ابهام در سیاست هسته‌ای ترامپ به نگرانیهای بینالمللی درباره ثبات استراتژیک دامن زده است
شکستن تابوی ۳۳ ساله
چندی پیش، رئیس‌جمهور و وزیر انرژی او، که بر توسعه و نگهداری ذخایر هسته‌ای نظارت دارد، در مورد این پرسش مهم که آیا ایالات متحده در شرف شکستن تابوی سه دهه‌ای آزمایش انفجاری سلاح‌های هسته‌ای است، ساز مخالف یکدیگر کوک کردند. با این حال، ترامپ بر این مساله که دستور از سرگیری آزمایش‌های هسته‌ای انفجاری - که ایالات متحده به مدت ۳۳سال از آن خودداری کرده بود - را داده است، تاکید بیشتری کرده تا با آنچه او انفجارهای زیرزمینی هسته‌ای مخفی - احتمالا توسط روسیه، چین و سایر کشورهای مسلح به سلاح هسته‌ای - می‌داند مطابقت داشته باشد.
اما این ادعا توسط بسیاری از کارشناسان هسته‌ای و نامزد خود ترامپ برای رهبری فرماندهی استراتژیک ایالات متحده، که مسوول سلاح‌های هسته‌ای زمینی، زیر‌دریایی و بمب‌افکن‌های آمریکا است، رد شده است. ترامپ در مصاحبه‌ای که روز جمعه با برنامه «۶۰ دقیقه» شبکه سی‌بی‌اس ضبط شد، گفت: «آنها آزمایش‌ها را در زیرزمین انجام می‌دهند، جایی که مردم دقیقا نمی‌دانند با این آزمایش چه اتفاقی می‌افتد. شما کمی لرزش احساس می‌کنید.
آنها آزمایش می‌کنند و ما آزمایش نمی‌کنیم. ما باید آزمایش کنیم». اشاره ترامپ به روسیه، چین و کره‌شمالی بود. روز یکشنبه (۱۱آبان)، «کریس رایت»، وزیر انرژی ترامپ، ظاهرا با رئیس‌جمهور مخالفت کرد آنگاه که اعلام کرد ایالات متحده قصد انجام آزمایش‌های جدید را ندارد و صرفا به آزمایش منظم اجزا و سیستم‌های هسته‌ای خود ادامه خواهد داد تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل کند.
رایت در برنامه «بریفینگ یکشنبه» در فاکس نیوز گفت: «اینها انفجارهای غیرهسته‌ای خواهند بود. اینها فقط سیستم‌های پیچیده‌ای را توسعه می‌دهند تا سلاح‌های هسته‌ای جایگزین ما حتی بهتر از سلاح‌های قبلی باشند». این پیام‌های متناقض به وضعیتی خارق‌العاده منجر شده است که در آن رئیس‌جمهور، که همه جا دستیاری با «توپ فوتبال هسته‌ای» حاوی کدها و گزینه‌های هسته‌ای دنبالش است، نمی‌تواند با یکی از مقامات ارشد کابینه در مورد نحوه برخورد دولت ایالات متحده با یکی از مخرب‌ترین سلاح‌های جهان، به توافق برسد.
آزمایش‌های انفجاری کلاهک‌های هسته‌ای از ویژگی‌های مکرر جنگ سرد بود، ابتدا در آزمایش‌های روی زمین در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ و سپس در انفجارهای زیرزمینی. اما آزمایش‌ها دیگر انجام نمی شوند و همه ابرقدرت‌های بزرگ تا حد زیادی به پیمان جامع منع آزمایش پایبند بوده‌اند، هرچند که هرگز رسما تصویب و اجرا نشده است.
ایالات متحده از سال ۱۹۹۲ آزمایش هسته‌ای انجام نداده است و به جز چند استثنا - مانند هند و پاکستان در سال ۱۹۹۸ - دیگران نیز از ممنوعیت آزمایش پیروی کرده‌اند. اما ترامپ ممکن است به یک بحث مداوم، هرچند هنوز طبقه‌بندی‌شده، در سازمان‌های اطلاعاتی و آزمایشگاه‌های ملی در مورد اینکه آیا چین و روسیه آزمایش‌های کوچکی انجام داده‌اند یا خیر، اشاره داشته باشد. طبق برخی تفاسیر، چنین آزمایش‌هایی شامل واکنش‌های هسته‌ای خودپایدار بوده‌اند که در دنیای هسته‌ای به عنوان آزمایش‌های «بحرانی» شناخته می‌شوند. شواهد مبهم است و کارشناسان در مورد کیفیت شواهد اختلاف‌نظر دارند. برخی معتقدند که ایالات متحده باید با این آزمایش‌ها خود را سازگار کند.
