دیدگاه استراتژیک؛ مرز میان پیروزی و شکست
روح اصلی برنامه‌ریزی استراتژیک، تفکر استراتژیک است. تفکر استراتژیک به ما کمک می‌کند در فرآیند تدوین یا اجرای استراتژی، واقعا به‌صورت استراتژیک عمل کنیم. در حقیقت، میزان استراتژیک بودن را می‌توان از طریق تاثیر آن بر عوامل کلیدی همچون رشد، بقا، سودآوری و دستیابی به مقاصد بنیادی سنجید.
بررسی‌ها نشان داده است که مدیران موفق و برنده در کسب‌وکارها، تمرکز ویژه‌ای بر عواملی دارند که ماهیت استراتژیک داشته و موجب برتری و تمایز آن کسب‌وکار از سایر رقبا می‌شود.
مدلی که در شکل نشان داده شده، نمودی از برنامه‌ریزی استراتژیک با تفکر استراتژیک است که به برنده شدن کسب‌وکارها کمک می‌کند.
نمونه موردی: تحول صنعت سینمای بلژیک
شرکت بلژیکی «برت کلیز» که در زمینه مدیریت سینما فعالیت می‌کرد، در دوران افول صنعت سینما در بلژیک، از دهه ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ با مشکلاتی روبه‌رو شد. گسترش سیستم‌های پخش ویدئویی و ماهواره‌ای و سپس تلویزیون‌های کابلی باعث کاهش قابل‌توجه تعداد دفعات مراجعه به سینما از هشت بار در سال به دو بار شد و بسیاری از سینماها مجبور شدند کسب‌وکار خود را تعطیل کنند.
سالن‌های باقی‌مانده، ﺳﻴﻨﻤﺎﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎی ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮدند و ﮔﺴﺘﺮه ﻓﻴﻠﻢﻫﺎی ﻋﺮﺿﻪﺷﺪه را ﺑﺴﻂ دادﻧﺪ ﺗﺎ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻊﺗﺮی از ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن را درﺑﺮ ﺑﮕﻴﺮد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ، ﺧﺪﻣﺎت ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻮاد ﺧﻮراﻛﻲ را بیشتر کردند و ﻧﻮﺑﺖ ﭘﺨﺶ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ را اﻓﺰاﻳﺶ دادﻧﺪ. اما شرکت برت ﻛﻠﻴﺰ در سال ۱۹۸۸ راه دﻳﮕﺮی را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ. این شرکت با ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰﻛﻨﻨﺪه، سعی کرد مطلوبیت ویژه‌ای برای مشتریان قدیمی و مشتریان بالقوه ایجاد کند. به عنوان مثال، ﺻﻨﺪﻟﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺣﺪ ﻣﺘﻌﺎرف با دسته‌هایی اختصاصی طراحی کرد. ﺷﻴﺐ ﺳﺎﻟﻦها ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﻃﺮاﺣﻲ ﺷد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﭘﺮده ﺳﻴﻨﻤﺎ را ﺑﺪون اﻳﺠﺎد ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮای دﻳﮕﺮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﻨﺪ.
ﺑﺴﻴﺎری از ﺳﺎﻟﻦﻫﺎ دارای ﭘﺮوژﻛﺘﻮرﻫﺎی پخش ۷۰ میلی‌متری و تکنولوژی بسیار پیشرفته هستند. برت کلیز همچنین منطق حاکم بر این صنعت را در مورد تصاحب مکان‌هایی با موقعیت عالی در مرکز شهر زیر سوال برد و سالن‌های سینما را خارج از کمربندی شهر و در فاصله ۱۵ دقیقه‌ای از مرکز شهر بنا کرد. در چنین مکانی، مشتری می‌تواند به راحتی به پارکینگ رایگان دسترسی داشته باشد و هزینه کلی سینما رفتن برای او کاهش یابد.
با این تجربه جدید، برت ﻛﻠﻴﺰ توانست بیش از ۵۰ درصد بازار بروکسل را تنها در سال اول به دست آورد و اندازه بازار را نیز ۴۰ درصد افزایش دهد. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ، ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻲ ﺑﺮای ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ، چون اﻳﻦ ﻧﻮآوری، ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدی ﺑﺮاﻳﺶ ﻛﺮده اﺳﺖ.
برت کلیز نشان داد با نگاهی متفاوت و تمرکز بر عوامل متمایز کننده، می‌توان نه‌تنها بازار را حفظ کرد، بلکه آن را توسعه داد. کسب‌وکارهای برنده، تنها به حل مشکلات فکر نمی‌کنند، بلکه تجربه‌ای تازه خلق می‌کنند.
تفاوت میان برنده و بازنده در کسب‌وکار، تفاوت در دیدگاه استراتژیک است؛ دیدگاهی که از دل تفکر و تحلیل به‌دست می‌آید، نه از تقلید و تکرار.
* تحلیلگر حوزه کسب و کار
