دریاچه ارومیه؛ قربانی دوگانه امنیت غذایی و آبی
به گزارش ایرنا، در حالی دریاچه ارومیه به دلیل توسعه کشاورزی، برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، ایجاد چاه‌های غیرمجاز و برداشت آب از سرچشمه رودهای واریزی به این دریاچه در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی طی دو دهه اخیر دچار بحران شده که ورود دستگاه‌های دیگر همچون وزارت راه برای اقدامات عمرانی همچون ساخت پل و سد و در عین حال عدم ورود به موقع وزارت نیرو به عنوان حکمران آب در کشور در جلوگیری از برداشت بی‌رویه آب در این مناطق و مسلوب‌المنفعه کردن چاه‌های غیرمجاز بی‌تاثیر نبوده است. دریاچه ارومیه دومین دریاچه شور بزرگ جهان و بزرگ‌ترین دریاچه آب شور ایران است که در شمال‌غرب کشور بین استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی قرار دارد.
این دریاچه در گذشته به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اکوسیستم‌های آبی ایران شناخته می‌شد و زیستگاه گونه‌های متنوع گیاهی و جانوری بود. مساحت دریاچه ارومیه در سال‌های پرآب بین ۵ تا ۶ هزار کیلومتر مربع می رسید، دریاچه ارومیه در سال ۱۳۷۴ بیشترین حجم آب به میزان ۳۲میلیارد مترمکعب آب داشته است. بخش بزرگی از آب این دریاچه از رودخانه‌های زرینه‌رود، سیمینه‌رود، تلخه رود، گدار چای، باراندوزچای، شهرچای، نازلی چای و زولاچای تغذیه می‌شد و مهم‌ترین جزایر این دریاچه جزیره کبودان، اشک داغی، آرزو و اسپیر است. اما در دهه‌های اخیر به دلیل کاهش ورودی آب و افزایش تبخیر به دلیل خشکسالی‌‌های پی در پی، این مساحت به شدت کاهش یافته است.
عمق متوسط این دریاچه نیز کاهش یافته و برخی مناطق آن به باتلاق و زمین خشک تبدیل شده است. دریاچه ارومیه نقش مهمی در تعادل اقلیمی منطقه دارد و به کنترل ریزگردها و نمک‌زدایی هوای منطقه کمک می کند. خشک شدن این دریاچه موجب شده تا توفان‌‌های نمکی با ذرات بسیار ریز نمک در منطقه منتشر شود که برای سلامت ساکنان و کشاورزی منطقه آسیب وارد کرده است. همچنین دریاچه ارومیه و حوضه آبریز آن یکی از مناطق کشاورزی مهم شمال‌غرب ایران است که تامین آب کشاورزی و معیشت‌میلیون‌‌ها نفر به آن وابسته است.
دریاچه ارومیه از دهه ۱۳۷۰ با کاهش شدید آب روبه‌رو شد که علت اصلی آن خشکسالی‌‌های پی در پی، برداشت بی‌رویه منابع آب زیرزمینی، توسعه بی‌رویه کشاورزی، حفر چاه‌های غیرمجاز و ضعف مدیریت منابع آب بوده است. به گفته برخی مسوولان امر در آذربایجان غربی، در دو دهه گذشته هرساله به طور متوسط ۴۰ سانتی‌متر از ارتفاع دریاچه ارومیه کاسته شده و حدود ۹۵ درصد این دریاچه خشک شده است. با افزایش بحران، ستاد احیای دریاچه ارومیه با همکاری وزارتخانه‌‌های مختلف و سازمان‌‌های زیست‌محیطی شکل گرفت و پروژه‌های متعددی برای بهبود وضعیت دریاچه از جمله کاهش سطح زیرکشت، استفاده از روش‌های نوین آبیاری و کنترل برداشت آب اجرا شده است.