«جان راتکلیف»، مدیر سیا، در رسانه‌های اجتماعی پستی منتشر کرد که در آن گفته بود ترامپ در ادعاهای خود در مورد آزمایش‌های هسته‌ای روسیه و چین «محق است». پست راتکلیف به مقاله‌ای در «وال‌استریت ژورنال» در سال ۲۰۲۰ در مورد آزمایش‌های هسته‌ای مشکوک چین در مقیاس کوچک و اظهاراتی از سخنرانی مدیر آژانس اطلاعات دفاعی در سال ۲۰۱۹ مبنی بر اینکه روسیه «احتمالا به توقف آزمایش‌های هسته‌ای پایبند نیست» و آزمایش‌های روسیه «بازده هسته‌ای» ایجاد کرده است، اشاره داشت.
اما اشاره رایت به «انفجارهای غیر هسته‌ای» و «انفجارهای غیر بحرانی» ظاهرا این احتمال را که ایالات متحده قصد انجام آزمایش‌های مشابه را دارد، رد می‌کند. تنها کشوری که در ربع قرن گذشته آزمایش‌های هسته‌ای انفجاری کامل انجام داده است، کره‌شمالی است و آخرین آزمایش آن در سپتامبر ۲۰۱۷ بود. حتی قبل از مصاحبه «۶۰ دقیقه»، ترامپ، در سفر دیپلماتیک خود به آسیا، در برنامه «تروث سوشال» اعلام کرد که به «وزارت جنگ» دستور داده تا آزمایش‌ها را از سر بگیرد. مقامات گفتند که این پست، دستیاران خودش را نیز غافلگیر کرد.
زمان انتشار این پست در رسانه‌های اجتماعی قابل‌توجه بود، درست چند دقیقه قبل از دیدار او با رئیس‌جمهور چین. سپس، روز جمعه، در مصاحبه‌ای با شبکه سی‌بی‌اس در محل اقامت و باشگاه خود در فلوریدا، ترامپ دوباره اشاره کرد که ایالات متحده برای اولین بار در دهه‌های گذشته، کلاهک‌های هسته‌ای را به عنوان بخشی از آزمایش منفجر خواهد کرد. «نورا اودانل»، خبرنگار و مجری باسابقه سی‌بی‌اس، پرسید: «آیا منظورتان این است که پس از بیش از 30 سال، ایالات متحده قصد دارد انفجار سلاح‌های هسته‌ای را برای آزمایش آغاز کند؟» ترامپ پاسخ داد: «من می‌گویم که ما مانند سایر کشورها سلاح‌های هسته‌ای را آزمایش خواهیم کرد، بله.» اودانل سپس به ترامپ یادآوری کرد که تنها کشوری که اخیرا کلاهک هسته‌ای آزمایش کرده، کره‌شمالی بوده است.
روسیه اخیرا سیستم‌های پرتاب را آزمایش کرده است، اما خود کلاهک‌ها را آزمایش نکرده است. ترامپ این ادعا را رد کرد و مدعی شد که روسیه و چین مخفیانه سلاح‌های هسته‌ای را بدون اطلاع شبکه جهانی کارشناسان هسته‌ای، دانشمندان و متحدانشان، آزمایش کرده‌اند. ترامپ گفت: «شما از آن خبر ندارید.» اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا در مورد آزمایش هسته‌ای انفجاری ظاهرا اعضای دولت او را نیز غافلگیر کرد. درست یک روز قبل از اینکه او ادعا کند روسیه و چین در حال انجام انفجارهای هسته‌ای زیرزمینی هستند، دریاسالار «ریچارد کورل»، نامزد ترامپ برای رهبری فرماندهی استراتژیک ایالات‌متحده، به کنگره گفت که «نه چین و نه روسیه آزمایش انفجار هسته‌ای انجام نداده‌اند.»
«متیو بان»، استاد دانشگاه هاروارد که متمرکز بر سلاح‌های هسته‌ای است، گفت که «نگران‌کننده است وقتی مردی که انگشتش روی دکمه است» به نظر نمی‌رسد در صحبت علنی در مورد سلاح‌های هسته‌ای با مقامات ارشد فدرال خود هماهنگ باشد. بان گفت: «وقتی به نظر نمی‌رسد مردی که مسوول سلاح‌های هسته‌ای آمریکا است بداند در مورد چه چیزی صحبت می‌کند، همه را می‌ترساند.»
* گزارشگر نیویورک تایمز
