی شده‌اند که نشان دهد آیا اهداکنندگان انتظار دسترسی یا تصمیم‌گیری‌های مساعد دولت را در ازای حمایت مالی داشته‌اند.
ترامپ در پاسخ، این پروژه را فرصتی برای «میهن‌پرستان» دانست تا در ارتقای «شهرت» کاخ سفید مشارکت کنند و اصرار داشت که هدف شخصی نیست و او سالن را با خود نخواهد برد. او همچنین از این پروژه به عنوان مکانی برای میزبانی مقامات خارجی یاد کرد و اشاره کرد که معمولا چادری برای دیدارهای رسمی مانند سفرهای شی جین‌پینگ و امانوئل ماکرون در محوطه کاخ برپا می‌شود.نحوه عمل ترامپ در این پروژه، نمونه‌ای از نگاه او به قدرت است: «هدف وسیله را توجیه می‌کند». او مشورت و تایید قانونی را برای «بازندگان» می‌داند و معتقد است پیروزی در انتخابات مجوزی است برای اقدامات جسورانه، حتی اگر قانونی بودن آن مورد تردید باشد. از تخریب بال شرقی گرفته تا حملات مرگبار در آب‌های ونزوئلا و کلمبیا، او نشان داده که ترجیح می‌دهد تصمیمات خود را بدون مداخله کنگره یا کارشناسان بگیرد.
این پروژه همچنین نشان‌دهنده پیوند میان کمک‌های مالی بزرگ و سیاست است. شرکت‌ها و میلیاردرهایی که از تصمیمات دولت سود برده یا انتظار تخفیف‌های قانونی و سیاستی داشتند، حالا در ساخت سالن رقص کاخ سفید مشارکت می‌کنند. این موضوع بحث‌های اخلاقی و شفافیت را به شدت تقویت کرده است و سوالات جدی درباره تاثیر مالی اهداکنندگان بر تصمیمات دولت را مطرح می‌کند. وقتی ترامپ کاخ سفید را ترک کند، ساختمان به شکلی متفاوت ظاهر خواهد شد و شاید برخی ابعاد تاریخی و فرهنگی آن برای همیشه تغییر کند. سالن رقص، با تزئینات طلایی و ظرفیت هزار نفره، قرار است نمادی از دیدگاه ترامپ درباره قدرت و ریاست‌جمهوری باشد.
برخی اقدامات دولت، مانند بسته شدن وزارت بهره‌وری دولت، احتمالا هرگز بازگشایی نخواهد شد. این پروژه، ترکیبی از جاه‌طلبی شخصی، قدرت سیاسی و حمایت مالی اهداکنندگان، نمونه‌ای نادر از نحوه اعمال قدرت در کاخ سفید است که نه تنها در معماری، بلکه در سیاست و دموکراسی آمریکا نیز بازتاب خواهد داشت. در نهایت، تخریب بال شرقی و ساخت سالن رقص طلایی، صرفا یک تغییر فیزیکی نیست، بلکه نمادی از تغییراتی است که ترامپ در نگرش به قدرت و ریاست‌جمهوری ایجاد کرده است. این پروژه، با هزینه‌های هنگفت، حمایت‌های مالی گسترده و انتقادات شدید، به یک نقطه عطف در تاریخ کاخ سفید تبدیل شده است و بدون شک، بحث‌ها و تاثیرات آن تا سال‌ها ادامه خواهد داشت.
* گزارشگر نیویورک تایمز
